Bukowsko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Rrudzik (dyskusja | edycje) o 21:27, 23 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Artykuł

49°28′49″N 22°03′47″E

- błąd

39 m

WD

49°28'44"N, 22°3'39"E

- błąd

39 m

Odległość

219 m

Bukowsko
{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{alt zdjęcia}}}
Centrum Bukowska
Państwo podkarpackie
Powiat

sanocki

Gmina

Bukowsko

Liczba ludności (2011)

1828[1][2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-505[3]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0346543

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak, u góry znajduje się punkt z opisem „Bukowsko”
Brak mapy: podkarpackie
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata, u góry znajduje się punkt z opisem „Bukowsko”
Ziemia49,4803°N 22,0631°E/49,480278 22,063056
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Kościół i bank
Mapa Bukowska z roku 1906
Festiwal Bukowskie Prezentacje Folklorystyczne

Bukowsko – wieś (w latach 1748–1946 miasto), siedziba gminy Bukowsko w powiecie sanockim województwa podkarpackiego[4]. Leży nad potokiem Bukowiec oraz Sanoczek w dorzeczu Sanu, 16 km na południowy zachód od Sanoka, na Pogórzu Bukowskim. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa krośnieńskiego.

Wieś położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 889 z Sieniawy, przez Nowotaniec do Szczawnego. 17 km od drogi krajowej nr 28. Najbliższe przejścia graniczne przez Radoszyce drogą 892 na Słowację – 21 km (przejście drogowe – pojazdy do 7,5t).

Części wsi

Integralne części wsi Bukowsko[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0346550 Brogówka część wsi
0346566 Łazy część wsi
0346572 Miasteczko część wsi
0346589 Nędze część wsi
0346595 Sanoczki część wsi

Historia

 Osobny artykuł: Historia Bukowska.

W dokumentach z 1361 i z 1468 wzmiankowane jako Bukowsko Inferius. Pierwszymi odnotowanymi sołtysami bukowskimi byli Johannes scultenus de Bukowsko, a następnie Janek scultelo w 1436. Od 1435 Piotr ze Zboisk, Petrus de Boyska, Petrus de Tyrawa, ożeniony z Małgorzatą, 1434-1465 chorąży sanocki, właściciel Zboisk, Wolicy, Bełchówki i Zahoczewia, dziedziczył też Bukowsko następnie dobra te zostaną skasowane za opieszałości wojenne Przed rokiem 1468 wieś została zaludniona przez schizmatyków, którzy w następnych latach powrócili do wiary katolickiej. Od 1477 wieś znalazła się w dobrach które dzierżawili Jan Herburt z Felsztyna i Odnowa, następnie jego syn Piotr Herburt Felsztyński, a następnie wnuk Mikołaj Herburt Odnowski z Felsztyna wojewoda sandomierski. We wsi zamieszkiwała w XV wieku ludność w przewadze polska. W okresie reformacji Bukowsko sprzyjało arianom i było jednym ze znaczniejszych ośrodków reformacji w regionie. W XVIII i XIX wieku było niewielkim miasteczkiem. Przed rokiem 1716 pomiędzy dolną a górną częścią wsi została lokowana osada targowa, która dała następnie początek osadzie małomiasteczkowej i miastu. Do 1772 roku miasteczko należało administracyjnie do ziemi sanockiej województwa ruskiego w I Rzeczypospolitej. Po I rozbiorze Polski znalazło się w cyrkule leskim, a następnie w sanockim. Po reformie administracyjnej w 1864 Bukowsko było siedzibą powiatu sądowego w Galicji. W połowie i pod koniec XIX wieku właścicielką posiadłości tybularnej w Bukowsku była (dożywotnio) Agnieszka Rylska[6][7]. W 1911 właścicielem tybularnym był Kazimierz Rodkiewicz[8].

W okresie wojny mieścił się w Bukowsku sztab niemieckich wojsk okupacyjnych gen. Würtza. W tym też czasie Bukowsko przynależało do placówki nr IV w Nowotańcu, podległej Komendzie Obwodu AK w Sanoku. Łącznie w latach 1940–1944 w wyniku zbrodni niemieckich, przy częstym udziale kolaborantów ukraińskich (donosy, aresztowania przez Ukraińską Policję Pomocniczą), zginęło 36 polskich mieszkańców Bukowska[9]. Bukowsko było następnie palone przez oddziały UPA trzy razy: w marcu, kwietniu i listopadzie 1946 roku. W roku 1946 Bukowsko, po prawie 200 latach, utraciło prawa miejskie.

