Chaim Lajb Poznański
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
skazany na śmierć przez hitlerowców |
| Zawód, zajęcie |
żydowski nauczyciel |
Chaim Lajb Poznański (ur. 3 czerwca 1879 w Kamieńcu Podolskim, zm. 19 marca 1940 w Łodzi) – nauczyciel żydowski i działacz oświatowy oraz polityczny i społeczny w Łodzi.
Syn Józefa, młynarza. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Berdyczowie wyjechał w 1894 r. do Kijowa a następnie do Odessy i Żytomierza, gdzie uzyskał maturę w trybie eksternistycznym. Od 1896 r. związał się z ugrupowaniami socjaldemokratycznymi, a następnie z Bundem (1903). Kilkakrotnie aresztowany, odbywał krótkotrwałe wyroki więzienia. W 1907 r., po wyjściu na wolność i nakazie opuszczenia Rosji[1], skierowany przez partię za granicę przebywał w Berlinie, Genewie, Bernie (tam ukończył Akademię Handlową) i Brukseli, gdzie pełnił obowiązki sekretarza zagranicznych organizacji wspierających Bund.
W 1910 r. zamieszkał na stałe w Łodzi i tu zorganizował bundowski „Komi Ferajn” (ul. H. Sienkiewicza 22), którego potem w latach 1914-1921 był przewodniczącym. Był współzałożycielem i przez wiele lat członkiem zarządu Żydowskiego Towarzystwa Szkolnictwa i Oświaty Ludowej. Od 1915 r. był sekretarzem Gimnazjum Żeńskiego Józefa Aba[2]. Należał do Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Nauczycieli Żydów, był prezesem Stowarzyszenia Pracowników Handlowych Żydów. Od 1921 r. przewodniczył łódzkiemu kuratorium im. Medema i wchodził w skład centralnych władz Bundu. Przez wiele lat zajmował się publicystyką, początkowo w nielegalnej prasie partyjnej: „Poslednije Izwiestija”, „Arbeiter Sztime”, później w pismach wileńskich: „Fołkscajtung” i „Hofenung” (Nadzieja) oraz w warszawskim tygodniku „Fołkscajtung”. W Łodzi był redaktorem wydawanego przez „Komi Ferajn” czasopisma „Der Angesztelter” oraz miejscowego organu Bundu, tygodnika, potem dwutygodnika „Łodzier Weker” (w latach następnych był członkiem kolegium redakcyjnego).
Wchodził w skład rady nadzorczej Gazowni Miejskiej[3]. W latach 1917–1939 Przez sześć kadencji był członkiem Rady Miejskiej z listy Bundu (w kadencji 1917–1918 był zastępcą radnego)[4].
Mieszkał w 1937 r. przy ul. Piotrkowskiej 92[5].
Żonaty z Relią z Albinów (ur. 1 czerwca 1879 w Szawlach).
Aresztowany przez Gestapo 27 września 1939 r. za działalność w partii Bund, został skazany na śmierć i stracony 19 marca 1940 r. Było to w ramach hitlerowskiej akcji likwidacji inteligencji polskiej i żydowskiej Intelligenzaktion Litzmannstadt.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-05-02].
- ↑ W dwudziestopięciolecie Gimnazjum im. Józefa Aba w Łodzi, Łódź [1936]
- ↑ Julian Kuciński Gazownia Łódzka 1867-1997, Łódź 1998 ISBN 83-908834-0-6
- ↑ Barbara Wachowska Zarys portretu politycznego elektoratu żydowskiego Łodzi międzywojennej w świetle parlamentarnych i samorządowych kampanii wyborczych1919-1938 [w:] Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy. Pod redakcją Wiesława Pusia i Stanisława Liszewskiego Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1991, s. 247, 254, 277, 280, ISBN 83-7016-571-0
- ↑ Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 341 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 117, ISBN 83-87522-47-3,
- Życiorysy łódzkich działaczy społecznych, politycznych, kulturalnych oraz przemysłowych zebrał i redagował Mordka Frankental, Łódź 1935
- Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych zestawione pod redakcją Z. Zagórowskiego, Lwów 1924