Bronisze (województwo mazowieckie)
52°12′41″N 20°50′22″E/52,211389 20,839444
 |
Ta sekcja od 2013-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
22 |
| Kod pocztowy |
05-850[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WZ |
| SIMC |
0005753[5] |
Położenie na mapie gminy Ożarów Mazowiecki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego  | |
| 52°12′41″N 20°50′22″E/52,211389 20,839444[1]
| |
Bronisze – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, w gminie Ożarów Mazowiecki[5][6].
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie błońskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.
W 2021 miejscowość liczyła 591 mieszkańców[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W okresie Królestwa Kongresowego w latach 1815-1830 przez Bronisze wytyczony został trakt kaliski, w miejscu starego traktu z Warszawy przez Błonie do Sochaczewa. 17 lipca 1831 w czasie powstania listopadowego miała tu miejsce bitwa pod Broniszami pomiędzy wojskami polskimi i rosyjskimi, oddział dowodzony przez generała Iwana Osipowicza de Witta podczas starcia wciągnął Polaków w zasadzkę, w której ponad 1300 żołnierzy dostało się do niewoli[8]. Wydarzenie to upamiętnia obelisk wzniesiony w południowej części miejscowości. W XIX wieku wieś była ośrodkiem dla okolicznych dóbr w powiecie warszawskim w guberni warszawskiej. W 1841 roku dobra ziemskie Bronisze z Piotrkówkiem nabywa na licytacji Józef hrabia Moszczeński z żoną Nepomuceną[9]. Kolejnym właścicielem majątku Bronisze był profesor SGGW, ekonomista rolny i działacz społeczny Stefan Moszczeński. Z jego domu w wyniku działań wojennych pozostała jedynie piwnica. Dziś w tym miejscu stoi pomnik upamiętniający wybitnego mieszkańca wsi.
W czasie wojny obronnej w 1939 roku także tędy do Warszawy przedzierały się niedobitki polskich oddziałów po bitwie nad Bzurą.
Od 1997 roku działa tu Warszawski Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy „Bronisze” S.A., a od marca 2000 oficjalnie przeniesiono handel z Okęcia na Bronisze. Wykonawcą budowy kompleksu była firma Mostostal-Export S.A. W Broniszach działa także amatorski teatr – grupa teatralna Bronisze, która zdobywa liczne nagrody na festiwalach teatralnych. Obecnie znajdują się tu siedziby wielu firm zajmujących się głównie handlem i usługami, miejscowość znana jest także z produkcji rolno-ogrodniczej.
Związani z Broniszami[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Byliński (ur. 1952) – prezes zarządu Warszawskiego Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego „Bronisze” S.A.
- Stefan Moszczeński (1871-1946) – profesor SGGW, ekonomista rolny, właściciel majątku Bronisze
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W Broniszach znajduje się drewniana kapliczka przydrożna obrządku wschodniego (prawosławna lub greckokatolicka). Tego rodzaju obiekty są rzadkością na terenach zamieszkanych przez ludność obrządku rzymskokatolickiego. Być może, kapliczka upamiętnia ważne wydarzenie z życia jakiejś osobistości, wyznającej chrześcijaństwo obrządku wschodniego, np. śmierć, lub przeciwnie, uratowanie życia.
Kapliczką opiekuje się parafia prawosławna na warszawskiej Woli[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10331
- ↑ a b Wieś Bronisze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 89 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 281, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ Sebastian Duda "Karolina Rzewuska-Sobańska: moskiewska kochanica. Wielcy zdrajcy cz. 7" Gazeta Wyborcza 13 czerwca 2016
- ↑ Stefan Lewandowski, Dzieje Ziemi Ożarowskiej, Ożarów Mazowiecki 2007, s. 141, ISBN 83-89241-37-4.
- ↑ Kapliczka na Broniszach. geocaching.com, 2019-12-18. [dostęp 2021-12-15].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bronisze 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 380.
- Warszawski Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy S.A.
- Grupa teatralna Bronisze
- Siedziba gminy: Ożarów Mazowiecki
| Sołectwa | |
|---|---|
| Pozostałe |
