Bronisław Kaper

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bronisław Kaper
Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1902
Warszawa

Data i miejsce śmierci

26 kwietnia 1983
Los Angeles, USA

Zawód

kompozytor

Bronisław Kaper (ur. 5 lutego 1902 w Warszawie, zm. 26 kwietnia 1983 w Los Angeles, USA) – polski kompozytor żydowskiego pochodzenia, głównie muzyki filmowej i teatralnej, laureat Oscara (1954) za ścieżkę dźwiękową do filmu Lili (1953).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z zamożnej żydowskiej rodziny. W 1919 zdał maturę w gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie[1][2]. Za namową ojca rozpoczął studia prawnicze, ale ich nie ukończył (wg Izabeli Czajki-Stachowicz został relegowany za wszczęcie bójki w jej obronie, kiedy na uczelni została słownie zaatakowana przez antysemitę[3]).

Studiował następnie w Warszawskim Konserwatorium w klasie fortepianu i kompozycji, następnie ukończył jedną z uczelni muzycznych w Berlinie. Jeszcze w czasie studiów zaczął komponować muzykę dla warszawskich kabaretów oraz teatrzyków rewiowych. W Niemczech zainteresował się filmem i to jemu poświęcił resztę zawodowego życia. W 1933, po dojściu do władzy Hitlera, wyemigrował do Paryża, gdzie został odkryty przez Louisa B. Mayera, szefa wytwórni filmowej MGM, którego zachwyciła kompozycja „Ninon”, wykonywana przez Jana Kiepurę. Jeszcze w tym samym roku Mayer podpisał kontrakt z Kaperem. Ich owocna współpraca trwała 28 lat[4]. W Hollywood skomponował ilustracje muzyczne do blisko 150 filmów. Był czterokrotnie nominowany do Oscara, nagrodę zdobywając raz, w 1954, za muzykę do musicalu Lili w reżyserii Charlesa Waltersa. Pracował również na Broadwayu.

W czasie, kiedy był członkiem Amerykańskiej Akademii Filmowej, przyczynił się do dostrzeżenia polskiego kina w Stanach Zjednoczonych, co bezpośrednio przełożyło się na liczbę nominacji do Oscara w latach 60. i 70.

Był współtwórcą musicalu Polonaise opartego na motywach muzyki Fryderyka Chopina. W rolach głównych wystąpiło małżeństwo – Jan Kiepura i Mártha Eggerth.

Kaper dziś jest głównie pamiętany jako twórca jazzowych standardów, szczególnie dwóch o światowym zasięgu: „On Green Dolphin Street” i „Invitation”. Pierwszy skomponowany został przez Kapera w roku 1947 (słowa napisał Ned Washington), jako główny temat do filmu MGM pod tytułem „Green Dolphin Street”, stał się światowym szlagierem. Spopularyzował go Miles Davis. Drugi utwór powstał w 1950, jako temat do filmu A Life of Her Own, ale rozgłos zyskał dwa lata później, już ze słowami Paula Webstera, jako... główny temat do filmu pod tym samym tytułem (Invitation, 1952). O klasie kompozycji świadczy, jak wielu wybitnych muzyków interpretowało ten temat: w 1958 roku sięgnął poń John Coltrane (nagranie ukazało się cztery lata później, na płycie „Standard Coltrane”), nagrywali go także Joe Henderson, George Benson, Pat Metheny i inni. Z kolei w 1962 Kaper nominowany został do Oscara za muzykę do filmu Bunt na Bounty, zaś główny motyw „Follow Me” stał się kolejnym standardem światowej muzyki rozrywkowej. Został pochowany na Hollywood Forever Cemetery w Los Angeles[5].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

  • 1941 – nominacja do Oscara za muzykę do Czekoladowego żołnierza (wspólnie z Herbertem Stothartem)
  • 1953 – Oscar za muzykę do musicalu Lili
  • 1962 – nominacja do Oscara za muzykę do filmu Bunt na Bounty
  • 1962 – nominacja do Oscara za piosenkę Follow Me do filmu Bunt na Bounty

Pisownia imienia i nazwiska[edytuj | edytuj kod]

Urząd imigracyjny USA popełnił błąd w zapisie pisowni imienia Kapera, odczytując literę „w” w imieniu jako „u”. Dlatego w źródłach pojawia się dość często nieprawidłowy zapis Bronislau Kaper. Spotyka się także zapis Bronislaw Kapper, Benjamin Kapper, jak też pseudonim Edward Kane[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906–1950.
  2. ↑ Znani absolwenci XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Warszawie [dostęp 2023-10-06].
  3. ↑ Czajka (Izabela Stachowicz), Małżeństwo po raz pierwszy, wyd. I, Warszawa: Czytelnik, 1962, s. 92–94.
  4. ↑ Dagmara Romanowska: Polskie potyczki z Oscarem. [dostęp 2012-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-09-21)].
  5. ↑ Polska aktorka urodziła dziecko w wieku 12 lat? Paskudne plotki. Niezapomniani [online], www.se.pl [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  6. ↑ Bronislaw Kaper. [dostęp 2012-02-10]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Kaper Bronisław, s. 85.
  • Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906-1950. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 500. ISBN 83-06-01691-2.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Akademii Filmowej za najlepszą muzykę
1934-1939
1940-1949
1950-1959
1960-1969
1970-1979
1980-1989
1990-1999
2000-2009
2010-2019
2020-2029
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bronisław_Kaper&oldid=73453018”