Przestęp biały

Przestęp biały
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dyniowce
Rodzina	dyniowate
Rodzaj	przestęp
Gatunek	przestęp biały
	Nazwa systematyczna
	Bryonia alba L.; Sp. pl. 2:1072. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przestęp biały (Bryonia alba L.) – gatunek roślin należących do rodziny dyniowatych. Występuje w Europie (Dania, Szwecja, Austria), a także w Iranie i Północnej Afryce. W Polsce był dawniej rośliną uprawianą (po raz pierwszy pojawił się ok. XVI w.), rozprzestrzenił się w środowisku, jako uciekinier z uprawy i obecnie jest rośliną pospolitą. Występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Status gatunku we florze Polski: kenofit, agriofit. Według biologów na obszarach chronionych jest rośliną niepożądaną jako gatunek obcego pochodzenia, konkurujący z gatunkami rodzimymi i wypierający je ze środowiska^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Pnąca się, o długości do 4 m, chwytająca się podpór czepnymi wąsami (będącymi przekształconymi liśćmi).
Liście: Duże, dłoniaste, 5-klapowe, na długich ogonkach, nagie.
Kwiaty: Roślina jednopienna o promienistych kwiatach. Kielich dzbaneczkowaty o 5 odchylonych ząbkach. Kwiaty męskie na długich szypułkach, zebrane w baldachokształtne wiechy. Kwiaty żeńskie o długości 9-10 mm wyrastają w pęczkach na krótkich szypułkach, mają nagie znamiona słupków, a ich korona ma taką samą długość, jak kielich. 5 płatków korony barwy jasnożółtej lub białej.
Owoc: Czarne jagody o wielkości podobnej do nasion grochu.
Korzeń: Zgrubiały burakowato, rozgałęziony, żółtej barwy.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina pnącze, hemikryptofit. Roślina owadopylna, kwitnie od czerwca do lipca. Rośnie w zaroślach, na przydrożach. Roślina ruderalna. Roślina trująca: Liście, owoce i korzenie są dość silnie trujące. Zawierają trujące glikozydy i saponiny, wywołujące ciężkie zapalenie układu pokarmowego objawiające się wymiotami i biegunką, wywołują też silne podrażnienia skóry. Przy dużych ilościach może spowodować nawet zatrzymanie oddechu.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina sadzona w ogrodach jako roślina ozdobna, używana do osłaniania nieefektownych elementów ogrodów.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).
↑ Rośliny obce w Polsce. [dostęp 2007-11-19].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-200-2415-3.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1988.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).

[3] Rośliny obce w Polsce. [dostęp 2007-11-19].

[1]

[2]

[3]