Charcice
52°38′47″N 16°12′42″E/52,646389 16,211667| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
195[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-412[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PMI |
| SIMC |
0581209 |
Położenie na mapie gminy Chrzypsko Wielkie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego  | |
| 52°38′47″N 16°12′42″E/52,646389 16,211667[1]
| |
Charcice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Chrzypsko Wielkie.
Historia wsi[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobnym założycielem wsi był Paweł Czarcicki. Od 1388 wieś nazywano Czarczicze, w 1408 roku zmieniono nazwę na Karczicze, a trzynaście lat później przemianowano ją na Carczyce. Od czasów zaboru pruskiego w powszechnym użyciu pozostała nazwa Charcice.
Charcice były niegdyś zespołem folwarcznym i stanowiły własność szlachecką. Pierwszym właścicielem posiadłości był Paweł Czarcicki w latach (1388-1398). Na początku XV wieku wieś przeszła pod władanie Pietrasza Karcickiego (1403-1408), następnie Jakuba Karcickiego (1445-1447). Wiadomo również, że zanim wieś stała się własnością rodu Radomskich, należała jeszcze do Piotra Słopanowskiego, a także Jana Jabłońskiego. W 1699 Charcice przeszły w ręce Kurnatowskich-Bitna, następnie nabyte w 1780 przez Kurnatowskich-Pozazowy, którzy przekazali tę posiadłość w 1789 córce Serafina Franza Szeliger von Żychlin-Żychliński. Kolejnym właścicielem był syn ww. małżeństwa Adold Żychliński. W okresie porozbiorowym wieś przeszła w posiadanie Niemców Benediktus Antonius Grafen von Lüttichan w 1839 roku, który w tym samym roku odstąpił posiadłość za spłatę Otto von Sauder. Nowy właściciel dźwignął podupadłe gospodarstwo rolne, budując nowe budynki gospodarcze i meliorując pola.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Charcice folwark należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[4]. Folwark Charcice należał do okręgu sierakowskiego tego powiatu i stanowił odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Zander[4]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 74 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 5 dymów (domostw)[4].
Kolejna wzmianka o wsi pochodzi z 1883, kiedy to posiadłość zmieniła właściciela na Hermana von Hantelmanna z Brunszwiku. Ostatnim właścicielem według zapisów z 1910 do zamknięcia księgi wieczystej w 1917 był Otto von Hantelmann z Baborówka. Po I wojnie światowej część gruntów sprzedano indywidualnym rolnikom. W 1938 majątek ten całkowicie zlikwidowano, grunty orne podzielono, a w latach (1938-1939) zburzono budynki. Likwidacji nie uległa jedynie gorzelnia zbudowana w 1883. Funkcjonowała ona aż do 1976. W latach 70. na terenie byłych zabudowań folwarcznych wzniesiono hale Przedsiębiorstwa Drobnej Wytwórczości i Usług.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Pałac w Charcicach[edytuj | edytuj kod]
W 1840 wybudowano najcenniejszy budynek we wsi - pałac dla Otto von Sauder. Powstał on na planie zbliżonym do prostokąta, posiadał dwie kondygnacje nadziemne i jedną podziemną. Z czasem od strony zachodniej dobudowano drewniany ogród zimowy, a od strony południowo-wschodniej kaplice z charakterystyczną wieżą zegarową. Po II wojnie światowej uległ zniszczeniu ogród zimowy, pozostałe wnętrza choć pozbawione wyposażenia zachowały swój charakter. Dopiero remont w latach 60. spowodował zniszczenie oryginalnych elementów dekoracyjnych elewacji. W czasie powojennym w pałacu organizowano kolonie dla dzieci z wielkopolski. Od 1967 służył nowo powstałemu Zakładowi Lecznictwa Odwykowego, z czasem przemianowany na Zakład Leczenia Uzależnień.
W latach 80. na terenie parku przy pałacu dobudowano 3-kondygnacyjny budynek dla pacjentów, który zburzył niepowtarzalny charakter tego miejsca.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15072
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 142 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowica, 1846, s. 255.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Materiały ze strony gminy Chrzypsko Wielkie. chrzypsko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-01)].
- Projekt konserwatorski Pałacu w Charcicach
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Charcice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 543.
- Siedziba gminy: Chrzypsko Wielkie
| Wsie | |
|---|---|
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
