Brama Mariacka

Brama Mariacka

nr rej. 304 z 24.02.1967
Widok od Motławy, strona zewnętrzna bramy
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Adres	ul. Mariacka 27
Typ budynku	brama wodna
Styl architektoniczny	gotyk
Rozpoczęcie budowy	po 1457
Ukończenie budowy	XV wiek
Zniszczono	1945
Odbudowano	1958-1961
Położenie na mapie Gdańska Brama Mariacka
Położenie na mapie Polski Brama Mariacka
Położenie na mapie województwa pomorskiego Brama Mariacka
54°20′57″N 18°39′24″E

Brama Mariacka – zabytkowa brama wodna Głównego Miasta w Gdańsku. Umiejscowiona jest nad Motławą przy Długim Pobrzeżu, u wylotu ulicy Mariackiej i obok Domu Towarzystwa Przyrodniczego.

Historia

Brama i Dom Towarzystwa Przyrodniczego (po lewej), pocz. XX wieku

Brama posiada formy późnogotyckie. Została zbudowana prawdopodobnie w ostatniej ćwierci XV wieku (po raz pierwszy wzmiankowana w 1484), na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach około 25 m × 7,3 m, zamykającego wylot ulicy Mariackiej. Od sąsiedniej Bramy Chlebnickiej różni ją większa asymetria oraz bardziej masywne, ośmiokątne wieżyczki flankujące wschodnią elewację. W przyziemiu znajduje się przejazd, nad którym umieszczono herby: od strony Motławy herb Królestwa Polskiego, któremu „kłaniają się” umieszczone po bokach herb Gdańska i herb Prus Królewskich (tzw. pokłon heraldyczny), zaś od strony ulicy Mariackiej herb Gdańska trzymany przez dwa lwy. Elewacje rozczłonkowane są blendami (częściowo podwójnymi), zamkniętymi od góry podwójnym ostrołukiem. Całość nakrywa dach dwuspadowy o kalenicy równoległej do Motławy. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty zwieńczone krenelażem, które zostały dodane w trakcie odbudowy bramy po zniszczeniach w 1945 roku.

W XVI wieku brama straciła znaczenie militarne i została przebudowana na mieszkania. Po dość znacznym zniszczeniu w 1945, bramę odbudowano w latach 1958-61 i przeznaczono do użytku Muzeum Archeologicznego. Podczas odbudowy powiązano pomieszczenia w bramie z sąsiednim Domem Towarzystwa Przyrodniczego.

W 1998 wmurowano od strony Motławy tablicę, upamiętniającą Alexandra von Humboldta i jego związki z Gdańskiem, w tym honorowe członkostwo w gdańskim Towarzystwie Przyrodniczym.

• 
  Brama od strony ul. Mariackiej. Zdjęcie z 2001 – herb Gdańska nad przejazdem bez polichromii, jedynie ze złoceniami
• 
  Brama od strony ul. Mariackiej i herb Gdańska z polichromią, odtworzoną w 2006
• 
  Herb od strony ul. Mariackiej
• 
  Herb od strony Motławy
• 
  Tablica upamiętniająca Alexandra von Humboldta

Bibliografia

• Historia Gdańska, Tom II 1454-1655, EdmundE. Cieślak (red.), JerzyJ. Stankiewicz, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, ISBN 83-215-3244-6, OCLC 749426859 .brak strony (książka)
• Jacek Friedrich, Gdańskie zabytki architektury do końca XVIII w., Gdańsk 1995, ISBN 83-7017-606-2.
• Historia bramy

Linki zewnętrzne

• Wizerunek Bramy Mariackiej z 1874