Bronisława Dłuska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bronisława Dłuska
Bronisława Skłodowska
Ilustracja
Bronisława Dłuska (przed 1901)
Data i miejsce urodzenia

28 marca 1865
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

15 kwietnia 1939
Warszawa, Polska

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Małżeństwo

Kazimierz Dłuski

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons

Bronisława Dłuska (ur. 28 marca 1865 w Warszawie, zm. 15 kwietnia 1939 tamże) – polska lekarka, pierwsza polska ginekolog, działaczka społeczna, niepodległościowa i kobieca.

Władysław Skłodowski oraz od lewej, Maria, Bronisława, Helena (1890)
Grobowiec Skłodowskich na Starych Powązkach

Życie i działalność[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w nauczycielskiej rodzinie Skłodowskich h. Dołęga, zaliczanej do drobnej szlachty. Dziadek Józef Skłodowski był szanowanym lubelskim pedagogiem. Ojciec Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dwóch warszawskich gimnazjów męskich, prowadził również w domu stancję dla chłopców. Matka zaś, Bronisława z Boguskich, była przełożoną warszawskiej pensji dla dziewcząt z dobrych domów. Chorowała na gruźlicę i zmarła w 1878 roku. Ojciec był ateistą, matka zaś religijną katoliczką[1]. Jej młodszymi siostrami były Helena Skłodowska-Szalay i Maria Skłodowska-Curie. Miała starszego brata Józefa Skłodowskiego.

Po wstępnej edukacji w Polsce[2] wyjechała z Marią Rakowską[3] w 1885 roku do Paryża studiować medycynę, zaś jej siostra Maria została w kraju i starała się wspomagać finansowo siostrę dorabiając korepetycjami. Około 1890 roku Bronisława wyszła za mąż za działacza Polskiej Partii Socjalistycznej Kazimierza Dłuskiego i zaprosiła Marię do siebie[2]. Dłuski ukończył w Paryżu nauki polityczne i medycynę[4]. Paryskie mieszkanie Dłuskich było otwarte dla emigrantów politycznych z Polski, ich gośćmi był m.in. Edward Abramowski, Stanisław Mendelson, Feliks Perl, Jan Lorentowicz, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Stanisław Wojciechowski, Witold Jodko-Narkiewicz i Ignacy Mościcki[5]. W 1892 roku urodziła im się córka Helena, później znana taterniczka.

Po powrocie do kraju w 1902 roku Dłuscy stworzyli w Zakopanem sanatorium dla ludzi z chorobami płuc m.in. gruźlicą (od 1928 roku Sanatorium Wojskowe w Zakopanem, obecnie ośrodek wypoczynkowy Rewita w Kościelisku). Wykończenie sanatorium wspomogła finansowo siostra Dłuskiej Maria Skłodowska-Curie po otrzymaniu Nagrody Nobla[6]. Sanatorium prowadzone przez Dłuskich przyjmowało podczas rewolucji 1905–1907 nieodpłatnie chorych i rannych bojowców PPS, a podczas I wojny światowej żołnierzy Legionów Polskich. W latach 1914–1918 Bronisława Dłuska była aktywistką zakopiańskiego koła Ligi Kobiet Galicji i Śląska. Dopomogła m.in. w założeniu i prowadzeniu ochronek dla dzieci legionistów w Zakopanem i Rabce.

W niepodległej Polsce działała w latach 1918–1928 w Lidze Kobiet Polskich. Dłuscy w drugiej połowie lat 20. XX wieku otworzyli w podwarszawskim Aninie, przy obecnej ul. Michała Kajki, prewentorium przeciwgruźlicze. Nabyli także majątek na przedłużeniu obecnej Al. Wilanowskiej, który w 1922 roku przekazali robotniczemu Wydziałowi Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim działającemu przy PPS. Po przewrocie majowym opowiedziała się po stronie sanacji i została w 1927 członkinią prezydium Demokratycznego Komitetu Wyborczego Kobiet Polskich (DKWKP), na czele z Zofią Moraczewską[7]. W latach 1928–1935 działaczka Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Była także członkinią i skarbniczką Zarządu Głównego ZPOK (1928–1934)[8]. Po śmierci męża i zamknięciu w 1930 roku prewentorium w Aninie zaangażowała się na prośbę siostry Marii w budowę Instytutu Radowego, gdzie zamieszkała, aby nadzorować budowę[9]. Podczas budowy do 1932 kierowała Instytutem Radowym przy ul. Wawelskiej w Warszawie. Po zainaugurowaniu w 1932 działalności Instytutu pierwszym jego dyrektorem został dr Franciszek Łukaszczyk[10], zaś Bronisława weszła w skład Towarzystwa Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie pod przewodnictwem prof. Romana Nitscha, mającego wspomagać finansowo działalność Instytutu Radowego. W Towarzystwie pełniła do śmierci funkcję skarbnika[11].

Została pochowana w rodzinnym grobowcu Skłodowskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 164-3-20,21)[12].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ewa Curie: Maria Curie. s. 5–30.
  2. ↑ a b Bronisława Dłuska – Unlearned Lessons. unless-women.eu. [dostęp 2015-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol. • ang.).
  3. ↑ Ida Jahnke, Podróżniczki wobec Innego. Rasa w rozumieniu Marii Rakowskiej i Heleny Pajzderskiej (na przykładzie Podróży Polki do Persji i nowel z tomu Z dalekich lądów), „Przegląd Humanistyczny”, 62(3 (462)), 2018, s. 98, DOI: 10.5604/01.3001.0012.7689, ISSN 0033-2194 (pol.).
  4. ↑ Irena Koberdowa: Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat. Warszawa: Książka i Wiedza, 1981.
  5. ↑ Ève Curie: Maria Curie. Warszawa: PWN, 1997. ISBN 83-01-12302-8.
  6. ↑ Władysław Pobóg-Malinowski, Adam Wrzosek, Dłuski Kazimierz (1855–1930), Polski Słownik Biograficzny, t. 5, Kraków 1939–1946, s. 192.
  7. ↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928–1939), Kraków 2013, s. 147, ISBN 978-83-7730-952-0
  8. ↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego..., s. 413.
  9. ↑ Maria Chodorek, Wołoszka Jadwiga. O siostrach Skłodowskich w Aninie. „Wiadomości Sąsiedzkie”. Nr 14. s. 6. ISSN 2082-3266. 
  10. ↑ Biogramy uczonych polskich, Część VI: Nauki medyczne zeszyt 1: A– Ł (pod redakcją Andrzeja Śródki), Ossolineum, Wrocław 1990, s. 58.
  11. ↑ Odezwa warszawskiego Instytutu Radowego. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 8 z 12 stycznia 1939. 
  12. ↑ Warszawa śladami Marii Skłodowskiej-Curie. Oficjalny portal turystyczny m.st. Warszawy. [dostęp 2012-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-09)].
  13. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
  14. ↑ M.P. z 1930 r. nr 60, poz. 89 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  15. ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  16. ↑ M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  17. ↑ Śp. dr Bronisława Dłuska, siostra Marii Skłodowskiej-Curie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 87 z 18 kwietnia 1939. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bronisława_Dłuska&oldid=72951800”