Kaplica grobowa w Orzeszkowie-Kolonii
 397/139 z 26 czerwca 1987[2]
| |||||||||||||||
| kaplica grobowa | |||||||||||||||
.jpg) Fasada kaplicy (2019) | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Diecezja | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Uniejów  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu poddębickiego  | |||||||||||||||
 51°59′32,4″N 18°47′53,8″E/51,992333 18,798278
| |||||||||||||||
Kaplica grobowa w Orzeszkowie-Kolonii – prawosławna kaplica grobowa rodziny Tollów z 1885 r. w Orzeszkowie-Kolonii (3 km od centrum Uniejowa[1]) w powiecie poddębickim, wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa łódzkiego.
Świątynia znajduje się na terenie dekanatu Łódź diecezji łódzko-poznańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obiekt został wzniesiony w prawdopodobnie 1885 r. (taka data widnieje na elewacji budynku[1]) na terenie cmentarza w Orzeszkowie-Kolonii[1] z inicjatywy właściciela majątku położonego w pobliżu Uniejowa, hrabiego Aleksandra Tolla. W krypcie kaplicy pochowano fundatora (zm. 1892), jego żonę Annę z von Loeben Tollową oraz pierwszą żonę ich syna Sergiusza, Wandę[3][4]. W 1945 pozostałości trumien i zwłok zakopano w pobliżu kaplicy, po stronie zachodniej[5]. Zdewastowana kaplica została odnowiona w latach 1988–1990 dzięki zaangażowaniu konserwatora zabytków z Konina[6], po wpisaniu jej w 1987 r. do rejestru zabytków ówczesnego województwa konińskiego[2]. Przez następne lata obiekt niszczał i ponownie wymagał rewitalizacji[1], która została przeprowadzona pomiędzy 2016 a 2017 rokiem[7]. Właścicielem kaplicy jest Urząd Miasta i Gminy Uniejów[1].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kaplica została zbudowana w stylu neobizantyjskim[1] na planie krzyża greckiego[6][3], z pojedynczą kopułą otoczoną czterema sterczynami z krzyżami, zwieńczoną krzyżem prawosławnym[8]. Obiekt parterowy z podpiwniczeniem wykorzystywanym jako krypta[6], do której prowadzą zewnętrzne schody[1]. Elewacja otynkowana, udekorowana płycinami, pilastrami oraz gzymsami[6]. Budynek posadowiono na boniowanym cokole[6]. Wejście do obiektu usytuowane od wschodu[1] prowadzi przez ganek ze skromnym portalem.
Powierzchnia użytkowa kaplicy wraz z kryptą wynosi 32,8 m², powierzchnia zabudowy 55,62 m², a kubatura 327 m³[7].
Według wspomnień Władysława Szuszkiewicza we wnętrzu znajdował się biały ołtarz i stojące na nim lichtarze oraz wiszący obraz[6]. Współcześnie (stan na 2017 r.) krypta i parter kaplicy pozostają puste[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz ewangelicko-augsburski w Uniejowie (w pobliżu)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Zdyb 2017 ↓, s. 229.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 75 [dostęp 2019-09-10].
- ↑ a b Tomasz Wójcik. Tollowie. „W Uniejowie”, s. 15, 2016-10. Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa. ISSN 1509-7900.
- ↑ a b Zdyb 2017 ↓, s. 234.
- ↑ Uniejów. Cerkiew – kaplica grobowa.. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2019-09-11].
- ↑ a b c d e f Zdyb 2017 ↓, s. 231.
- ↑ a b Zdyb 2017 ↓, s. 233.
- ↑ Zdyb 2017 ↓, s. 230.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sokoł K., Sosna A., Kopuły nad Wisłą. Prawosławne cerkwie w centralnej Polsce w latach 1815–1915, Moskwa, MID „Synergia”, ISBN 5-7368-0301-2, s. 81
- Magdalena Zdyb. Kaplica grobowa rodziny Tollów jako przykład prawosławnego dziedzictwa w województwie łódzkim. „Biuletyn Uniejowski”. 6, 2017.