Branisko (góry)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Branisko
ilustracja
Megaregion

Region karpacki

Prowincja

Karpaty Zachodnie

Podprowincja

Wewnętrzne Karpaty Zachodnie

Makroregion

Łańcuch Rudaw Słowackich

Mezoregion

Branisko i Bachureń

Mikroregion(y)

Branisko

Zajmowane
jednostki
administracyjne

Słowacja
kraj preszowski
kraj koszycki

Branisko (515.29*) – zrębowe pasmo górskie we wschodniej Słowacji, część Łańcucha Rudaw Słowackich w Wewnętrznych Karpatach Zachodnich.

Pasmo Braniska jest niewielkie obszarowo. Stanowi pojedynczy grzbiet górski szerokości do 10 km, rozciągający się południkowo na długości niecałych 20 km. Na południu przełom Hornadu dzieli Branisko od Rudaw Słowackich, na północy poprzez płytkie obniżenie na linii Nižný SlavkovLipovce Branisko przechodzi w równie niewielkie pasmo Bachurenia. Od Kotliny Koszyckiej na wschodzie i Kotliny Hornadzkiej na zachodzie oddzielają Branisko uskoki. Głęboka przełęcz Branisko dzieli pasmo na wyższą część północną – masyw Smrekovicy ze szczytami Smrekovica (1200 m, najwyższy szczyt całego pasma) i Patria (1170 m) oraz na niższą część południową – masyw Sľubicy ze szczytami Sľubica (1129 m) i Rajtopíky (1036 m).

O przynależności Braniska do łańcucha Rudaw Słowackich decyduje budowa geologiczna – krystaliczne jądro (dioryty, migmatyty, paragnejsy i łupek krystaliczny) z autochtoniczną pokrywą osadową (górnopaleozoiczne łupki, zlepieńce i piaskowce) i resztkami płaszczowiny gemerydzkiej (przeważnie wapienie triasowe).

Pasmo jest pokryte lasami bukowymi z domieszką świerka w wyższych partiach.

Przez przełęcz Branisko biegnie droga nr 18 łącząca Preszów z Popradem. Pod całym pasmem przebiega tunel drogowy Branisko w ciągu autostrady D1.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Antoni Wrzosek Czechosłowacja, w: Antoni Wrzosek (red.) Geografia Powszechna. Tom III. Europa (bez ZSRR), PWN Warszawa 1965
  • Henryk Górski, Wanda Jędrzejewska (red.) Atlas geograficzny, wyd. XIV, PPWK Warszawa 1979 ISBN 83-7000-011-8
  • Krystyna Jawecka (red.) Mapa przeglądowa Europy. Czechosłowacja. Skala 1:1000 000, PPWK Warszawa-Wrocław 1983
  • Jerzy Kondracki Karpaty, wydanie drugie poprawione, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1989, ISBN 83-02-04067-3
  • Mária Fábryová, Juraj Kordováner, Zdeněk Šír (red.) Šarišská vrchovina – Branisko. Turistická mapa. 1:50.000, 3. vydanie, VKÚ a.s., Harmanec, 2004