Blechnarka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Blechnarka
wieś
Ilustracja
Cerkiew prawosławna Świętych Kosmy i Damiana
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

gorlicki

Gmina

Uście Gorlickie

Wysokość

550 m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

54[2]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

38-316[3]

Tablice rejestracyjne

KGR

SIMC

0467904

Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie
Mapa konturowa gminy Uście Gorlickie, na dole znajduje się punkt z opisem „Blechnarka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Blechnarka”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Blechnarka”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Blechnarka”
Ziemia49°25′05″N 21°12′02″E/49,418056 21,200556[1]
Fragment wsi
Kaplica św. Mikołaja
Zabytkowa studnia

Blechnarka (dodatkowa nazwa w j. łemkow. Бліхнарка, trb. Blichnarka) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie[4]. Leży na Ropą dopływem Wisłoki.

Nazwa i położenie[edytuj | edytuj kod]

Nazwa wsi pochodzi od słowa blechnar, oznaczającego prawdopodobnie rzemieślnika bielącego surowe płótno[5]. Miejscowość leży w górnym biegu rzeki Ropy, w pobliżu jej źródlisk, na wysokości ok. 550 m n.p.m. Od wschodu wznosi się nad nią Wysota (788 m) i już w głównym grzbiecie Borsuczyna (734 m). Na południu w wododziale Płaziny (825 m), Buków Garb (764 m), Czerszla (772 m), a dalej ku zachodowi Jawor (723 m) i Cigelka (807 m)[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś została założona na surowym korzeniu w 1528 przez polskich rycerzy Gładyszów z Szymbarku i lokowana na prawie wołoskim. Osadnictwo wołoskie miało tu miejsce już wcześniej. W 1581 istniało we wsi pięć dworzyszcz wołoskich. W jej okolicach mieli swoje okopy konfederaci barscy. W lipcu 1770 Rosjanie rozbili obóz konfederatów, broniących się pod dowództwem Kazimierza Pułaskiego nad Blechnarką. Podczas walk zniszczeniu uległa pierwsza cerkiew, na której miejscu stoi prawdopodobnie obecna kaplica św. Mikołaja. W 1785 osada liczyła 510 osób (spis katastralny). W XIX wieku zamieszkiwało ją około 450 ludzi (rolników, hodowców bydła, tkaczy oraz bielarzy płócien). Przy cerkwi istniała jednoklasowa szkoła, do której uczęszczało około czterdzieścioro dzieci[7].

Podczas I wojny światowej, od 1 do 4 kwietnia 1915 w okolicy wsi toczyły się zacięte walki Rosjan z wojskami austro-węgierskimi, nazywane "Bitwą Wielkanocną". Wybudowano dwie linie obronne wyposażone w zasieki z drutu kolczastego, okopy, bunkry dowodzenia, stanowiska ckm-ów i ziemianki mieszkalne. Starcia objęły przede wszystkim stoki pobliskich szczytów: Jaworzynki (869 m n.p.m.) i Wysoty (784 m n.p.m.). Na czas walk mieszkańcy zostali ewakuowani do Czarnej koło Uścia. Część zabudowy uległa w trakcie starć zniszczeniu[7]..

W okresie dwudziestolecia międzywojennego we wsi stało 110 domów (około czterystu mieszkańców). W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Obecnie żyje tu około czterdzieścioro mieszkańców w szesnastu domach. W dniu świętych Kosmy i Damiana odbywa się tradycyjne święto – "keresz"[7].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8]

Obiekty sakralne[edytuj | edytuj kod]

Szlaki piesze[edytuj | edytuj kod]

Przejście graniczne[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości do 21 grudnia 2007 znajdowało się turystyczne przejście graniczne ze Słowacją. W związku z przystąpieniem Polski do strefy Schengen przejście zostało otwarte, a jego przekraczanie stało się dozwolone dla każdego przez cały czas.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6268
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 69 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. GUS. Rejestr TERYT.
  5. Witold Grzesik, Tomasz Traczyk, Bartłomiej Wadas, Beskid Niski. Od Komańczy do Wysowej, Warszawa: Wydawnictwo Sklepu Podróżnika, 2012, s. 362, ISBN 978-83-7136-087-9, OCLC 827702047.
  6. Janusz Michalak, Gorlice, Biecz, Wysowa Zdrój i okolice, Krosno: „Roksana”, 2002, s. 144, ISBN 83-7343-040-7, OCLC 749599110.
  7. a b c tablica informacyjna we wsi
  8. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]