Toponimia

Nazwa wsi pochodzi od polskiej lub ukraińskiej nazwy buka. Najstarsze zapisane nazwy miejscowości Bukowsko to: Bucowsko, Bvkowsko (XV wiek), Bukosko (1785); w brzmieniu ukraińskim: Bukivs’ko (1851); w brzmieniu łemkowskim: Butiwsko, Bukowsko, Bukisko, w jęz. jid. בוקאווסק Bikofsk. Na radzieckich mapach woj. z okresu II. w.ś. jako Буковско.

Religie i wyznawcy

Katolicy obrządku łacińskiego

W Bukowsku od roku 1748 znajduje się parafia rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Dekanat Sanok I. Parafia obejmowała swoim zasięgiem do roku 1947, m.in. miejscowości: Bukowsko, Wolica, Wola Piotrowa, Wisłok, Bełchówka, Wisłok Wielki, Przybyszów, Płonna, Czystogarb, Smolnik, Osławica, Wysoczany, Turzańsk, Wola Michowa.

Protestanci

W okresie reformacji miejscowość była ośrodkiem kalwinizmu, a następnie ok. 1653, arianizmu (bracia polscy);(1558-1721 koniec III wojny północnej). Od lat 60. XX wieku na terenach ościennych rozwija się protestancka Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa.

Upamiętnienia

  • Pomnik Józef Piłsudskiego, odsłonięty 3 maja 1936[10].
  • Pomnik Walczącym o Niepodległość Polski

Osoby związane z miejscowością

 Osobna strona: Kategoria:Ludzie związani z Bukowskiem.
Honorowi obywatele
Ofiary zbrodni katyńskiej

Atrakcje

Farma Wiatrowa Bukowsko-Nowotaniec

Zobacz też

Bibliografia

  • Akta Grodzkie i Ziemskie
  • prof. Adam Fastnacht, Osadnictwo Ziemi Sanockiej w latach 1340–1650, Wrocław 1962
  • prof. Adam Fastnacht, Słownik Historyczno-Geograficzny Ziemi Sanockiej w Średniowieczu
  • prof. Feliks Kiryk, Zarys dziejów Bukowska do 1795
  • Rocznik Sanocki t. I 1963 i t. II 1967 i 2006 zob. Feliks Kiryk
  • A. Zielecki. Bukowsko w okresie autonomii Galicji, [w:] Ojczyzna bliższa i dalsza. Studia historyczne ofiarowane Feliksowi Kirykowi w sześćdziesiąta rocznicę urodzin. Kraków 1993. s. 243–258
  • Jan Radożycki, Aby o nich nie zapomniano, Szczecin 2007


Pobliskie wsie
Wola Sękowa Nowotaniec Wolica
Tokarnia Bukowsko Morochów
Karlików Wola Piotrowa Wysoczany
Pobliskie miasta
Rymanów Brzozów Sanok
Dukla Bukowsko Zagórz
Svidnik Medzilaborce Lesko

Przypisy

  1. ↑ Portal polskawliczbach.pl
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-04-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
  4. ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Karol Wild: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: 1855, s. 27.
  7. ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 24.
  8. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego : wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 4.
  9. ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947, Wrocław 2006, ISBN 83-85865-17-9, s. 938–940.
  10. ↑ Maria Łapiszczak, Borys Łapiszczak: Ziemia Sanocka na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. III. Sanok: Poligrafia, 2002, s. 16. ISBN 83-915388-1-8.
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 91.
  12. ↑ Kronika. Zmarli. „Nowa Reforma”, s. 3, Nr 503 z 8 listopada 1914. 

Linki zewnętrzne

Gmina Bukowsko

Siedziba gminy: Bukowsko

Wsie
Osada
Części wsi
  • Brogówka
  • Dwór
  • Granice
  • Kolonia
  • Łazy
  • Miasteczko
  • Modrza
  • Nędze
  • Równie
  • Sanoczki (Bukowisko)
  • Sanoczki (Nagórzany)
  • Wodnica
  • Wola Jaworowa
  • Wólka
  • Wygnanka

Powiat sanocki (1920–1972) (► II RP) (► GG)
  • Siedziba powiatu – Sanok
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–39 i 1945–72)
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39 i 1945–54)
Gromady
(1954–72)
Gminy (1939–45)
Miejskie
Miejsko–wiejskie[B]
Wiejskie
  1. ↑ a b c d gmina częściowo przecięta granicą 1939–41
  2. ↑ kursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bukowsko&oldid=53287941”