Bruno Olbrycht

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Lowdown (dyskusja | edycje) o 11:52, 8 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Bruno Olbrycht
Ilustracja
Bruno Olbrycht w stopniu podpułkownika
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

6 października 1895
Sanok Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

23 marca 1951
Kraków Polska

Przebieg służby
Lata służby

1914-1948

Siły zbrojne

cesarska i królewska Armia Wojsko Polskie II RP
Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

8 Pułk Piechoty Legionów
2 Dywizja Piechoty Legionów
3 Dywizja Piechoty Legionów
39 Dywizja Piechoty
Centrum Wyszkolenia Piechoty

Stanowiska

dowódca pułku piechoty
dowódca piechoty dywizyjnej
dowódca dywizji piechoty
komendant centrum wyszkolenia

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
Powstanie antykomunistyczne w Polsce 1944–1953

Odznaczenia
Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Partyzancki Krzyż Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Miecza (Szwecja) Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa) Komandor Orderu Zasługi Wojskowej (Bułgaria)
Multimedia w Wikimedia Commons

Bruno Edward Olbrycht[1] ps. „Olza” (ur. 6 października 1895 w Sanoku, zm. 23 marca 1951 w Krakowie) – generał dywizji Wojska Polskiego.

Kpt. Bruno Olbrycht w czasie służby w Legionach Polskich
Grób gen. Bruno Olbrychta na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Życiorys

Działalność niepodległościowa

Urodził się 6 października 1895[2][3]. Był synem Piotra Olbrychta (w 1882 zastępca prowizoryczny nauczyciela w szkole ludowej w Zahutyniu pod Sanokiem[4], lekarz weterynarii, w 1887 mianowany weterynarzem powiatowym w Sanoku[5] i służący tam w kolejnych latach przy c. k. starostwie powiatu sanockiego[6], w 1911 starszy weterynarz przy c. k. starostwie powiatu wadowickiego[7])[2]. Jego braćmi byli Jan Stanisław (1886–1968, lekarz, profesor), Tadeusz (1891–1963, zootechnik, profesor)[2].

Ukończył szkołę powszechną w Bochni i gimnazjum w Wadowicach, gdzie działał w Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[8]. W czasie I wojny światowej od 6 sierpnia 1914 walczył w Legionach Polskich. Był oficerem 3 pułku piechoty w składzie II Brygady, dowódcą plutonu, kompanii i batalionu[2]. Chorąży z października 1914, kapitan z września 1917. W 1915 zdał tzw. wojenną maturę w Wadowicach. W 1917 zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale nie podjął studiów. Walczył w Karpatach, na Bukowinie i Wołyniu. Po bitwie pod Rarańczą internowany w Huszt.

Jako oficer byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 25 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego[9].

Służba w armii II Rzeczypospolitej

Uczestnik wojny z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej. W latach 1918–1921: dowódca batalionu w 8 pułku piechoty Legionów. Został awansowany do stopnia podpułkownika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[10]. Podczas wojny z bolszewikami był dowódcą batalionu. Latem 1920 walczył pod Równem, Radomyślem i nad Styrem. Uczestnik kontrofensywy sierpniowej, wyróżnił się pod Brzostowicą Wielką, przekraczając Niemen i docierając do Lidy. W październiku 1920 na rozkaz gen. Żeligowskiego zajął Święciany. Od 1921 do kwietnia 1927 p.o. dowódcy[11], a następnie dowódca[12] 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie. 1 grudnia 1924 został awansowany na pułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 26. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13][14][15]. W połowie lat 20. był przewodniczącym sekcji eksploatacyjnej Komitetu Budowy Domu Żołnierza Polskiego w Lublinie[16]

Od kwietnia 1927 do 1939 zastępca dowódcy 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach[17], następnie dowódca piechoty dywizyjnej tej jednostki. Od 1930 do 1936 komendant Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[18][2]. Od 1936 do maja 1938 dowódca 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu[2]. Według relacji Zygmunta Klukowskiego w 1937 organizował akcję antysemicką, w tym i bojkot sklepów żydowskich w Zamościu[19]. W 1938 kierował akcją niszczenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie oraz szykanowania i dyskryminowania ludności prawosławnej i ukraińskiej[20]. 19 marca 1937 awansował na generała brygady[2]. Od maja 1938 do września 1939 ponownie na stanowisku komendanta Centrum Wyszkolenia Piechoty.

W czasie II wojny światowej

W kampanii wrześniowej dowodził formalnie 39 Dywizją Piechoty (rezerwową) w składzie Armii „Lublin”[2]. Faktycznie z powodu choroby dywizją dowodził płk Bronisław Duch. 27 września 1939 skapitulował pod Terespolem i dostał się do niemieckiej niewoli[2]. Przebywał w oflagach: II D Gross-Born i IV B Königstein. W Oflagu II B Arnswalde był głównym organizatorem życia kulturalno-oświatowego. Z jego inicjatywy powstała pierwsza w obozach jenieckich legalna gazeta obozowa „Gazetka Obozowa”. W 1941 jako inwalida wojenny został zwolniony z obozu[2] i przeniesiony do Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie, a w następnym zwolniony z niewoli[21].

