Casus belli

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 178.36.221.12 (dyskusja) o 03:22, 7 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Casus belli (łac. casus 'upadek, przypadek, traf' od cadere '(wy)padać, zdarzać się'; belli dopełniacz od bellum 'wojna')[1] – powód lub pretekst do wypowiedzenia wojny.

Casus belli to łacińskie wyrażenie pochodzące z teorii prawa międzynarodowego. Formalnie wyrażenie to (które przetłumaczyć można jako „ryzyko wojny” lub „okazja do wojny”) jest częścią formalnej deklaracji wojny przez państwo, które wymienia: żale i pretensje, jakie państwo ma lub może mieć w stosunku do innego państwa, intencje, jakie nim kierują, by rozpocząć wojnę, a także działania, jakie mogą zostać podjęte, by zapobiec konfliktowi lub przywrócić pokój. Deklaracja taka stara się spełnić kryteria ius ad bellum, „sprawiedliwej przyczyny”, „deklaracji publicznej” i ultima ratio („ostatecznego argumentu”)[2]. Formalne deklaracje wojny są obecnie niezwykle rzadkie[3], a casus belli oznacza zwykle powody danego państwa do wypowiedzenia wojny, bez odnoszenia się do jakichkolwiek dokumentów czy propozycji jego zapobieżenia, czasem nawet bez wskazywania, czy owe powody są sprawiedliwe.

Przykłady z lat 1914:

Jak wiele wyrażeń łacińskich, także to bywa wielokrotnie nieprawidłowo używane przez polityków lub dziennikarzy. Jego poprawne użycie znajduje się często w pracach historycznych, gdzie opisuje ex post (łac. po fakcie) wydarzenia, które doprowadziły do wojny[potrzebny przypis].

Przykłady incydentów grożących wojną które zażegnano:

Zobacz też

Przypisy

  1. casus; casus pascudeus; casus foederis; casus belli. slownik-online.pl. [dostęp 2015-06-11].
  2. III Konwencja Haska z 1907 dotycząca rozpoczęcia kroków nieprzyjacielskich głosi, że strony jej uznają, iż kroki wojenne między nimi nie powinny się rozpoczynać bez uprzedniego i niedwuznacznego zawiadomienia, które będzie mieć formę bądź umotywowanego wypowiedzenia wojny, bądź formę ultimatum z warunkowym wypowiedzeniem wojny (art. 1) a stan wojny powinien być mocarstwom neutralnym bez zwłoki zakomunikowany (art. 2).
  3. Pakt Brianda-Kellogga zobowiązuje do rezygnacji z rozstrzygania sporów w drodze wojny, Karta Narodów Zjednoczonych nakazuje powstrzymanie się od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek państwa bądź w jakikolwiek inny sposób sprzeczny z celami ONZ.
  4. The Austro-Hungarian Declaration of War on Serbia, 28 July 1914
  5. Germany's Declaration of War with Russia, 1 August 1914
  6. Germany's Declaration of War with France, 3 August 1914. Sojusz francusko-rosyjski z 1892 zobowiązywał każdą ze stron do zaatakowania Niemiec w razie ich ataku na którąś ze stron.
  7. The British Ultimatum to Germany, 4 August 1914, The British Declaration of War, 4 August 1914

Bibliografia

  • PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9