Błąd przeżywalności

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Statystyk Abraham Wald zwrócił w trakcie drugiej wojny światowej uwagę, że planowanie dodatkowych wzmocnień samolotów według uszkodzeń tych, które wróciły z lotów bojowych, jest błędne – najważniejsze mogą być dokładnie przeciwne obszary, których uszkodzenie mogło nie pozwolić na powrót samolotu.
Statystyk Abraham Wald zwrócił w trakcie drugiej wojny światowej uwagę, że planowanie dodatkowych wzmocnień samolotów według uszkodzeń tych, które wróciły z lotów bojowych, jest błędem – najbardziej wrażliwe mogą być właśnie obszary, których uszkodzeń nie stwierdzono, ponieważ nie pozwoliły na powrót samolotu.

Błąd przeżywalności (ang. survivorship bias, survivor bias) – błąd logiczny, polegający na opieraniu się w rozumowaniu na dostępnych danych, bez brania pod uwagę ukrytych przyczyn, dla których mogą być one niereprezentatywne. Dane, które nie przetrwały analizowanego procesu i mogłyby nieść najwięcej wartościowych informacji dla badaczy, mogą być właśnie z tego powodu niedostępne. Zjawisko to może występować między innymi w porównaniach w obszarze finansów i ekonomii, medycyny lub kultury.

Zjawisko to może prowadzić do nieuzasadnionego optymizmu przez niedoszacowanie ryzyka porażki. Może też spowodować bezzasadne dopatrywanie się u osób i przedmiotów, które odniosły jakiś sukces, wyjątkowych cech, zamiast po prostu przypadkowego szczęścia[1].

Przykłady[edytuj | edytuj kod]

Błąd przeżywalności może dotykać na przykład analizy sprawności instytucji finansowych. Dostępne dane przestają obejmować instytucje, które bankrutują lub wychodzą z rynku, w związku z czym porażki rynkowe są w danych niereprezentowane w pełnej skali[2][3].

Badania medyczne, które nie biorą poprawki na błąd przeżywalności, mogą w dużym stopniu niedoszacowywać ryzyka śmiertelności w różnych kontekstach[4].

Statystyk Abraham Wald zauważył, że wojsko popełnia błąd przeżywalności w analizach uszkodzeń samolotów, które wróciły z misji w czasie drugiej wojny światowej. Zwrócił on uwagę, że zamiast skupiać się na uszkodzeniach samolotów, które przetrwały ataki, należy rozważyć możliwość, że to uszkodzenia pozostałych elementów maszyn mogą być najgroźniejsze[5].

Publikacje weterynaryjne opublikowane w latach 80. i 90. sugerowały, że koty i psy, które wypadły z wyższych pięter budynków, odnosiły mniej obrażeń, niż zwierzęta, które spadły z niższych wysokości[6][7]. Obserwacja ta była niekiedy tłumaczona szczególnymi zdolnościami lub adaptacją tych zwierząt do radzenia sobie z takimi upadkami, późniejsze badania wykazały jednak przeciwne dane[8]. Autorzy kolumny Straight Dope tłumaczą to błędem przeżywalności – do weterynarzy trafiły jedynie wyjątkowo szczęśliwe ofiary wysokich upadków[9].

Felietonista McRaney wskazuje, że błąd przeżywalności może występować też przy porównaniach jakości produktów i dzieł kultury z różnych okresów. Większość dzieł historycznych, które były niskiej wartości i jakości, z dużym prawdopodobieństwem nie dotrwała do współczesności[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael Shermer, Surviving Statistics, „Scientific American”, 311 (3), s. 94–94, DOI: 10.1038/scientificamerican0914-94 [dostęp 2017-01-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-25].
  2. ↑ Stephen J. Brown i inni, Survivorship Bias in Performance Studies, „Review of Financial Studies”, 5 (4), 1992, s. 553–580, DOI: 10.1093/rfs/5.4.553, ISSN 0893-9454 [dostęp 2017-01-13] (ang.).
  3. ↑ Jennifer N. Carpenter, Anthony W. Lynch, Survivorship bias and attrition effects in measures of performance persistence, „Journal of Financial Economics”, 54 (3), 1999, s. 337–374, DOI: 10.1016/S0304-405X(99)00040-9 [dostęp 2017-01-13].
  4. ↑ Peter C. Austin i inni, Quantifying the impact of survivor treatment bias in observational studies, „Journal of Evaluation in Clinical Practice”, 12 (6), 2006, s. 601–612, DOI: 10.1111/j.1365-2753.2005.00624.x, ISSN 1365-2753 [dostęp 2017-01-13] (ang.).
  5. ↑ Marc Mangel, Francisco J. Samaniego, Abraham Wald’s Work on Aircraft Survivability, „Journal of the American Statistical Association”, 79 (386), 1984, s. 259–267, DOI: 10.1080/01621459.1984.10478038, ISSN 0162-1459 [dostęp 2017-01-13].
  6. ↑ W.O. Whitney, C.J. Mehlhaff, High-rise syndrome in cats, „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 191 (11), 1987, s. 1399–1403, ISSN 0003-1488, PMID: 3692980 [dostęp 2017-01-13].
  7. ↑ L.E. Gordon, C. Thacher, A. Kapatkin, High-rise syndrome in dogs: 81 cases (1985-1991), „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 202 (1), 1993, s. 118–122, ISSN 0003-1488, PMID: 8420897 [dostęp 2017-01-13].
  8. ↑ D. Vnuk i inni, Feline high-rise syndrome: 119 cases (1998-2001), „Journal of Feline Medicine and Surgery”, 6 (5), 2004, s. 305–312, DOI: 10.1016/j.jfms.2003.07.001, ISSN 1098-612X, PMID: 15363762 [dostęp 2017-01-13].
  9. ↑ The Straight Dope: Do cats always land unharmed on their feet, no matter how far they fall? [online], www.straightdope.com [dostęp 2017-01-13].
  10. ↑ David McRaney, Survivorship Bias [online], You Are Not So Smart, 23 maja 2013 [dostęp 2017-01-14].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Błąd_przeżywalności&oldid=71498759”