Krwistoborowik purpurowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
krwistoborowik purpurowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Rubroboletus rhodoxanthus (Krombh.) Kuan Zhao & Zhu L. Yang Phytotaxa 188(2): 70 (2014) | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
.jpg)
Krwistoborowik purpurowy, borowik purpurowy (Rubroboletus rhodoxanthus (Krombh.) Kuan Zhao & Zhu L. Yang) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Rubroboletus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1836 Julius Vincenz von Krombholz w randze odmiany, nadając mu nazwę Boletus sanguineus var. rhodoxanthus. W 1925 r. Franz Joseph Kallenbach podniósł go do rangi gatunku borowika (Boletus). W ostatnich latach prowadzono badania filogenetyczne w obrębie rodzaju Boletus, w wyniku których jego systematyka uległa znacznej zmianie. W roku 2014 Kuan Zhao & Zhu L. Yang, przenieśli gatunek Boletus rhodoxanthus do nowo utworzonego rodzaju Rubroboletus[2].
- Boletus rhodopurpureus var. rhodoxanthus (Krombh.) Bon 1985
- Boletus rhodoxanthus (Krombh.) Kallenb. 1925
- Boletus sanguineus var. rhodoxanthus Krombh. 1836[3].
Nazwę borowik purpurowy nadała Alina Skirgiełło w 1960 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: grzyb trujący i borowik czerwonotrzonowy[4]. Po zmianie nazwy naukowej nazwa polska stała się niespójna z nazwą naukową. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy krwistoborowik purpurowy[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Ma średnicę 5–20 cm. Za młodu jest półkulisty, potem łukowaty, w końcu płaski, poduchowaty. Powierzchnia o barwie od białożółtawej do żółtobrązowej, początkowo pilśniowata, potem naga i gładka[6].
Rurkowaty. Rurki przy trzonie wykrojone, początkowo żółte, potem żółtozielone. Po uszkodzeniu zmieniają barwę na sinozieloną. Pory drobne, u młodych okazów żółte, u starszych karminowoczerwone, w końcu brudnooliwkowe[6].
Wysokość 5–12 cm, grubość 3–5 cm, u młodych okazów beczułkowaty, u starszych pałkowaty. Powierzchnia górą żółta z purpurową siateczką, dołem ma barwę od krwistoczerwonej do purpurowej i pokryta jest purpurową siateczką[6].
Bladożółty, po przecięciu zmieniający barwę na sinozieloną. Smak i zapach nieokreślony[6].
- Gatunki podobne
- Krwistoborowik lubczykowy ma biały miąższ który sinieje na całej powierzchni przekroju[7].
- Krwistoborowik świerkowo-jodłowy (Rubroboletus rubrosanguineus) różni się delikatnie kolorami, występuje tylko w lasach iglastych, miąższ jak u borowika legalowej[8].
- Krwistoborowik szatański występuje w podobnych środowiskach, ale ma inny kolor kapelusza, inny rodzaj siateczki i również sinieje w całym przekroju[9].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znany jest tylko w Europie i Japonii[10]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[11]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Anglii, Belgii, Niemczech, Czechach, Norwegii, Holandii, Słowacji[4].
Rośnie na podobnych stanowiskach co krwistoborowik szatański, można go znaleźć w lasach liściastych, na wapieniach w ciepłych okolicach[12].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Naziemny grzyb mykoryzowy[4]. Grzyb trujący[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rubroboletus rhodoxanthus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-10-25] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-10-24] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ B. legaliae « boletales.com [online], boletales.com [dostęp 2018-08-08] (ang.).
- ↑ B. rubrosanguineus « boletales.com [online], boletales.com [dostęp 2018-08-08] (ang.).
- ↑ B. satanas « boletales.com [online], boletales.com [dostęp 2018-08-08] (ang.).
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-08].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.