Chlebowo (województwo lubuskie)
52°02′19″N 14°51′54″E/52,038611 14,865000| wieś | |
 Wjazd do wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
589[2] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
66-620[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FKR |
| SIMC |
0909207 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Gubin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
| 52°02′19″N 14°51′54″E/52,038611 14,865000[1]
| |
Chlebowo (niem. Niemaschkleba, 1935–1945 Lindenhain, dolnołużycki Namašklěb,[4] w latach 1947–1953 Niemaszchleba[5]) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin, w pobliżu Odry, przy drodze wojewódzkiej nr 138 Gubin – Gorzów Wielkopolski.
W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chlebowo, po jej zniesieniu w gromadzie Wałowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości wywodzi się od słowiańskiej nazwy oznaczającej pieczywo – chleb, która funkcjonuje w tej samej formie zarówno po polsku jak po łużycku. W 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Schwchleb oraz Nemascleb[6][7]. W październiku 1935 roku po dojściu do władzy narodowych socjalistów Niemcy chcąc zatrzeć ślady łużyckie zmienili nazwę z Niemaszchleba na całkowicie niemiecką nazwę Lindenhain[8]. Po 1945 roku stosowano nazwę Niemaszchleba[9], która została oficjalnie przyjęta w 1947 roku na trzeciej konferencji Komisji Ustalania Nazw Miejscowych[10]. W 1953 roku opublikowano zarządzenie Prezesa Rady Ministrów zmieniające nazwę Niemaszchleba na Chlebowo[11][10].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś położona na terenie historycznych Łużyc Dolnych, przed 1815 należała do Saksonii, następnie do Prus i zjednoczonych Niemiec, od 1945 do Polski.
Od roku 1353 do XIX wieku wieś należała do Gubina (Guben)[12]. Wieś na przestrzeni dziejów przechodziła różne etapy. W 1429 roku wojska wycofujące się z kierunku Krosna paliły napotkane wsie – spłonęła również Niemaszchleba[12]. W 1441 roku została dana w zastaw za 100 kop czeskich groszy rodzinie v. Kalckreuth. W 1648 wieś została spustoszona[12].
Do historii przeszła skarga mieszkańców Chlebowa z 1664 r., gdy parafianie miejscowego kościoła ewangelickiego żądali od władcy Saksonii Christiana odprawiania nabożeństw w języku słowiańskim[13].
Nawierzchnia drogi wiejskiej ułożona jest z brukowca. Do wsi należały gubeńskie lasy, kolonia (niem. Augustwalde), boczny folwark, owczarnia na wrzosach położona nad jeziorem Głębokim i pojedyncze gospodarstwo o nazwie (niem. Panicke), które w 1867 r. zostało odbudowane jako leśniczówka. W tym samym roku oprócz dwóch folwarków wspomina się również dwa młyny wodne. Między miejscowościami Chlebowo i Połęcko istnieje możliwość przepłynięcia Odry promem[14].
Wieś od 2003 roku posiada sieć wodną. Od 2007 roku w Chlebowie odbywa się Święto Chleba, którego organizatorami są Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Gubin i Rada Sołecka[15].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[16]:
- kościół parafialny pod wezwaniem świętego Józefa, gotycki z XIII wieku, przebudowany w XIV, XV i XVI wieku[17][18]. W XV oraz XVIII–XIX stuleciu dokonana została jego przebudowa, a po 1945 roku dostawiono od strony zachodniej przedsionek. W 1900 roku rozebrano wieżę, która groziła zawaleniem[19]. Jest salową budowlą założoną na rzucie prostokąta. Po południowej stronie dobudowano kruchtę. Posiada wspólny dach nad nawą i prezbiterium. Wyposażenie świątyni stanowi wykonany współcześnie elektryczny ołtarz oraz ławki[20].
inne zabytki:
- pomnik ku czci żołnierzy z I wojny światowej, obecnie figura maryjna, znajduje się obok kościoła[19].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15403
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 144 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Njamaszchlieb, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 170.
- ↑ Zarządzenie nr 62 Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 1953 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw miejscowości. (M.P. z 1953 r. nr 51, poz. 572)
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T. 14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889
- ↑ Niemaschleba heist jetzt Lindenhain, „Frankfurter Oder-Zeitung”, 7 października 1935, W artykule znajduje się informacja, która wskazuje, że zmianę nazwy uświetniło Dziękczynne Święto Żniw (doroczne święto protestanckie). To wskazuje, że dokonano jej w niedzielę, 6 października 1935 r.
- ↑ Gazeta Lubuska – Dariusz Chajewski: Niemaszchleba w Chlebowie
- ↑ a b Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 189
- ↑ Monitor Polski nr A-5 poz. 572
- ↑ a b c Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 187
- ↑ Władysław Korcz, Szkice z dziejów miast środkowego nNdodrza s. 33.
- ↑ Gubińskie Towarzystwo Kultury – Zeszyty Gubińskie nr 5, s. 20
- ↑ Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 193
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 12. [dostęp 2013-01-24].
- ↑ [1] – Anna Syrewicz
- ↑ Zygmunt Traczyk w bibliografii Ziemia Gubińska 1939 – 1949… na str. 188 podaje, że kościół pochodzi prawdopodobnie z XV wieku
- ↑ a b Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 188
- ↑ Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. s. 244.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wydawnictwo Gubińskiego Towarzystwa Kultury 1999 r. – Zeszyty Gubińskie nr 5, s. 20
- Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011, s. 187–200. ISBN 978-83-88059-54-4.
- Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 244. ISBN 978-83-919914-8-2.
- Siedziba gminy: Gubin
| Miejscowości gminy |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostki pomocnicze gminy |
|
