Brama Dębińska w Poznaniu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brama Dębińska
Eichwald Thor[1]
Ilustracja
brama od strony miasta
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Architekt

Friedrich August Stüler[2]

Wysokość całkowita

17 m[3]

Kondygnacje

jedna[3]

Ukończenie budowy

ok. 1855[4]

Zniszczono

1908[3][5]

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brama Dębińska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Brama Dębińska”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Brama Dębińska”
Ziemia52°24′01,98″N 16°56′08,39″E/52,400550 16,935664

Brama Dębińska (niem. Eichwald Thor) – jedna z bram Twierdzy Poznań. Jednoprzelotowa brama komunikacyjna[3], pozwalała na połączenie miasta z Dębiną i Dębcem. Znajdowała się u wylotu ulic Strzeleckiej (ówczesnej Schützenstrasse)[6] i Garbary (Grosse Gerberstrasse)[7], a ich przedłużeniem za bramą była Droga Dębińska (Eichwald-Strasse)[8]. Na przedpolu bramy istniał Plac Zjednoczenia.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie nie planowano jej budowy, ale ze względu na zwiększający się ruch na południe od miasta, została przebita około 1855 roku[4]. Umiejscowiono ją między Bastionem Rödera (na wschodzie) a Bastionem Brünnecka[9]. Została rozebrana jako jedna z ostatnich w 1908 roku[3][5].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Była to szeroka brama obramowana kamieniem, wzniesiona na planie prostokąta, składająca się z trzech wyodrębnionych z bryły części. Środkowa, cofnięta w stosunku do dwóch sąsiednich, zawierała sklepiony przejazd; wykończona została na szczycie z każdej strony orłem pruskim. Boczne części od strony przedpola miały otwory strzelnicze, a od strony miasta maswerkowe okna. Przy gruncie biegł wąski gzyms. Z każdej strony znajdowała się tablica z nazwą bramy EICHWALD THOR, a szczyt wykończono krenelażem[3].

Przed bramą na przedpolu znajdował się most nad fosą forteczną[3].

Figura Archanioła Michała[edytuj | edytuj kod]

Od strony miasta[5], nad wjazdem znajdowała się figura Archanioła Michała[a] przebijającego włócznią smoka[2], wyrzeźbiona w 1855 roku, którą podczas rozbiórki bramy w 1908 roku przeniesiono na budynek szkoły przy dzisiejszej ul. Słowackiego[4][3][10][5]. Wykonana została w piaskowcu przez rzeźbiarza Ludwika Stürmera[2], na podstawie osobistego szkicu Fryderyka Wilhelma IV[5].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. W „Wielkopolska Jlustracja” z 14.04.1929 podano, iż była to figura św. Jerzego, jednakże w książce Twierdza Poznań wyjaśniono, że rzeźba ta bywa błędnie identyfikowana (ze względu na smoka kojarzonego z legendą o św. Jerzym)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Brama Dębińska. rzuwig.user.icpnet.pl. [dostęp 2013-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
  2. a b c Biesiadka ↓, s. 107.
  3. a b c d e f g h BRAMA DĘBIŃSKA. slupsk.pl. [dostęp 2013-07-16]. (pol.).
  4. a b c Budynki i budowle: b1420. Brama Dębińska. roweromaniak.pl. [dostęp 2013-07-16]. (pol.).
  5. a b c d e Wielkopolska Jlustracja. „Wielkopolska Jlustracja”. 28, s. 5, 1929.04.14. [dostęp 2013-07-16]. 
  6. Strzelecka. poznan-posen.pl. [dostęp 2013-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-27)]. (pol.).
  7. Maria i Lech Trzeciakowscy: W dziewiętnastowiecznym Poznaniu – życie codzienne miasta 1815-1914. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982, s. 22. ISBN 83-210-0316-8.
  8. Magdalena Mrugalska-Banaszak: Kronika Miasta Poznania 3-4/1998. Cz. -: Uroki Drogi Dębińskiej - zapomniany trakt spacerowy dawnego Poznania. Poznań: 1998, s. 7-37. (pol.)., fot.
  9. Maria i Lech Trzeciakowscy: W dziewiętnastowiecznym Poznaniu-życie codzienne miasta 1815-1914. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982, s. mapa 288/289. ISBN 83-210-0316-8.
  10. Szkoła podstawowa nr 36. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2013-07-16]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Maria i Lech Trzeciakowscy: W dziewiętnastowiecznym Poznaniu – życie codzienne miasta 1815-1914. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982. ISBN 83-210-0316-8.
  • Jacek Biesiadka: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku.. Poznań: 2006., fot., ryc.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]