Bronisław Dardziński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bronisław Dardziński
Data i miejsce urodzenia

30 grudnia 1901
Petersburg, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

13 maja 1971
Warszawa, Polska

Zawód

aktor, reżyser radiowy

Lata aktywności

1926–1971

Zespół artystyczny
Teatr Ateneum w Warszawie
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)
Grób aktora Bronisława Dardzińskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Bronisław Dardziński (ur. 30 grudnia 1901 w Petersburgu, zm. 13 maja 1971 w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser radiowy, kierownik Teatru Polskiego Radia w Warszawie (1947–1948).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Aleksandra Dardzińskiego i Pauliny z domu Maczernis. Kształcił się w Petersburgu, gdzie ukończył gimnazjum i szkołę realną Polskiej Macierzy Szkolnej. W 1921 przyjechał do Polski i krótko uczęszczał na Kursy Wokalno-Dramatyczne Heleny J. Hryniewieckiej organizowane w Warszawie. Od 1924 był słuchaczem na Oddziale Dramatycznym przy stołecznym Państwowym Konserwatorium Muzycznym. Studia ukończył w 1926, a 1 września tego roku zadebiutował na scenie teatralnej.

W sezonie 1926/1927 występował w Teatrze im. Aleksandra Fredry w Warszawie, w latach 1927–1929 w Teatrze Miejskim Rozmaitości w Częstochowie, a latem 1928 z zespołem częstochowskim grał w Kaliszu. W sezonie 1929/1930 występował na scenie Teatru Polskiego w Katowicach, a następnie był aktorem w zespole objazdowym Karola Adwentowicza. W latach 1930–1931 grał w warszawskim Teatrze „Jaskółka”. W lutym i marcu 1932 należał do zespołu Teatru Polskiego w Gdyni i z tym zespołem występował m.in. w Gdańsku. Od kwietnia 1932 do końca sezonu 1932/1933 należał do zespołu stołecznego Teatru Narodowego, w latach 1933–1935 do zespołu Teatru Miejskiego w Łodzi, a w lipcu 1934 występował w łódzkim Teatrze Letnim.

Na jesieni 1935 powrócił do Warszawy i występował na scenach warszawskich: Teatru Malickiej (1935–1936) i Teatru Kameralnego (1936–1938). W marcu 1936 oraz w kwietniu i maju 1937 brał udział w przedstawieniach Warsztatu Teatralnego PIST-u. Od 1936 występował często jako aktor i lektor w słuchowiskach i audycjach rozgłośni warszawskiej Polskiego Radia, a od 1938 całkowicie poświęcił się pracy radiowej jako aktor, lektor i reżyser.

W 1939 został zaangażowany do przedstawienia Żeglarza w Teatrze Ateneum, ale próby wkrótce zostały przerwane przez wybuch II wojny światowej. We wrześniu 1939 występował w audycjach radiowych nadawanych dla warszawskiego frontu oraz w koncertach organizowanych w szpitalach wojskowych. Podczas okupacji niemieckiej nie występował na scenie teatralnej. Był organizatorem akcji samopomocy koleżeńskiej dla aktorów, m.in. od października 1939 – z ramienia ZASP-u – organizował i prowadził w Warszawie tanią kuchnię, która przetrwała do powstania warszawskiego. W marcu 1941 w związku ze sprawą Igo Syma został aresztowany i 6 kwietnia wywieziony wraz ze Stefanem Jaraczem i Leonem Schillerem do KL Auschwitz. W obozie występował w monologach przed więźniami. Po wyjściu z obozu pracował jako goniec w Dyrekcji Kolei, a następnie prowadził kolonie dla dzieci polskich kolejarzy w Świdrze.

W latach 1942–1943 występował w tajnym Teatrze Szopka, zorganizowanym przez Janusza Strachockiego dla dzieci Grochowa. Po upadku powstania warszawskiego wyjechał do Kielc, a następnie do Lublina, gdzie powierzono mu reaktywowanie i zorganizowanie działu teatralnego Polskiego Radia.

W latach 1945–1948 i 1949–1950 był głównym reżyserem, a w latach 1947–1948 również kierownikiem Teatru Polskiego Radia w Warszawie. W 1951 dorywczo występował w warszawskiej Operze jako Wojciech Bogusławski w Hrabinie, w inscenizacji Leona Schillera. W sezonie 1951/1952 występował na deskach Teatru Nowej Warszawy, w sezonie 1952/1953 krótko w Teatrze Polskim, a w sezonie 1953/1954 i do końca 1954 roku ponownie w Teatrze Nowej Warszawy. Od 1 stycznia 1955 do 30 czerwca 1957 był aktorem Teatru Domu Wojska Polskiego, w sezonie 1959/1960 występował w Teatrze Polskim. W latach 1960–1971 był członkiem zespołu artystycznego Teatru Ateneum. Równocześnie grał i reżyserował w radiu. 1 stycznia 1970 przeszedł na emeryturę, ale nadal występował gościnnie.

Był wieloletnim, zasłużonym działaczem ZASP-u, m.in. członkiem Zarządu Głównego (1939) i jego wiceprezesem (1945).

Pozostawił duży dorobek reżyserski w dziedzinie słuchowisk i audycji literackich – ponad dwieście nagrań. Po wojnie reżyserował m.in. Zwycięstwo Sokratesa, w którym sam kreował główną rolę oraz Graczy i Martwe dusze, a także popularną powieść radiową W Jezioranach.

W okresie międzywojennym i po wojnie zagrał w kilkunastu filmach. Był wykonawcą głównie ról drugoplanowych i epizodów.

Wystąpił również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Mistrz Zdzisława Skowrońskiego w reż. Jerzego Antczaka (1964), Volpone Bena Jonsona w reż. Zygmunta Hübnera (1965) oraz w Asmodeuszu François Mauriaca w reż. Jana Bratkowskiego jako Proboszcz (1968).

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 166-4-10)[1].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Cmentarz Stare Powązki: DARDZIŃSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02].
  2. ↑ M.P. z 1945 r. nr 39, poz. 94 „w uznaniu zasług, położonych dla sprawy radiofonii w Polsce, a w szczególności odbudowy Centralnej Rozgłośni Polskiego Radia w Raszynie”.
  3. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  4. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bronisław_Dardziński&oldid=71315646”