Po zwolnieniu z niewoli został przyjęty w szeregi Armii Krajowej. W 1943 w Biurze Inspekcji Komendy Głównej AK. W sierpniu 1944, w czasie akcji „Burza” dowódca Grupy Operacyjnej AK „Śląsk Cieszyński”. Aresztowany przez Niemców w październiku 1944 został następnego dnia odbity w Kalwarii Zebrzydowskiej przez oddział dywersyjny 16 pułku piechoty AK[2]. Został dowódcą 21 Dywizji Piechoty Górskiej AK.

Służba w ludowym Wojsku Polskim

14 kwietnia 1945 został przyjęty do Ludowego Wojska Polskiego. W czerwcu 1945 został skierowany do Oficerskiej Szkoły Piechoty Nr 1[2] na stanowisko zastępcy komendanta i z perspektywą zastąpienia gen. bryg. Michaiła Jurkina na stanowisku komendanta szkoły. Pod koniec lipca 1945 został mianowany szefem Wydziału Szkół Oficerskich Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej[22][2], a 2 sierpnia – szefem Oddziału Szkół Oficerskich Departamentu Piechoty MON[23]. Uchwałą Prezydium KRN z 14 grudnia 1945 awansował na generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1946[2]. Od 13 września 1945 dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego[2]. Organizował walkę z żołnierzami podziemia niepodległościowego; kierował m.in. największą akcją pacyfikacyjną od 5 do 27 lutego 1946 na obszarze województw warszawskiego, białostockiego i lubelskiego[24][2]. Był organizatorem osadnictwa wojskowego na Mazurach[2]. Od grudnia 1946 do października 1947 komendant Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[25]. W listopadzie 1947 wylew krwi do mózgu spowodował chorobę i przeniesienie w stan spoczynku. Zmarł w 1951[2] na skutek trzeciego wylewu. Pochowany w Warszawie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Jego żoną była Maria (1901–1995).

Awanse

Ordery i odznaczenia

M.in.[26]:

Do 1945
Po 1945
Zagraniczne

Przypisy

  1. ↑ Wszystkie źródła wymienione w bibliografii podają, że generał Olbrycht używał imienia Bruno.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Ryszard Dzieszyński. Synowie sanockiego weterynarza. „Podkarpacie”, s. 8, Nr 20 z 19 maja 1988. 
  3. ↑ Oficerowie. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. [dostęp 2016-11-24].
  4. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 435.
  5. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 181 z 10 sierpnia 1887. 
  6. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 32, 522.
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 59, 917.
  8. ↑ Katarzyna Iwańska. Franciszek Waligórski – poeta z Lwowa i Krosna oraz jego potomkowie. „Wadoviana”. 16, s. 229, 2013. 
  9. ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 4.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 398.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 146.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 140.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 341.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 160.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 15.
  16. ↑ Stanisław Piekarski: Domy Żołnierza Polskiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997, s. 362. ISBN 83-85389-15-6.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 114.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 802.
  19. ↑ Zygmunt Klukowski, Zamojszczyzna. Tom I 1918-1943, Ośrodek KARTA, Warszawa 2007 ISBN 978-83-88288-92-0 s. 52-53.
  20. ↑ Zygmunt Klukowski, Zamojszczyzna. Tom I 1918-1943, Ośrodek KARTA, Warszawa 2007 ISBN 978-83-88288-92-0 s. 53-54.
  21. ↑ Waldemar Strzałkowski, Życiorysy dowódców..., s. 799.
  22. ↑ Stanisław Brzeziński, Ryszard Majewski, Henryk Witek, Wyższa Szkoła Oficerska..., s. 47.
  23. ↑ Stanisław Brzeziński, Ryszard Majewski, Henryk Witek, Wyższa Szkoła Oficerska..., s. 78.
  24. ↑ Jarosław Pałka. Ludowe Wojsko Polskie w walce ze zbrojnym polskim podziemiem niepodległościowym (lata 1946 i 1947). „Pamięć i Sprawiedliwość”. 1 (21), s. 143-144, 2013. ISSN 1427-7476. 
  25. ↑ Czesław Grzelak, Wyższa Szkoła Piechoty..., s. 38.
  26. ↑ Michał Siwiec-Cieleban: Generał Bruno Olbrycht. Wadoviana. Przegląd Historyczno-Kulturalny. Nr 3 (83-94)/1999. s. 87, 94. [dostęp 2016-11-25].
  27. ↑ M.P. z 1947 r. nr 11, poz. 27.
  28. ↑ Sveriges statskalender / 1940. Bihang, s. 20
  29. ↑ Order Trzech Gwiazd na piersiach oficerów polskich. „Dziennik Białostocki”, s. 2, 19 listopada 1934. 
  30. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11 listopada 1936. 

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bruno_Olbrycht&oldid=53166474”