Chojna (gmina)

Chojna
	gmina miejsko-wiejska
	; Ratusz w Chojnie
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	gryfiński
TERC	3206033
Burmistrz	Barbara Rawecka; (od 2018)
Powierzchnia	332,89 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 13 896
• gęstość	41,8 os./km²
Urbanizacja	52,5%
Nr kierunkowy	91
Tablice rejestracyjne	ZGR
	Adres urzędu:ul. Jagiellońska 4; 74-500 Chojna
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	23
Liczba miejscowości	43
	Położenie na mapie powiatu;
	52°57′48″N 14°25′37″E/52,963333 14,426944
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Chojna (w 1946 gmina Chojnice Odrzańskie^[2]) – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w środkowej części powiatu gryfińskiego. Siedzibą gminy jest miasto Chojna.

Sąsiednie gminy:

Banie, Cedynia, Mieszkowice, Moryń, Trzcińsko-Zdrój i Widuchowa (powiat gryfiński)

Gmina graniczy także z Republiką Federalną Niemiec:

powiat Uckermark (land Brandenburgia)

Do 31.12.1998 r. wchodziła w skład województwa szczecińskiego.

Miejsce w województwie (na 114 gmin):
powierzchnia 14., ludność 27.

Gmina stanowi 17,8% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31 grudnia 2011^[3]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	14048	100	6901	49,1	7147	50,9
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	42,3		20,8		21,5

Rok	Liczba ludności^[3]
1995	13 874
1996	14 033
1997	14 133
1998	14 230
1999	14 295
2000	14 207
2001	14 206
2002	14 150
2003	14 166
2004	14 084
2005	14 072
2011	14 048

Gminę zamieszkuje 16,9% ludności powiatu.

Piramida wieku mieszkańców gminy Chojna w 2014 roku^[1].

Przyroda i turystyka[edytuj | edytuj kod]

Gmina leży na Pojezierzu Myśliborskim. Południowo-zachodnia część położona jest w granicach Cedyńskiego Parku Krajobrazowego, w którym znajdują się 3 rezerwaty: Dąbrowa Krzymowska, Olszyny Ostrowskie i Słoneczne Wzgórza. Przez gminę przepływa rzeka Rurzyca, dostępna dla kajaków od Trzcińska-Zdroju do ujścia do Odry oraz szlaki turystyczne: zielony od Piaska przez Krajnik Dolny do Krzymowa, czerwony „Szlak Nadodrzański” i niebieski z Lubiechowa Górnego do Mieszkowic. Tereny leśne zajmują 36% powierzchni gminy, a użytki rolne 51%.

Na terenie gminy, w parku w Chojnej, rośnie jedno z najgrubszych (prawdopodobnie drugie pod względem obwodu pnia, stan na 2015 rok) drzew w Polsce – Platan Olbrzym.

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Przez gminę prowadzą drogi krajowe nr 26 łącząca Chojnę z przejściem granicznym w Krajniku Dolnym (11 km) i dalej do niemieckiego Schwedt/Oder (16 km) oraz z Trzcińskiem-Zdrojem (12 km), nr 31 do Mieszkowic (20 km) i przez Krzywin (15 km) i Widuchową (20 km) do Gryfina (38 km) oraz wojewódzkie: nr 124 do Cedyni (20 km) i nr 122 z Krajnika Dolnego przez Krzywin (skrzyżowanie z drogą nr 31, 10 km) do Banii (19 km).

Chojna uzyskała połączenie kolejowe w 1876 r. po wybudowaniu odcinka z Kostrzyna nad Odrą (wcześniej wybudowano część Wrocław – Kostrzyn), a rok później linię przedłużono do Szczecina. W 1985 r. odcinek linii przez Chojnę został zelektryfikowany. 7 km za Chojną w kierunku Kostrzyna znajduje się stacja węzłowa Godków, z której w 1892 r. zbudowano linię do Wriezen (Niemcy), a w 1899 r. odcinek do Pyrzyc. W latach 1991–1992 zamknięto obie linie. Odcinek Stargard – Pyrzyce (otwarty w 1882 r.) był jeszcze czynny do 2004 r. Obecnie w gminie czynne są 3 stacje: wcześniej wymienione Chojna i Godków oraz Lisie Pole.

