Bonifacy Obiedziński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Bonifacy Obiedziński, ps. Makary, Makarewicz, Stefan, Karol (ur. 14 maja 1887 r. w Rzeczkach-Wólkach[1], zm. w 1979 r.) – działacz komunistyczny, członek PPS „Proletariat”, SdKPiL, KPP, PPR i PZPR, funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z okolicy szlacheckiej Rzeczki pod Ciechanowem[3], gdzie przyszedł na świat jako syn Jana, robotnika wiejskiego, i Feliksy z Kamińskich. Ukończył cztery klasy gimnazjum, z zawodu był murarzem.

W latach 1904–1906 należał do PPS „Proletariat”, a w 1907 r. wstąpił do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy. Aresztowany przez rosyjskie władze zaborcze w 1907 r. za współudział w zabójstwie trzech żandarmów, został osadzony najpierw na Pawiaku, a potem w X Pawilonie Cytadeli warszawskiej. Pięcioletni pobyt w więzieniu wyraźnie odbił się na jego zdrowiu lub też oskarżony pozorował chorobę umysłową[4], ale mimo tego otrzymał wyrok bezterminowej katorgi. Jednak jeszcze po zakończeniu jego procesu sądowego, co najmniej do połowy 1913 r., był więziony w Cytadeli. Następnie odbywał karę w Orle nad Oką, Mceńsku, Archangielsku i Moskwie.

Wyszedł na wolność po 10 latach uwięzienia, podczas rewolucji lutowej 1917 r. Podjął działalność w komórce SdKPiL w Moskwie. Tam też wstąpił do Czerwonej Gwardii i w jej szeregach wziął udział w rewolucji październikowej. Podczas wojny domowej w Rosji walczył przeciwko białym pod Biełgorodem i Charkowem. Pod koniec 1918 r. wrócił do Polski, gdzie do 1939 r. pracował zawodowo w Nasielsku, Ciechanowie i Warszawie. Jednocześnie kontynuował działalność polityczną w Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (od 1925 r. Komunistycznej Partii Polski), był też sekretarzem Związku Zawodowego Robotników Rolnych w powiecie Maków Mazowiecki[5]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. przewodniczył lokalnej organizacji komitetu rewolucyjnego (Polrewkomu) w Nasielsku i pracował w Wydziale Politycznym 11 Dywizji Strzelców Armii Czerwonej.

Za działalność przeciwko państwu polskiemu był więziony w latach 1921–1925 na Pawiaku. Po zwolnieniu wznowił aktywność polityczną: był sekretarzem Komitetu Okręgowego w Ciechanowie (1926–1927) i uczestnikiem IV zjazdu KPP (1927), następnie działał w Komitecie Okręgowym KPP w Siedlcach (1927–1930)[6] oraz związku zawodowym robotników budowlanych w Warszawie (1928–1939). Podczas II wojny światowej od 1942 r. działał w Okręgu CiechanówMława konspiracyjnej Polskiej Partii Robotniczej i był żołnierzem jej Gwardii Ludowej[7]. Został ciężko ranny w trakcie akcji zbrojnej koło Siedlec i przebywał na leczeniu do 1944 r.

Po zakończeniu działań wojennych na ziemiach polskich należał do organizatorów warszawskiej Rady Związków Zawodowych w 1945 r. W grudniu 1948 r. z ramienia PPR był delegatem na kongres zjednoczeniowy i zarazem I Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której członkiem pozostał do końca życia. Równocześnie od marca 1945 r. był funkcjonariuszem aparatu bezpieczeństwa Polski Ludowej. Pracował początkowo jako starszy archiwista w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie, a na początku 1946 r. został przeniesiony służbowo do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Koszalinie. Wreszcie, od 30 lipca 1947 r. do 31 lipca 1955 r. zajmował stanowiska kierownicze, doradcze i instruktorskie w WUBP w Szczecinie. Tam też od sierpnia 1947 do 1949 r. był przewodniczącym Komisji Kontroli Partyjnej Komitetu Wojewódzkiego PPR, a następnie PZPR[8][9].

W 1955 r. przeszedł na rentę. Przed 1966 r. osiadł w Otwocku, gdzie do lat 70. uczestniczył w pracy społecznej i oświatowej, m.in. wygłaszając pogadanki historyczne na spotkaniach Towarzystwa Przyjaciół Otwocka jako „weteran ruchu robotniczego[10].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Archiwum Państwowe w Warszawie – Oddział w Mławie, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej Ciechanów powiat ciechanowski, sygn. 77, k. 47: Akt urodzenia i chrztu nr 186 z 1887 r. (w niektórych źródłach i relacjach występuje, zgodnie z zapisem w metryce, jako Obidziński; adnotacja na marginesie aktu wskazuje, że pisownia nazwiska została ustalona urzędowo w 1964 r.)
  2. Biogram w: Księga Polaków uczestników rewolucji październikowej 1917-1920. Biografie, oprac. L. Kalestyńska, A. Kochański, W. Toporowicz, Warszawa 1967, s. 616.
  3. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, W. Walewskiego i F. Sulimierskiego, t. X, Warszawa 1889, s. 129.
  4. „Z Warszawy donoszą: niejaki Bonifacy Obiedziński stanął w sobotę [27 IV 1912] przed sądem wojennym, oskarżony o zabójstwo trzech żandarmów. Jest to człowiek obłąkany. Eksperci zeznali przeciwnie i oświadczyli, iż jest zdrów na umyśle. Ponieważ Obiedziński był nieprzytomny, rozprawę odroczono” (Obłąkany przed sądem, „Gazeta Lwowska”, R. CII, nr 98 z 30 IV 1912, s. 4)
  5. P. Kempisty, W Moskwie i Nasielsku, w: Odgłosy Rewolucji Październikowej na Mazowszu i Podlasiu. Praca zbiorowa, Warszawa 1970, s. 272; J. Szczepański, Społeczeństwo Polski w walce z najazdem bolszewickim 1920 roku, Warszawa-Pułtusk 2000, s. 331; R. Juszkiewicz, Działania militarne na Mazowszu Północnym i w korytarzu pomorskim. 1920 rok, Warszawa 1997, s. 221.
  6. D. Magier, Archiwum Komitetu Okręgowego Komunistycznej Partii Polski w Siedlcach (1926-1929), „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, t. III, Radzyń Podlaski 2006, s. 360.. tonik-libra.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].
  7. Okręg płocki 1942-1945. Z walk PPR, GL-AL, pod red. B. Kobuszewskiego, Warszawa 1974, s. 17; J. Kwiatkowski (S. Kościelewski), Urodziłem się w Płońsku. Wspomnienia z pracy i walki, Warszawa 1972, s. 64, 157-158, 181.
  8. Katalog pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2018-03-23].
  9. Katalog kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2014-12-17].
  10. Rozmowa z Krystyną Kubiak, prezesem TPO w latach 1969-1974 (dostęp 17.12.2014).. [dostęp 2014-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].
  11. 11 Polaków odznaczony Orderem Lenina. „Dziennik Bałtycki”, s. 1, Nr 256 (7250) z 29-30 października 1967. 
  12. P. Kaleniczenko, Polacy w rewolucji październikowej i wojnie domowej na Ukrainie 1917-1920, Warszawa 1969, s. 246.
  13. „Monitor Polski”, R. XXVI, nr 29 z 28 II 1947 r., s. 5.
  14. Wykaz myśliwych odznaczonych w okręgu szczecińskim Polskiego Związku Łowieckiego – stan na 31.12.2013.. [dostęp 2014-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].