Budniki (Karpacz)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Budniki (Karkonosze))
Budniki
Część miasta Karpacza
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

karkonoski

Miasto

Karpacz

Data założenia

XVII wiek

SIMC

1063758

Wysokość

ok. 900 m n.p.m.

Populacja 
• liczba ludności


0

Położenie na mapie Karpacza
Mapa konturowa Karpacza, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Budniki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Budniki”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Budniki”
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
Mapa konturowa powiatu karkonoskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Budniki”
Ziemia50°45′42″N 15°48′12″E/50,761667 15,803333
Tablica przedstawiająca historię osady
Szlak w kierunku Karpacza
Wejście do sztolni
Jedna z tablic informacyjnych w Budnikach

Budniki (niem. Forstlangwasser) – część miasta Karpacz, bez zabudowy[1].

Dawna osada w Karkonoszach, na północnym zboczu Kowarskiego Grzbietu, w środku czworokąta utworzonego przez Skalny Stół (1281 m n.p.m.) na południowy zachód, Czoło (1266 m) na południowy wschód, Wołową Górę (1033 m) na północny wschód i Izbicę (856 m) na północny zachód.

Osada założona na wysokości ok. 850 m n.p.m. nad potokiem Malina w okresie wojny trzydziestoletniej przez chroniących się w górach mieszkańców okolic Kowar, Karpacza i Wilczej Poręby. W I połowie XIX w. służyła lokalnym przemytnikom szmuglującym Tabaczaną Ścieżką tytoń z Austrii do Prus. Na przełomie XIX i XX wieku w wiosce powstały nawet dwie gospody. W późniejszych latach na terenie wsi funkcjonowała także filia szkoły ewangelickiej. Do 1945 osada liczyła kilkanaście domów, w tym schronisko Forstbaude.

We wspomnieniach dawnych mieszkańców można przeczytać o występowaniu co zimę grubej pokrywy śnieżnej, która utrudniała komunikację nawet pomiędzy poszczególnymi domostwami. Szczególnie uciążliwy w tym czasie był także brak słońca, które przez 113 dni w roku nie wychodziło ponad masyw Grzbietu Kowarskiego. Z tego względu co roku 26 listopada organizowano pożegnanie, zaś 19 marca przywitanie słońca[2] (faktycznie w różnych miejscach osady słońce pokazywało się po raz ostatni od 12 do 26 listopada, a pojawiało po przesileniu zimowym między 15 a 30 stycznia; w nieistniejącej gospodzie słońce było widoczne po raz ostatni 24 listopada, by pojawić się 18 stycznia)[3].

Po wojnie tutejsze zabudowania były wykorzystywane przez kilka lat przez stowarzyszenie studenckiej Bratniej Pomocy z Wrocławia. W latach 50. XX wieku prowadzone tu poszukiwania rud uranu spowodowały, że okolica przestała nadawać się do zamieszkania. Pozostała opustoszała polana ze śladami zabudowań oraz resztkami sztolni i hałd[4], przez następne lata funkcjonowało tu turystyczne schronisko Budnik.

W 2013 roku udało się pozyskać środki na realizację projektu "Szlak Miłośnik Budnik", w ramach którego na terenie dawnej osady wybudowano wiatę wypoczynkową, ustawiono tam tablicę informacyjną oraz oznaczono miejsca, w których znajdowały się domy oraz obiekty użyteczności publicznej. Wyznakowano także szlaki dojściowe z Osiedla Skalnego w Karpaczu oraz z Wilczej Poręby.

W latach 1891-1940 istniała tam opadowa stacja meteorologiczna (wys. 900 m n.p.m., szer. 50°46'N, dł. 15°48'E). Średnie wartości roczne opadów wynosiły 1 094 mm (najwięcej: lipiec 139 mm i sierpień 125 mm, najmniej: styczeń 57 mm i luty 45 mm)[5].

W latach 1952-1953 Zakłady Przemysłowe R-1 z Kowar wybiły na obszarze Budnik sztolnię poszukiwawczą uranu oraz dwie inne poniżej, w dolinie potoku Malina.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  2. Katarzyna Tokarz, Powitanie słońca w Budnikach [online], naszesudety.pl, 11 marca 2013 [dostęp 2016-04-26].
  3. Kiedy Budniki żegnały się ze słońcem.
  4. Łukasz Zalesiński: Budniki - osada w cieniu; nieistniejąca osada górska w Karkonoszach. One.Poznaj Polskę, 2013-08-28. [dostęp 2013-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-06)]. (pol.).
  5. Jan Kwiatkowski: Klimat. W: Karkonosze polskie. Wrocław: Polska Akademia Nauk, 1985, s. 88-107. ISBN 83-04-01586-2.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]