Bożków
| wieś | |
 Pałac w Bożkowie | |
| Państwo |  dolnośląskie
|
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
1580[1] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-441 |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0854038 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Ruda  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |
Bożków (niem. Eckersdorf[2]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.
Położenie
Wieś leży w dolinie Bożkowskiego Potoku, w obniżeniu między trzema pasmami górskimi – Górami Stołowymi, Sowimi i Bardzkimi, na terenie Obniżenia Bożkowa[3] .
Podział administracyjny
W latach 1945-1954 i 1973-1976 miejscowość była siedzibą gminy Bożków. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.
Prehistoria
Bożków jest jedną z najstarszych osad na ziemi kłodzkiej. Już w czasie neolitu znajdowały się tutaj osady ludzkie[3].
Historia
Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Bożkowie, zwanym wtedy Ekkehardisdorf (łac. Eckardi Villa) pochodzi z 1348 r., jako dożywociu Eberharda von Maltwitz[4]. W początkach renesansu został wybudowany pałac, od około 1520 roku w posiadaniu rodziny von Raueck. W XVI w. w Bożkowie zaczęto również eksploatować węgiel kamienny[4]. Po wojnie czesko-palatynackiej posiadłość została skonfiskowana i oddana przybocznemu lekarzowi cesarza, Casparowi Jäschke von Eisenhut. Następnie przeszła w ręce jezuitów, od których wykupił ją Johann Georg von Götzen, który rozbudował zamek i w znacznym stopniu przyczynił się do budowy kościoła w jego obecnym kształcie. Po bezdzietnej śmierci ostatniego męskiego potomka tego rodu, hrabiego Johanna von Götzen, majątek przeszedł w roku 1780 na syna jednej z jego sióstr hrabiego Antona Aleksandra von Magnis[4]. Od tego czasu do końca II wojny światowej dobra pozostawały we władaniu tego rodu. Anton Aleksander, jeden z wybitniejszych przedstawicieli tej rodziny spowodował rozkwit i powiększenie się majątku – z jego imieniem łączą się barokowo-klasycystyczna rozbudowa zamku w 1787 r., założenie okazałego parku ze sztucznymi romantycznymi ruinami z płytami nagrobnymi, zbudowanie sztucznych ruin na górze Grodziszcze oraz budynku leśniczówki[4]. W tym czasie wieś posiadała również szkołę, 4 folwarki, 2 młyny wodne, olejarnię, cukrownię, i liczyła 146 domów. Ostatnia przebudowa zamku nastąpiła po jego pożarze w 1870 r. za hrabiego Wilhelma von Magnis[4].
Wśród gości, którzy odwiedzili pałac w Bożkowie, byli m.in. późniejszy prezydent USA John Quincy Adams[4] oraz królowie Prus Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern z małżonką Luizą i Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern.
W 1918 r. wieś została zelektryfikowana, do zakończenia II wojny światowej wieś stanowiła perłę majątku von Magnisów. W Bożkowie urodził się w 1936 r. Franz von Magnis, obecnie indonezyjski jezuita Franz Magnis-Suseno. Wraz z włączeniem wsi do Polski w 1945 r. majątek został znacjonalizowany przez państwo polskie i od tego czasu pałac ulega stopniowej dewastacji.
W Bożkowie znajdował się ośrodek zamiejscowy wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego.
Zabytki
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła, z XVII w., przebudowany w 1708 r.
- zespół pałacowy:
- pałac, z XVI w., przebudowany w latach: 1787-1791, 1871-1877[5]
- park, z XVIII-XIX w.
- sztuczna ruina, z początku XIX w.
- leśniczówka (nr 97), z drugiej połowy XIX w.[6].
Ciekawostki
- Zdjęcia do filmu Dreszcze kręcone były w pałacu w Bożkowie[7].
- Pałac był jednym z plenerów filmu Legenda (2005)
Przypisy
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 63, 65. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 302. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Łuczyński Romuald M.Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica, 2008, ss. 33-39
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 78. [dostęp 2 sierpnia 2012].
- ↑ Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Ziemia Kłodzka. Przewodnik, Wydawca: Rewasz, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, s. 103
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wyd: I-Bis 1995, ISBN 83-85773-12-6.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3.
Linki zewnętrzne
- Eckersdorf, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 313.
- Bożków
- Siedziba gminy: Nowa Ruda
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Części wsi | |
| Osady wsi | |
| Osady leśne wsi | |
| Przysiółki wsi |
