Chlorospatha

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chlorospatha
Ilustracja
Chlorospatha lehmannii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

żabieńcowce

Rodzina

obrazkowate

Podrodzina

Aroideae

Rodzaj

Chlorospatha

Nazwa systematyczna
Chlorospatha Engl. in E.von Regel
Gartenflora: 97 (1878)
Typ nomenklatoryczny

Chlorospatha kolbii Engl.[3]

Synonimy
  • Caladiopsis Engl.

Chlorospatha Jum. – rodzaj roślin zielnych, należący do rodziny obrazkowatych, liczący 25 gatunków endemicznych dla Kostaryki, Panamy, Kolumbii i Ekwadoru. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów χλωρός (chloros – zielony) i σπάθα (spatha – szabla, w bot. także pochwa kwiatostanu)[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Małe do średniej wielkości rośliny zielne, zawierające sok mleczny.
Łodyga
Łodyga płożąca do wzniesionej, u niektórych gatunków zredukowana do podziemnego kłącza.
Liście
Roślina tworzy od jednego do kilku liści. Ogonki tworzą relatywnie długą pochwę liściową. Blaszka liściowa sercowata, strzałkowata, oszczepowata, trójdzielna lub wachlarzowatopalczasta. Użyłkowanie siatkowate.
Kwiaty
Roślina jednopienna, tworząca od 3 do 8 kwiatostanów typu kolbiastego pseudancjum. Pęd kwiatostanowy smukły, wspierany przez pochwę liściową. Pochwa kwiatostanu w dolnej części lekko zwinięta w rurowatą, wąską i wydłużoną komorę, w środkowej zwężona, w górnej części wąska, otwarta. Kolba w dolnej części, pokrytej kwiatami żeńskimi, wolna lub przyrośnięta do pochwy. Odcinek kolby pokryty kwiatami męskimi oddzielony jest od fragmentu kwiatów żeńskich paskiem nieregularnych prątniczek. Kwiaty męskie 3-5-pręcikowe, zrośnięte w odwrotnie piramidalne synandrium. Pyłek uwalniany w tetradach. Zalążnie 1-4-komorowe, o niepełnych przegrodach, jajowate do niemal kulistych, zawierające od kilku do kilkunastu anatropowych zalążków, położonych paretialnie lub bazalnie.
Owoce
Owocostan składa się pomarszczonych, białych do żółtawych jagód. Nasiona maleńkie, żeberkowane.
Gatunki podobne
Rodzaj Chrolospatha jest blisko spokrewniony z rodzajem żółtosocza, od którego różni się wąską i wydłużoną komorą pochwy kwiatostanu oraz nieregularnymi, grzybokształtnymi prątniczkami, położonymi między strefą kwiatów męskich i żeńskich.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój
Wieloletnie geofity, hemikryptofity lub chamefity. Rośliny są zapylane przez chrząszcze z rodziny kusakowatych[5].
Siedlisko
Wilgotny detrytus równikowych i podrównikowych lasów wiecznie zielonych, od nizin po zbocza Andów Północnych.
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 26.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do plemienia Caladieae, podrodziny Aroideae, rodziny obrazkowatych, rzędu żabieńcowców w kladzie jednoliściennych[2][6].
Gatunki

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Cztery gatunki z rodzaju Chlorospatha znajdują się w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych.

Chlorospatha besseae[7]

Kategoria: zagrożone (EN) – B1ab(iii), wersja 3.1
Rok oceny: 2003
Dynamika populacji: nieznana
Główne zagrożenie: Niszczenie siedlisk. Obecnie znane są dwie subpopulacje.

Chlorospatha castula[8]

Kategoria: narażone (VU) – D2, wersja 3.1
Rok oceny: 2003
Dynamika populacji: nieznana
Główne zagrożenie: Niszczenie siedlisk. Obecnie znana jedna populacja.

Chlorospatha cutucuensis[9]

Kategoria: zagrożone (EN) – B1ab(iii), wersja 3.1
Rok oceny: 2003
Dynamika populacji: nieznana
Główne zagrożenie: Niszczenie siedlisk. Obecnie znane są dwie subpopulacje.

Chlorospatha ilensis[10]

Kategoria: narażone (VU) – D2, wersja 3.1
Rok oceny: 2003
Dynamika populacji: nieznana
Główne zagrożenie: Niszczenie siedlisk. Obecnie znane są trzy subpopulacje.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-20] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-24]. (ang.).
  4. Umberto Quattrocchi: CRC world dictionary of plants names: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. Boca Raton: CRC Press, 1999, s. 523. ISBN 0-8493-2673-7. (ang.).
  5. M. Gibernau. Pollinators and Visitors of Aroid Inflorescences. „Aroideana”. 26, s. 66-83, 2003. (ang.). 
  6. L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008. 
  7. G. Benavides, N. Pitman, Chlorospatha besseae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-06-24] (ang.).
  8. G. Benavides, N. Pitman, Chlorospatha castula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-06-24] (ang.).
  9. G. Benavides, N. Pitman, Chlorospatha cutucuensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-06-24] (ang.).
  10. G. Benavides, N. Pitman, Chlorospatha ilensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-06-24] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • S.J. Mayo, J. Bogner i P.C. Boyce: Araceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. IV: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer, 1998, s. 26–73. ISBN 3-540-64061-4. (ang.).
  • R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-06-24]. (ang.).
  • A. Engler i K. Krause: Araceae-Colocasioideae. W: A. Engler: Das Pflanzenreich. IV.105. Cruciferae-Brassiceae. T. 70-71. Leipzig: Wilhelm Engelmann Verlag, 1919–1920. (łac.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]