Brzeźnica (góra)
 Widok wzniesienia od strony południowo-wschodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
492 m n.p.m. |
| Wybitność |
137 m |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°33′33,498″N 16°43′43,197″E/50,559305 16,728666
| |
Brzeźnica – wzgórze o wysokości 492 m n.p.m. w południowo-zachodniej Polsce, w Obniżeniu Otmuchowskim, w woj. dolnośląskim.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wzgórze położone jest na Przedgórzu Sudeckim, w południowo-zachodniej części Obniżenia Otmuchowskiego, w Masywie Brzeźnicy, około 6 km na północny zachód (NNW) od centrum miejscowości Bardo.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Wzgórze jest najwyższym wzniesieniem Obniżenia Otmuchowskiego górującym od północnej strony nad miejscowością Brzeźnica. Wzniesienie jest ostańcem należącym do Masywu Brzeźnicy, który tworzą cztery odosobnione wzniesienia o charakterze wyspowym. Wznosi się w zachodniej części masywu, jako wyraźnie zaznaczona kulminacja, po zachodniej stronie sąsiedniego wzgórza Grochowiec, od którego oddzielona jest niewielkim siodłem. Wzgórze ma postać małego grzbietu o przebiegu równoleżnikowym z nieznacznie pofalowaną linię grzbietową o płaskim szczycie ze skalistą grzędą szczytową. Wzniesienie mimo niewielkiej wysokości posiada strome zbocza, które podnoszą walory krajobrazowe okolicy. Cały szczyt i zbocza porasta rozległy las głównie iglasty z domieszką innych gatunków drzew liściastych. Ze zboczy roztaczają się panoramy na okoliczne miejscowości i oddalone pasma górskie. Położenie wzgórza, kształt i wyraźna część szczytowa, czynią wzgórze rozpoznawalnym w terenie.
Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]
Pod względem geologicznym wzniesienie znajduje się w obrębie tektonicznego zrębu Braszowic, który tworzą masyw serpentynitowy Braszowic i masyw gabrowy Brzeźnicy. Wzgórza zbudowane są z odpornych na erozję, starych skał metamorficznych głównie z gabra, serpentynitów i sjenitów, podnóże pokrywają młodsze osady glin, żwirów, piasków i lessów okresu zlodowacenia plejstoceńskiego lub osady powstałe w chłodnym, peryglacjalnym klimacie[1].
Sama Brzeźnica zbudowana jest z serpentynitów, wśród których występują apofizy gabrowe[1].
Inne[edytuj | edytuj kod]
- W przeszłości góra nosiła nazwę: Harthe Berg, Kozie Chrzepty.
- Do chwili obecnej nie jest rozstrzygnięta kwestia przynależności Masywu Brzeźnicy – niektórzy geografowie uważają masyw za część Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich inni zaliczają wzgórza do Obniżenia Otmuchowskiego.
- Na południe od wzgórza położona jest miejscowość Brzeźnica.
- Na południowo-wschodnim zboczu wzgórza poniżej szczytu zachowały się wśród kęp drzew pagórki, stanowiące pozostałość fortyfikacji ziemnych z przełomu XVIII-XIX wieku (mimo szczątkowego stanu są jeszcze zauważalne)
- W okolicy Brzeźnicy rośnie pięciornik biały Potentilla alba.
Historia[edytuj | edytuj kod]
- Wzgórze Brzeźnica oraz okoliczne wzgórza w przeszłości były obiektem zainteresowania inżynierów wojskowych jako wzgórza strategiczne. Na zboczu u południowo-wschodniego podnóża Brzeźnicy, w 1. poł. XVIII w. zbudowane zostały fortyfikacje ziemne, stanowiące część systemu wysuniętych fortyfikacji Twierdzy Srebrnogórskiej. Zostały one częściowo zbudowane, przez wojska austriackie, a potem po przejęciu tych ziem w 1741 roku przez Prusy, odnowione i wzmocnione. Kolejna modernizacja dokonana została w 1813 r. według projektu generała von Gneisenau.
- Wzniesienie stanowi stary rejon górniczy, w którym od XIX wieku wydobywano chryzoprazy, węgiel brunatny, rudy chromu, niklu, a przede wszystkim magnezyt. W pierwszej połowie XX wieku powstała kopalnia magnezytu „Anna ”, która z masywu Brzeźnicy systemem podziemnym wydobywała magnezyt. Złoże udostępnione było szybem "Josef". Po II wojnie światowej, na przełomie lat 40 i 50 XX wieku w masywie Brzeźnicy wznowiono roboty związane z udostępnieniem złoża magnezytu, jednak ostatecznie zrezygnowano z dalszej eksploatacji a kopalnię zamknięto.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
- Na wzniesienie prowadzi znakowany szlak turystyczny
Przełęcz Srebrna - Mikołajów - Brzeźnica - Grochowiec - Tarnów - Ząbkowice Śląskie - Zwrócona - Brodziszów - Skrzyżowanie pod Grzybowcem - Tatarski Okop - Gilów - Zamkowa Góra - Słupice - Przełęcz Słupicka - Przełęcz Tąpadła - Biała - Strzelce
prowadzący południowo-wschodnim zboczem z Barda do Ząbkowic Śląskich i dalej.- Wzniesienie należy do Korony Sudetów Polskich.
- Na wzgórze najlepiej dotrzeć od strony południowej od miejscowości Brzeźnica.
- Brzeźnica w górnej części posiada bogate walory krajobrazowe i przyrodnicze, ze zboczy rozciągają się piękne widoki na Góry Bardzkie, Sowie, Masyw Brzeźnicy i Przedgórze Sudeckie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Budowa geologiczna Polski, t. IV Tektonika, cz. 2 Sudety i obszary przyległe, Józef Oberc, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1972, s. 49-53
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Staffa, Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 21–22 Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie i Przedgórze Paczkowskie, Wyd. I-Bis, Wrocław 2008 r., ISBN 978-83-85773-92-4
- Ziemia kłodzka - Mapa turystyczna, skala 1:60 000, Wyd. ExpressMap, Warszawa 2007 r., ISBN 978-83-88112-94-2
- Z. Rekuć: Tajemnice Masywu Grochowej, Czasopismo „Odkrywca”, Wyd. „JMK”, Konin, nr 1 72/2005, str. 15–16, ISSN 1505-6104