But (Zawada)
50°24′17″N 17°49′52″E/50,404722 17,831111| przysiółek wsi | |
 Widok wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Część miejscowości | |
| Liczba ludności (2022) |
48 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-250[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0494025 |
Położenie na mapie gminy Głogówek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°24′17″N 17°49′52″E/50,404722 17,831111[1]
| |
But (dodatkowa nazwa w j. niem. Neuvorwerk) – przysiółek wsi Zawada w Polsce, położony w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[3][4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.
W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 31 grudnia 2022 przysiółek był zamieszkany przez 48 osób[5].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Do 1945 niemiecką nazwą miejscowości było Neuvorwerk[6]. 1 października 1948 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie związanej z Zawadą, polską nazwę But[7], a 15 grudnia 1949 zmieniono ją na Klików[8], jednak miejscowa ludność używała wyłącznie nazwy Bud[9]. W sierpniu 2001 Rada Miejska Głogówka postanowiła formalnie zmienić nazwę miejscowości na Bud[10], jednak decyzja nie została urzędowo zaakceptowana przez MSWiA, ponieważ uznano, że miejscowa nazwa jest niezgodna z polską ortografią[9]. Zamiast tego, w 2003 wprowadzono ponownie nazwę But[11].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. But znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[12]. W latach 20. XX wieku w Golczowicach powstał pomnik upamiętniający mieszkańców Golczowic, Zawady, Czartowic, Buta, Muckowa i Sysłowa, którzy zginęli podczas I wojny światowej.
Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[13]. Mieszkańcom Buta, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.
W spisie gromad i miejscowości w powiecie prudnickim na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono But jako przysiółek Zawady pod nazwą Bud[14]. Według podziału administracyjnego województwa opolskiego na dzień 31 sierpnia 1964, But (Klików), jako przysiółek Zawady, należał do gromady Mochów[15]. W 1966 w przysiółku mieszkały 94 osoby[16].
Mieszkańcy[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy przysiółka posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Klocołrzy[17].
Transport[edytuj | edytuj kod]
But posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem. W miejscowości znajduje się jeden przystanek autobusowy[18].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Katolicy z Buta należą do parafii św. Anny w Golczowicach (dekanat Głogówek)[19].
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 13848
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1589 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Gmina się nieco zmniejszyła, „Życie Głogówka”, Stanisław Stadnicki – redaktor naczelny, 2 (323), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, luty 2013, s. 2, ISSN 1425-9591.
- ↑ But, Neuvorwerk [online], gov.genealogy.net [dostęp 2022-04-12].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692).
- ↑ Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 15 grudnia 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości (M.P. z 1950 r. nr 8, poz. 76).
- ↑ a b Zmiana nazw, „Tygodnik Prudnicki”, 11 (694), 17 marca 2004, s. 9.
- ↑ Formalne zmiany nazw, „Tygodnik Prudnicki”, 40 (567), 11 października 2001, s. 6.
- ↑ Dz.U. z 2003 r. nr 229, poz. 2288
- ↑ Abstimmungsgebiet Oberschlesien. Akte polnischer Wahlbeeinflussung., Berlin: Gea Verlag, 1921, s. 1.
- ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
- ↑ 11. Powiat Prudnicki (siedziba m. Prudnik), „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 6, Opole: Prezydium WRN, 20 maja 1953, s. 40.
- ↑ Podział administracyjny województwa opolskiego według stanu na dzień 31 sierpnia 1964 r., „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 9, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 3 września 1964, s. 13.
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 221.
- ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”.
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Zawada But, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
- ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
- ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