W gminie czynny jest 1 urząd pocztowy: Chojna Szczecińska (nr 74–500).

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

W gminie znajdują się następujące placówki edukacyjne:

Szkoła Podstawowa nr 1 w Chojnie
Szkoła Podstawowa nr 2 w Chojnie
Szkoła Podstawowa w Brwicach
Szkoła Podstawowa w Godkowie
Szkoła Podstawowa w Grzybnie
Szkoła Podstawowa w Krzymowie
Szkoła Podstawowa w Lisim Polu
Szkoła Podstawowa w Nawodnej
Szkoła Podstawowa w Strzelczynie
Zespół Szkół Zawodowych w Chojnie
Liceum Ogólnokształcące w Chojnie

Zespół Szkół Zawodowych i Liceum Ogólnokształcące zostało przekształcone w Zespół Szkół nr 1 w Chojnie

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

W średniowieczu Chojna była najbogatszym miastem Nowej Marchii. Z tego okresu pochodzą najokazalsze w regionie zabytki architektury gotyckiej: ratusz, kościół mariacki, poagustiański zespół klasztorny oraz mury miejskie.

W krajobrazie wiejskim występują zachowane układy ruralistyczne o metryce średniowiecznej, które były często rozbudowane o założenia rezydencjonalno-parkowo-folwarczne. Zachował się tu liczny zespół wczesnogotyckich i gotyckich kościołów granitowych.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego wskazuje uwzględnić w polityce przestrzennej jednostek samorządu terytorialnego utworzenie parków kulturowych w: Nawodnej, Rurce oraz w Zatoni Dolnej, z kolei w rekomendacjach znalazł się zapis, aby ustanowić pomnik historii obejmujący "zespół średniowiecznych umocnień miejskich z kościołem klasztornym poaugustiańskim, kościołem Mariackim ratuszem w Chojnie". Kolejne 17 zespołów zabytkowych – układów urbanistycznych i ruralistycznych rekomenduje do wpisania do rejestru zabytków.

Chojna[edytuj | edytuj kod]

układ urbanistyczny – obszar Starego Miasta w obrębie murów obronnych i przyległy teren w promieniu 100 m (1244 r.)
miejskie mury obronne (kon. XIII – pocz. XIV, pocz. XVI w.)
Brama Barnkowska (1 poł. XV w.)
Brama Świecka (1 poł. XIV – XV w.)
Baszta Bociana (1 poł. XIV w.)
Baszta przy Bramie Barnkowskiej (XV – XVI w.)
Baszta Piekarska (kon. XIV lub pocz. XV w.)
Baszta Więzienna (2 poł. XV w.)
Baszta Mała Prochowa (kon. XV w.)
planty – aleja spacerowa (2 poł. XIX w.)
planty – park miejski na miejscu dawnej fosy (2 poł. XIX w.)
kościół Mariacki (po 1267 r., XV w.)
kościół pw. Świętej Trójcy (1290–1388, 1820, 1850, 1959–1965)
klasztor poaugustiański (1290–1388, XIV/XV w., 1820, 1959–1965)
ruina kaplicy szpitalnej pw. św. Gertrudy (1409 r.)
kościół filialny pw. św. Marka Ewangelisty (XIV-XV w., 1620)
ratusz, ob. Centrum Kultury (XIV, XV w., 1702, XIX w., 1977–1986)
kamienica przy Jagiellońskiej 9 (XIX/XX w.)
dom przy Jagiellońskiej 33A (kon. XIX w.)
willa przy Kościuszki 12 (kon. XIX w.)
gmach Urzędu Powiatowego wraz z otoczeniem, ob. nieużytkowany (pocz. XX w.)
willa przy Roosevelta 2, ob. poczta (ok. 1900)

Białęgi[edytuj | edytuj kod]

kościół – spichlerz, w zespole folwarcznym; ob. nieużytkowany (XIII/XIV w., 1840 i lata 20. XX w.)
park podworski {XIX w.)

