Carl Gotthard Langhans
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 grudnia 1732 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 października 1808 |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
.png){kind=small}
| |
Carl Gotthard Langhans (ur. 15 grudnia 1732 w Kamiennej Górze, zm. 1 października 1808 w Dąbiu koło Wrocławia) – niemiecki architekt i budowniczy, jeden z najważniejszych przedstawicieli wczesnego klasycyzmu w architekturze Prus.
Życiorys
Studiował prawo i matematykę w Halle[3], w zakresie architektury był autodydaktą – zainteresował się nią pod wpływem traktatów teoretycznych Witruwiusza i odkryć zabytków antycznych przez Johanna Joachima Winckelmanna. W latach 1768–1769 dzięki poparciu księcia von Hatzfeldta zrealizował swoją wymarzoną podróż do Włoch, gdzie poznawał oryginalne zabytki architektury antycznej. Później również dużo podróżował – jako urzędnik podległy bezpośrednio królowi miał okazję na koszt władcy odbyć podróże do Anglii, Holandii, Belgii i Francji.
Najsłynniejszym dziełem Carla Gottharda Langhansa jest Brama Brandenburska w Berlinie, wzorowana na życzenie króla na Propylejach ateńskich[3]. Zaprojektował też część założenia parkowo-pałacowego Charlottenburg[4]. Wiele budowli zaprojektowanych przez Langhansa znajduje się na terenie Dolnego Śląska, np. pałac Wallenberg-Pachalych we Wrocławiu, zrujnowany dziś pałac Hatzfeldtów w Żmigrodzie czy odrestaurowany w latach 80. kościół ewangelicko-augsburski w Sycowie.
Langhans został pochowany na nieistniejącym dziś Wielkim Cmentarzu we Wrocławiu.
Syn Carla Gottharda, Carl Ferdinand Langhans również był znanym architektem.
Wybrane dzieła
- 1762-1765 – przebudowa pałacu Hatzfeldtów w Żmigrodzie, w ruinie; obecnie pojawiają się plany odbudowy obiektu
- 1764-1773 – kościół ewangelicki pw. Łodzi Chrystusowej w Głogowie, nie istnieje.
- 1766-1773 – pałac Hatzfeldtów we Wrocławiu[5]
- 1776-1781 – pałac rodziny von Saurm w Samotworze (powiat wrocławski)
- 1778 – klasycystyczny gmach zakładu dla ubogich z fundacji króla Fryderyka II w Kluczborku
- 1778-1783 – pałac zbudowany dla Maksymiliana Mielżyńskiego w Pawłowicach (powiat leszczyński)
- ok. 1785 – pałac w Jedlinie-Zdroju, przypisywany
- 1785 – przebudowa barokowego pałacu rodziny Saurma-Hoym na styl klasycystyczny w Brzegu Dolnym
- 1785-1788 – park w Brzegu Dolnym
- 1785-1787 – pałac rodziny Wallenberg-Pachaly we Wrocławiu[6]
- 1785-1788 – kościół ewangelicki w Wałbrzychu, salowy
- 1785-1789 – kościół ewangelicki w Sycowie, prostokątny, z wnętrzem na rzucie elipsy
- 1788 – gmach obserwatorium astronomicznego w Halle[7]
- 1788 – przebudowa Staatsoper Unter den Linden przy Unter den Linden 7 w Berlinie[8]
- 1788 – belweder w parku przy pałacu Charlottenburg[9]
- 1788-1790 – dwór w Bad Freienwalde[10]
- 1789-1790 – budynek bramy w Poczdamie (razem z Andreasem Ludwigiem Krügerem)[11]
- 1789-1790 – teatr anatomiczny berlińskiej Wyższej Szkoły Weterynaryjnej[12]
- 1788-1791 – Brama Brandenburska w Berlinie[13]
- 1789-1792 – kościół w Zagrodnie (powiat złotoryjski), na rzucie krzyża
- 1791-1792 – piramida w Nowym Ogrodzie w Poczdamie (razem z Andreasem Ludwigiem Krügerem)[14]
- 1791 – klasycystyczny pałac w Żerkowie, w gminie Brzeg Dolny
- 1794 – pałac rodziny von Rotkirch w Czerwonym Kościele (powiat legnicki)
- 1795-1798 – kościół ewangelicki w Dzierżoniowie, obecnie katolicki pod wezwaniem Marii Matki Kościoła
- 1796-1797 – kościół ewangelicki w Żeliszowie, obecnie w trakcie odbudowy
- 1796-1797 – rozbudowa pałacu królewskiego we Wrocławiu
- ok. 1800 – pawilon klasycystyczny z portykiem kolumnowym w parku przy Pałacu Lehndorfów w Sztynorcie (powiat giżycki)
- 1800 – projekt Bażantarni w Pszczynie-Porębie
- 1800 – klasycystyczny pałac w Maciejowie, gmina Kluczbork.
- 1803-1807 – kościół poewangelicki, obecnie św. Andrzeja Boboli w Rawiczu
- 1810 – klasycystyczna kaplica przy kościele św. Jerzego w Dzierżoniowie, pośmiertnie według projektu Langhansa
Przypisy
- ↑ Obecnie budynek Szkoły Podstawowej nr 1 w Kamiennej Górze
- ↑ Tablica dla twórcy Bramy Barndenburskiej. http://www.kamiennagora.pl/.
- ↑ a b Hans Reuther: Langhans, Carl Gotthard. W: Neue Deutsche Biographie. T. 13. 1982, s. 599. (niem.).
- ↑ Von Donop: Allgemeine Deutsche Biographie. (niem.).
- ↑ Archinform: Palais Hatzfeld. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
- ↑ Archinform: Palais Pachaly. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
- ↑ Archinform: Sternwarte. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
- ↑ Archinform: German National Opera House. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
- ↑ Prussian Palaces and Gardens Foundation Berlin-Brandenburg: The Belvedere in the Park at Charlottenburg Palace. [dostęp 2010-10-07]. (ang.).
- ↑ Archinform: ehem. Landhaus. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
- ↑ Archinform: Gatehouse. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
- ↑ Archinform: Anatomie. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
- ↑ Hans A. Pohlsander: National monuments and nationalism in 19th century Germany. Peter Lang, 2008, s. 175. ISBN 3-03911-352-6. [dostęp 2010-10-07]. (ang.).
- ↑ Archinform: Pyramid. [dostęp 2010-10-07]. (niem.).
Linki zewnętrzne
- Agata Saraczyńska. Wielki budowniczy. „Gazeta Wyborcza,Wrocław”, 22.06.2007.
- Karol Gothard Langhans (1732–1808) – Sławni na tarnogórskiej ziemi. „Montes Tarnovicensis”. 22.
- Realizacje Carla Gottharda Langhansa we Wrocławiu