Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Kotani

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerkiew
św. św. Kosmy i Damiana
w Kotani
A-66 z dnia 31.01.1985[1]
kościół filialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Kotań

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej

Wezwanie

św. św. Kosmy i Damiana

Położenie na mapie gminy Krempna
Mapa konturowa gminy Krempna, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kotań, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kotań, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kotań, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu jasielskiego
Mapa konturowa powiatu jasielskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Kotań, cerkiew”
Ziemia49°31′35,7″N 21°28′16,9″E/49,526583 21,471361
Strona internetowa

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Kotani – dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka w Kotani z 1782.

Obecnie rzymskokatolicki kościół filialny parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej.

Obiekt wpisany na listę zabytków w 1985 i włączony do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1763 Franciszek Ferdynand Lubomirski wydał dokument donacyjny, w którym przekazał teren pod budowę cerkwi. Cerkiew wzniesiona została w 1782[2] jako filialna cerkiew greckokatolicka parafii w Krempnej. Pierwszy remont świątyni przeprowadzono w 1841, następny pod koniec XIX wieku, a generalny w latach 30. XX w. Po wyludnieniu wsi po II wojnie światowej nieużytkowana i opuszczona cerkiew niszczała. Dopiero w latach 1962–63 doczekała się kapitalnego remontu. Cerkiew rozebrano, zakonserwowano i złożono z powrotem dokonując niezbędnych napraw i uzupełnień. Dach przykryto gontem. Ikonostas zabrano do Muzeum Ikon w Łańcucie. Remont w latach 2001–2004 polegał na naprawie wieży oraz poszycia nawy i sanktuarium. W 2010 część ikonostasu powróciła do świątyni, a w 2012 część wyposażenia.

Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna (babiniec, nawa, prezbiterium). Nad babińcem wysoka wieża konstrukcji ramowej o pochyłych ścianach, z izbicą na górze zwieńczoną pozorną latarnią. Wieża z zachatą. Nad nawą i prezbiterium łamany dach konstrukcji namiotowej z niewielkimi baniami i kutymi krzyżami.

Wewnątrz nad nawą i prezbiterium kopuły zrębowe, strop płaski w babińcu. Babiniec obiega chór muzyczny. Na zrębie kopuły nawy nad przejściem do prezbiterium 16 ikon dawnego ikonostasu z przełomu XVII i XVIII w. Z wyposażenia znajduje się: nastawa ołtarzowa z kopią ikony Kosmy i Damiana z XVII-w., lichtarze ołtarzowe, feretron, dwie chorągwie i pojedyncze ikony.

Wokół cerkwi[edytuj | edytuj kod]

W 1963 wokół cerkwi utworzono lapidarium z 22 zabytkowych kamiennych nagrobków i figur przydrożnych z Nieznajowej, Żydowskiego i Ciechani). Cerkiew otacza ogrodzenie z gontowym daszkiem i bramą z XIX w. Na terenie przycerkiewnym znajdują się kamienne nagrobki, których konserwację przeprowadzono w 2005.

Inne[edytuj | edytuj kod]

Świątynia należy do najbardziej typowych budowli sakralnych wznoszonych na zachodniej Łemkowszczyźnie, dlatego też w skansenie we Lwowie zbudowano jej wierną kopię.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-03].
  2. Zbigniew Muzyk, Cerkwie, Wydawnictwo Fundacja, Nowy Sącz 2000, str.9

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dmytro Błażejowśkyj - "Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828-1939)", Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X
  • Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, str.152-154 ISBN 83-89188-08-2
  • Krzysztof Zieliński, Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2015, str.125 ISBN 978-83-61577-68-3

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]