Bitwa pod Karbalą
| Druga fitna | |||
 Abbas Al-Musavi, Bitwa pod Karbalą, Brooklyn Museum | |||
| Czas |
10 października 680 r. (według kalendarza gregoriańskiego); 10 muharram 61 (według kalendarza muzułmańskiego) | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium |
dzisiejszy Irak | ||
| Przyczyna |
konflikt sukcesyjny | ||
| Wynik |
masakra ludzi Husajna | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Iraku  | |||
| 32°36′55″N 44°01′53″E/32,615278 44,031389 | |||
Bitwa pod Karbalą (arab. معركة كربلاء) – zasadzka, do której doszło 10 października 680 roku (według kalendarza muzułmańskiego 10 muharrama 61 roku) na terenie współczesnego miasta Karbala. Wojska sunnickiego kalifa Umajjadów Jazida I zaskoczyły karawanę wnuka Mahometa, jak i trzeciego imama szyitów, Husajna ibn Alego, który zginął.
Husajn był młodszym synem Alego ibn Abi Taliba, którego stronnicy nie pogodzili się z uzurpowaniem władzy po jego śmierci w roku 661 przez Mu'awiję z dynastii Umajjadów, uważając, że należy się ona tylko potomkom Mahometa. Po śmierci Hasana, Husajn stał się naturalnym przywódcą muzułmanów. Gdy Mu'awija zmarł w roku 680, mieszkańcy Al-Kufy wezwali Husajna, by odzyskał kalifat dla rodziny Mahometa. Zanim jednak Husajn dotarł do miasta, zostało ono spacyfikowane przez Umajjadów. 10 października 680 roku pod Karbalą jego karawana została zaatakowana przez wojska syna Mu'awiji, Jazida. Doszło do rzezi, podczas której oszczędzono jedynie kobiety i dzieci młodsze niż 6 miesięcy.
Ofiary[edytuj | edytuj kod]
Pośród zabitych w bitwie pod Karbalą, było wielu znanych towarzyszy i członków najbliższej rodziny Mahometa (lista niekompletna)[2][3][4]:
Synowie Alego:
- Husajn ibn Ali,
- Abbas ibn Ali, przyrodni brat Husajna ibn Alego
- Dżafar ibn Ali, brat Abbasa ibn Alego, syn Ummul Baneen
- Abdullah ibn Ali, przyrodni brat Husajna ibn Alego i brat Abbasa ibn Alego
- Usman ibn Ali, brat Abbasa, syn Ummul Baneen
- Abdullah ibn Ali, syn Lajli bint Mas’ud
- Abi Bakr ibn Ali, syn Lajli bint Mas’ud
- Abdul Rahman ibn Ali
- Muhammad ibn Ali
Synowie Hasana ibn Alego:
- Kasim ibn Hasan
- Abi Bakr ibn Hasan, syn Ramli
- Abdullah ibn Hasan, syn Umm Wald
Synowie Husajna ibn Alego:
- Ali al-Akbar ibn Husajn, syn Umm Lajli
- Ali al-Asgar ibn Husajn, sześciomiesięczne niemowlę, syn Umm Rubab
Synowie Abbasa ibn Alego:
Potomkowie Dżafara ibn Abi Taliba (starszy brat Alego):
- Abdullah ibn Dżafar, syn Zajnab bint Ali (córka Alego i Fatimy)
- Muhammad ibn Abdullah ibn Dżafar syn Abdullaha
- Muhammad Abdullah ibn Dżafar, syn Zajnab bint Ali
Towarzysze Husajna:
- Abu Hajal Muslim ibn Awsaja (arab. ابوحَجَل مسلم بن عوسجه الأسدي)
- Habib ibn Muzahir (arab. حبيب بن مظاهر الأسدي)
- Burajr ibn Chuzajr al-Hamadani (arab. ابوحَجَل مسلم بن عوسجه الأسدي)
- Jan bin Huwai (arab. جون بن حوي), były niewolnik, chrześcijanin. Kilkukrotnie odmówił opuszczenia karawany Husajna, zabity z mieczem w ręku podczas walki.
- Al-Hurr ibn Jazid al-Tamimi (arab. الحر بن يزيد الرياحي), jeden z generałów sił Umajjadów, który przeszedł na stronę Husajna[5] razem z 30 kawalerzystami[6].
...i wielu innych.
Następstwa[edytuj | edytuj kod]
W związku z powyższymi wydarzeniami Husajn jest w szyizmie pamiętany jako „pan męczenników” (sayyid aš-šuhadā), a w rocznicę jego śmierci co roku odbywa się jedno z najważniejszych szyickich świąt, Aszura. Miejsce jego śmierci stało się przedmiotem szyickich pielgrzymek i stopniowo powstało wokół niego miasto Karbala, z meczetem-mauzoleum Husajna jako swoim centrum. Husajn stał się jedną z centralnych postaci w historii martyrologii stronników Alego w ich oporze przeciwko sunnickim kalifom. Bezpośrednio po bitwie wybuchło kilka powstań zbrojnych skierowanych przeciwko Umajjadom. Bitwa była także jednym z decydujących czynników schizmy pomiędzy sunnitami a szyitami[7]. W zbiorowej świadomości szyickiej, występuje od tego momentu „paradygmat Karbali”, gdzie tyranów i dyktatorów określa się mianem "Jazidów swoich czasów"[8]. W aspekcie religijno-politycznym, męczeństwo Husajna zostało także wykorzystane przez Safawidów podczas konsolidowania władzy na terenie Persji[9]. Irańska rewolucja islamska doprowadziła do obalenia szacha Mohammada Rezy Pahlawiego przez zwolenników ajatollaha Ruhollaha Chomejniego, który to wygłosił uprzednio płomienne przemówienie w dniu Aszury[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ History of al-Tabari, księga 19, tłumaczenie IKA Howard, State University of New York Press, s. 163.
- ↑ Al-Islam.org: Noorali S. Merchant. Names Of Martyrs Who Sacrificed Their Lives At Karbala For The Sake Of The Lofty Principles Of Islam As Mentioned In "Ziyarah Al-Nahiyyah" (ang.) Dostęp 31/08/2016.
- ↑ A.K. (2007). The Hidden Truth About Karbala. Kom: Ansariyan Publications. s. 250. ISBN 978-964-438-921-4.
- ↑ Sheikh, Al-Mufeed. Kitab al-Irshad. Tłumaczenie IKA Howard. Ansariyan Publications. s. 250.
- ↑ Safi, Omid (2009). Memories of Muhammad: Why the Prophet Matters. New York: HarperCollins. s. 249. ISBN 978-0-06-123135-3.
- ↑ Ahmed, K.J. (1987). Hundred Great Muslims. Chicago: KAZI Publications. s. 55. ISBN 978-0-933511-16-3.
- ↑ Jana, Riess (15 października 2004). "The Martyrs of Karbala: Shi'i Symbols and Rituals in Modern Iran". Publishers Weekly. – via General OneFile
- ↑ Encyclopædia Iranica. Calmard, Jean. "ḤOSAYN B. ʿALI ii. IN POPULAR SHIʿISM"
- ↑ Kamran Scot Aghaie, The Martyrs Of Karbala: Shi'i symbols and rituals in modern Iran, wyd. 1st ed, Seattle: University of Washington Press, 2004, ISBN 978-0-295-80078-3, OCLC 772529033.
- ↑ Baqian, Morteza. "Ashura's place in genesis of Islamic Revolution of Iran". Islamic Revolution Document Center.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie. Tom I, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 1998, ISBN 83-86483-40-7.