Pieprznik żyłkowany
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieprznik żyłkowany |
| Nazwa systematyczna | |
| Craterellus lutescens (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 532 (1838) | |
.JPG)
Pieprznik żyłkowany (Craterellus lutescens (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny kolczakowatych (Hydnaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Craterellus, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Canthrellus lutescens, w 1838 r. ten sam autor przeniósł go do rodzaju Craterellus[1].
Synonimów naukowych ma ok. 30. Niektóre z nich[2]:
- Agaricus aurora Batsch 1783
- Cantharellus aurora (Batsch) Kuyper 1991
- Cantharellus lutescens Fr. 1821
- Cantharellus lutescens Fr. var. lutescens
- Cantharellus tubaeformis var. lutescens Fr. 1838
- Helvella tubaeformis Schaeff. 1763
- Merulius tubaeformis (Schaeff.) Pers. 1800
Polską nazwę nadał Władysław Wojewoda w 1999 r., w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był również jako pieprznik żółtawy[3]. Obecnie nazwy te są niespójne z nazwą naukową, gdyż według Index Fungorum gatunek ten należy do rodzaju Craterellus (lejkowiec).
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–8 cm, głęboko lejkowaty, o brzegach płatowatych, postrzępionych. Powierzchnia młodych okazów z wrośniętymi promieniście włókienkami lub łuskami, później naga. Kolor od chrowobrązowego do ciemnobrązowego[4].
U młodych owocników nagi, później pomarszczony, dopiero u starszych owocników pojawiają się rzadko rozmieszczone i zbiegające na trzon żyłki połączone (anastomozami). Kolor żółtopomarańczowy lub złotosiwy, nigdy jednak nie jest czarnosiwy[4].
Wysokość 5–8 cm, grubość 0,4–1,5 cm. Jest nieregularnie walcowaty i wyraźnie pusty, czasami spłaszczony, od dołu ku górze rozszerza się, w górnej części dość płynnie przechodząc w kapelusz[4].
Białawy, cienki o przyjemnym smaku i owocowym zapachu[4].
Biały lub jasnożółty. Zarodniki eliptyczne, gładkie, o średnicy 11–9 × 6–7,5 µm[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6].
Rośnie w lasach, szczególnie podgórskich i górskich. Lubi wilgotne i cieniste miejsca nad potokami i w mchach[4]
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb jadalny, żyjący w mikoryzie z niektórymi gatunkami drzew[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- pieprznik trąbkowy (Craterellus tubaeformis). Ma siwe blaszki i bardziej wyraźne żyłki w hymenoforze[4]
- pieprznik szary (Craterellus cinereus). Cały jest popielatosiny, a blaszki ma czarnobrązowe[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Species Fungorum [online] [dostęp 2020-11-21] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e f g h Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Mushroom Expert [online] [dostęp 2013-03-04].
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków:W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.