Chlewiska (powiat szydłowiecki)
51°14′37″N 20°45′46″E/51,243611 20,762778| wieś | |
 Kościół św. Stanisława, ul. Kościelna 2a | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
211 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
26-510[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WSZ |
| SIMC |
0615799[5] |
Położenie na mapie gminy Chlewiska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu szydłowieckiego  | |
| 51°14′37″N 20°45′46″E/51,243611 20,762778[1]
| |
Chlewiska – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim, w gminie Chlewiska[5][6]. Przez wieś przebiega Droga wojewódzka nr 727. Najbliższe miasto - Szydłowiec.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0615807 | Stawki | część wsi |
Miejscowość jest siedzibą gminy Chlewiska oraz rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława[7]. W Chlewiskach znajduje się zabytkowa huta żelaza z instalacją gichtociągową i zabytkowy dwór.
Na początku XVI wieku wieś Chlewyska była własnością Chlewickich herbu Odrowąż[8]. Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego[9].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chlewiska. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa radomskiego.
Urodził się tu Tadeusz Ignacy Topór-Wąsowski – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół św. Stanisława Bp Męczennika – kościół wzniesiony został w latach 1511-1512 w stylu późnogotyckim z wykorzystaniem murów poprzedniego romańskiego kościoła z połowy XIII wieku. Fundatorem budowy był Mikołaj Chlewicki. Świątynia była kilkakrotnie przebudowywana, a w latach 20. XX wieku zamieniono ją na bazylikę. Wewnątrz znajdują się XVI-wieczne gotyckie rzeźby: Matki Boskiej z Dzieciątkiem, św. Anny Samotrzeciej i Chrystusa Zmartwychwstałego. W prezbiterium można obejrzeć nagrobek jednego z właścicieli pałacu, Wawrzyńca Chlewickiego (zm. 1613 r.), epitafium księdza Szydłowskiego z I połowy XVII wieku i klasycystyczny nagrobek Katarzyny z Sapiehów Sołtykowej (zm. 1814 r.). Obok kościoła stoi dzwonnica z XVIII wieku.
- Zamek w Chlewiskach (obecnie pałac) - wzniesiony w późnym średniowieczu w miejscu XII - wiecznego grodziska. Pierwszy dwór powstał w tym miejscu na ruinach średniowiecznego zamku, który od XII wieku należał do rodu Duninów. Przebudowano go na początku XVII wieku, a następnie w XIX w. Klasycystyczny pałac wznosi się na wzgórzu przy drodze do Pawłowa. Budowla składa się z dwóch oszkarpowanych skrzydeł stykających się pod kątem prostym.
- Huta żelaza, wybudowana przez Francuskie Towarzystwo Metalurgiczne w latach 1882−1892, oddział Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie
- Kapliczka brogowa na środku stawu o historii sięgającej połowy XIX w., z figurą św. Jana Nepomucena[10] .
- zegar wieżowy z XX wieku
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15443
- ↑ Wieś Chlewiska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 141 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Jacek Pielas, Drobna własność szlachecka w rejonie Szydłowca w XVI–XVII wieku, w: Z dziejów powiatu szydłowieckiego, red. M. Przeniosło, Szydłowiec 2009, s. 63.
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Brogowa kapliczka św. Jana Nepomucena w Chlewiskach. kapliczki.org.pl. [dostęp 2019-12-31].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Chlewiska (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 583.
- naszszydlowiec.pl: Chlewiska
