Cerkiew św. Sergiusza z Radoneża w Wiekszniach

Cerkiew św. Sergiusza z Radoneża
*Viekšnių Šv. Sergejaus Radonežiečio cerkvė*
	cerkiew parafialna
	; Cerkiew w Wiekszniach
Państwo	Litwa
Miejscowość	Wieksznie
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Parafia	św. Sergiusza z Radoneża w Wiekszniach
Wezwanie	św. Sergiusza z Radoneża
Wspomnienie liturgiczne	25 września/8 października
Historia
Data zakończenia budowy	1868; 1891
Data poświęcenia	20 czerwca 1875; 1947
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Kopuła; • liczba kopuł	; 1
Liczba ikonostasów	1
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; wbudowana
	Położenie na mapie Litwy Wieksznie, cerkiew
	56°14′08,9″N 22°30′38,8″E/56,235806 22,510778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Cerkiew św. Sergiusza z Radoneża – parafialna cerkiew prawosławna w Wiekszniach, wzniesiona w 1868.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Budowa cerkwi w Wiekszniach była związana z przybyciem do miejscowości w 1866 pierwszych osadników narodowości rosyjskiej. Początkowo dla przybyłych prawosławnych urządzono tymczasową kaplicę św. Sergiusza z Radoneża w jednym z prywatnych domów. Murowana cerkiew powstała w latach 1871–1875, zyskując automatycznie status parafialnej. Większość pieniędzy potrzebnych na budowę przekazało kowieńskie Bractwo św. Mikołaja. W czerwcu 1871 ikonę św. Piotra podarował dla cerkwi następca tronu rosyjskiego Aleksander. Cerkiew została poświęcona 20 czerwca 1875. Urządzenie wnętrza obiektu było możliwe dzięki wpłatom prywatnych ofiarodawców w pierwszych latach istnienia parafii w Wiekszniach.

Już w 1891 konieczny był kapitalny remont obiektu, natomiast położona nad przedsionkiem cerkiewna dzwonnica została wzniesiona od nowa. W czasie I wojny światowej w świątyni nie odbywały się żadne nabożeństwa. W latach 1933–1934 budynek ponownie został wyremontowany i podłączony do sieci energetycznej. Mimo represji ze strony władz stalinowskich po wejściu Armii Czerwonej do Wiekszni, nabożeństwa odbywały się przez cały okres II wojny światowej. Ważnym wydarzeniem w życiu obiektu w tym okresie było czasowe przechowywanie w cerkwi relikwii św. Nikity Nowogrodzkiego, jego matki Anny oraz książąt Włodzimierza i Fiodora Nowogrodzkich. W 1944 budynek ucierpiał w czasie walk o Wieksznie, w latach 1946–1947 był odbudowywany, nieczynny. Po tym czasie został ponownie poświęcony. Kolejne prace remontowe były podejmowane w latach 50. XX wieku i w 1970.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew w Wiekszniach jest trójdzielna, orientowana. Wejście do budynku prowadzi przez przedsionek, ponad którym wznosi się ostro zakończona dzwonnica. Główna nawa jest kwadratowa, z dwiema kaplicami bocznymi, wyodrębnione prezbiterium ma półkolisty kształt. W kaplicach znajdują się po dwa półkoliste okna z ozdobnymi obramowaniami. Poniżej poziomu dachu cały obiekt otacza fryz. Ponad nawą wzniesiona została pojedyncza cebulasta kopuła na ośmiobocznym bębnie. Trzy półkoliste okna znajdują się także w prezbiterium.

Wnętrze malowane na biało i niebiesko. Zachowany dziewiętnastowieczny dwurzędowy ikonostas oraz dwie dodatkowe, boczne ikony.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Свято-Духов Монастыр, Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6