Biksbit

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biksbit
Ilustracja
Kryształy biksbitu, długość: 1,7 cm.
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy

czerwony beryl

Skład chemiczny

krzemian berylu glinu, Be
3
Al
2
Si
6
O
18

Twardość w skali Mohsa

7,5–8[1]

Przełam

muszlowy lub podmuszlowy[1]

Łupliwość

niewyraźna[1]

Układ krystalograficzny

heksagonalny[1][2]

Właściwości mechaniczne

kruchy[1]

Gęstość minerału

4,95 g/cm3[1]

Właściwości optyczne
Barwa

agrestowoczerwona, karminowa, szkarłatna[1]

Rysa

biała[1]

Połysk

szklisty[1]

Współczynnik załamania

nω = 1,572–1,580; nε = 1,564–1,570[1]

Biksbit, czerwony berylminerał, agrestowoczerwona, przezroczysta odmiana berylu.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

  • wpływ jonów manganu powoduje intensywne, różowoczerwone zabarwienie tzw. czerwień agrestowa[3]
  • kryształy mogą osiągać długość do 5 cm[potrzebny przypis]
  • kryształy są małe, lekko mętnawe i trochę spękane[3]
  • na stosunkowo słaby szklisty połysk i brak ognia wpływ mają niskie współczynniki załamania światła oraz niska dyspersja berylu; ceniona jest jego barwa[2]
  • słupy sześcioboczne i dwuścian podstawowy to najczęstsze formy berylu, podwójne piramidy występują rzadziej. Beryl zazwyczaj występuje jako pojedyncze kryształy, ale czasem tworzy skupienia w formie pręcików[2]
  • krystalizuje w układzie heksagonalnym[1][2]
  • wykazuje dwójłomność na poziomie Δ=0,004-0,007[4]
  • pleochroizm: fioletowo-czerwony / pomarańczowo-czerwony[4].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

  • Cenny kamień jubilerski – posiada szklisty połysk co w przypadku wyższej czystości przekłada się na imponujący efekt brylancji. Dlatego często przeprowadza się fasetowy szlif berylu, aby uwypuklić jego blask i zachwycający kolor. W przypadku mniej czystych odmian wykorzystuje się natomiast szlif kaboszonowy[3].
  • Kolekcjonerzy minerałów poszukują biksbitu ze względu na jego bardzo regularne słupkowe kryształy, często stanowi on większą wartość niż dla jubilerów[3].

Powstawanie i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Występuje w krzemionkowych skałach wulkanicznych (ryolitach)[5]. Proces krystalizacji biksbitu zachodzi w warunkach niskiego ciśnienia i wysokiej temperatury, w obszarach porowatych blisko magmy, wzdłuż pęknięć i ubytków skał[5]. Współwystępuje z hematytem, topazem, spessartynem, granatem i ortoklazem, bixbyitem(inne języki)[5].

Miejsce występowania[edytuj | edytuj kod]

Góry Wah Wah

Został odkryty w Górach Thomas(inne języki) w stanie Utah w USA. Ponadto występuje w Nowym Meksyku[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Minerał został odkryty w roku 1904 przez Maynarda Bixby'ego(inne języki) (1853–1935) w Maynard's Mine w stanie Utah w USA, w złożach manganu[6]. Bixby był górnikiem i dostawcą minerałów z Salt Lake City. W 1912 r. niemiecki mineralog Alfred Eppler(inne języki) na jego cześć nadał minerałowi nazwę „bixbit”. Później jego nazwa została zmieniona na „czerwony beryl”, aby uniknąć pomyłek z minerałem o podobnej nazwie, „bixbyite” (Mn
2
O
3
), który również został nazwany na cześć Bixby'ego[1].

W 1958 roku w górach Wah Wah(inne języki), w pasmie Gór Thomas, Lamar Hodges odkrył czerwone kryształy biksbitu jubilerskiej jakości podczas poszukiwań uranu. Rodzina Hodgesa zakupiła teren i założyła kopalnię, która stała się znana jako "Ruby Violet claims"[6]. W 1967 roku Hodges sprzedał kopalnię rodzinie Harris za 8000 dolarów. Wydobycie rosło, osiągając maksymalną produkcję około 2000 ton rudy rocznie na początku lat 1990.[6]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l m Red Beryl, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2023-11-16] (ang.).
  2. a b c d Krystyna Wołkowicz, Biksbit [online], Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, 7 stycznia 2015 [dostęp 2023-11-16].
  3. a b c d Jerzy Głowacki, Beryl i jego szlachetne odmiany: szmaragd, akwamaryn, morganit, heliodor, bixbit [online], paskonikstronik.blogspot.com, 5 maja 2020 [dostęp 2023-11-16].
  4. a b Biksbit – właściwości – Wiadomości Jubilerskie [online], 3 lutego 2017 [dostęp 2023-11-03].
  5. a b c Biksbit – występowanie [online], Wiadomości Jubilerskie, 3 lutego 2017 [dostęp 2023-11-03].
  6. a b c Biksbit – historia [online], Wiadomości Jubilerskie, 3 lutego 2017 [dostęp 2023-11-03].