Brwice[edytuj | edytuj kod]

kościół (XIII w., 1900)
park podworski (XIX w.)
park pałacowy (XVIII, XIX w.)

Garnowo[edytuj | edytuj kod]

kościół pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych (XIII/XIV w., 1742, 1945, 1989–1990)

Godków[edytuj | edytuj kod]

kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego {2 poł. XIII w., 1855, 1945, 1970–1976)

Grzybno[edytuj | edytuj kod]

kościół pw. św. Antoniego z Padwy {XIII w., pocz. XVIII w.)

Administracja[edytuj | edytuj kod]

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy Chojna wynosiły 48,2 mln zł, a dochody budżetu 47,9 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 18,6 mln zł, co stanowiło 38,9% poziomu dochodów^[4].

Miejscowości[edytuj | edytuj kod]

Chojna, miasto od II poł. XIII wieku

Sołectwa gminy Chojna:

Białęgi, Brwice, Czartoryja, Garnowo, Godków, Godków-Osiedle, Grabowo, Graniczna, Grzybno, Jelenin, Kamienny Jaz, Krajnik Dolny, Krajnik Górny, Krzymów, Lisie Pole, Łaziszcze, Mętno, Narost, Nawodna, Rurka, Stoki, Strzelczyn i Zatoń Dolna.

Miejscowości w sołectwach: Bara, Barnkowo, Boguszczyn, Drozdowo, Jelonki, Kaliska, Krupin, Kuropatniki, Lisie Pole, Mętno Małe, Ognica, Ostrów, Pniewko, Przyciesie, Raduń, Strzeszewko, Trzeszcze, Wilcze, Wilkoszyce.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Chojna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ GUS (1947). Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: GUS
↑ ^a ^b Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[populacja2016-1] Gmina Chojna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] GUS (1947). Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: GUS

[pl-bdr-3] Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[4] Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

Wsie	Białęgi Brwice Czartoryja Garnowo Godków Grabowo Grzybno Jelenin Kamienny Jaz Krajnik Dolny Krajnik Górny Krzymów Lisie Pole Łaziszcze Mętno Narost Nawodna Rurka Stoki Strzelczyn Zatoń Dolna
Osady	Barnkowo Drozdowo
Osady leśne	Kuropatniki Pniewko Trzeszcze
Integralne części wsi	Bara Błądzim Godków-Osiedle Górki Krajnickie Graniczna Jelonki Kaliska Łaziszcze Lisie Pola Mętno Małe Nadolnik Ognica Ostrów Przyciesie Raduń Rurczyna Strzeszewko Szczygłów Wilcze Wilkoszyce Zabuże
Nieofic cz. miej.	Boguszczyn Krupin

Miasta	Cedynia Chojna Gryfino Mieszkowice Moryń Trzcińsko-Zdrój
Gminy miejsko-wiejskie	Cedynia Chojna Gryfino Mieszkowice Moryń Trzcińsko-Zdrój
Gminy wiejskie	Banie Stare Czarnowo Widuchowa

Przynależność wojewódzka	woj. szczecińskie
Miasta	Boleszkowice (do 1971) Cedynia Chojna (1946: Chojnice Odrzańskie) Dębno Kostrzyn (do 1946 →) Mieszkowice (1946: Barwice) Moryń Trzcińsko-Zdrój
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Boleszkowice Cedynia Chojna (1946: Chojnice Odrzańskie) Dębno Kostrzyń (do 1946) Mieszkowice (1946: Barwice) Moryń Nawodna (do 1954) Trzcińsko-Zdrój Warnice (1946: Warnica) (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bielin (1954–59) Boleszkowice (1972) Cedynia (1959–72) Chojna (1959–72) Cychry (1954–72) Dębno (1954–72) Godków (1954–59) Góralice (1954–59) Klępicz (1954–59) Kłosów (1954–56) Krajnik Górny (1954–71) Lubiechów Górny (1954–59) Mętno (1954–59) Mieszkowice (1957–72) Moryń (1959–72) Namyślin (1954–71) Narost (1954–59) Nawodna (1954–59) Sarbinowo (1954–59) Siekierki (1954–71) Trzcińsko Zdrój (1954–72) Warnice (1954–71) Zielin (1954–56)