Chomiec kazachski

Chomiec kazachski
	Allocricetulus eversmanni
	(Brandt, 1859)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	chomiki
Rodzaj	chomiec
Gatunek	chomiec kazachski
Synonimy
	Cricetulus eversmanni Brandt, 1859; Mesocricetus microdon Ognev, 1925; Cricetulus (Allocricetulus) eversmanni beljaevi Argyropulo; Allocricetus eversmanni beljaevi pseudocurtatus Vorontsov & Kryukova, 1969, 1969;
	Cricetulus eversmanni Brandt, 1859; Mesocricetus microdon Ognev, 1925; Cricetulus (Allocricetulus) eversmanni beljaevi Argyropulo; Allocricetus eversmanni beljaevi pseudocurtatus Vorontsov & Kryukova, 1969, 1969;
Podgatunki
	A. e. eversmanni (Brandt, 1859); A. e. beljaevi (Argyropulo, 1932);
	A. e. eversmanni (Brandt, 1859); A. e. beljaevi (Argyropulo, 1932);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies

Chomiec kazachski^[7], chomik Eversmanna^[8] (Allocricetulus eversmanni) – gatunek ssaka z podrodziny chomików (Cricetinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Chomiec kazachski występuje w zależności od podgatunku^[9]:

A. eversmanni eversmanni – od południowo-wschodniej części europejskiej Rosji (na wschód od rzeki Wołga) na wschód do południowo-zachodniej Syberii (obwód omski) oraz w północno-zachodnim i północnym Kazachstanie (obwód zachodniokazachstański i zachodni obwód atyrauski na wschód do obwodu pawłodarskiego).
A. eversmanni beljaevi – zachodni, środkowy i wschodni Kazachstan (od wschodniego obwodu atyrauskiego do obwodu wschodniokazachstańskiego) oraz północno-zachodnia Chińska Republika Ludowa (północny Sinciang).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1859 roku niemiecki przyrodnik Johann Friedrich von Brandt nadając mu nazwę Cricetulus eversmanni^[2]. Holotyp pochodził z pobliża Orenburga, w obwodzie orenburskim, w Rosji^[10].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[9].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Allocricetulus: gr. αλλος allos „inny, nowy”^[11]; rodzaj Cricetulus Milne-Edawrds, 1867 (chomiczak).
eversmanni: dr Alexander Eduard Friedrich Eversmann (1794–1860), niemiecki przyrodnik, odkrywca, kolekcjoner z Kirgizji, Azja Środkowej i Syberii^[12].
beljaevi: A.M. Bielajew, rosyjski kolekcjoner^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 103–136 mm, długość ogona 20–31 mm, długość ucha 13–25 mm, długość tylnej stopy 16–20 mm; masa ciała 32–68 g^[13].

Populacja[edytuj | edytuj kod]

Na obszarach, gdzie występuje, jest stosunkowo powszechny. Na Uralu rozszerza swój zasięg występowania w kierunku północnym, zajmując grunty orne, przez co jest szkodnikiem^[6].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Chomiec kazachski jest gatunkiem aktywnym nocą. Spożywa nasiona roślin dzikich i uprawnych. Regularnie zjada także mięczaki i owady. Zanotowano również, że jego pokarmem są jaszczurki, nornice, pisklęta małych ptaków oraz małe wiewiórki ziemne. Nie hibernuje, ale jego aktywność zimą jest niższa. W ciągu roku wychowuje 2-3 mioty po 4-6 młodych^[6]. Zamieszkuje suche stepy i półpustynie, ale od czasu do czasu znajdywany jest też na polach i w okolicach siedzib ludzkich, a także, głównie w północnej części zasięgu występowania w laso-stepie.

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Nie ma większych zagrożeń dla tych chomików^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Allocricetulus eversmanni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b J.F. von Brandt. Quelques remarques sur les espèces du genre Cricetus de la Faune de Russie. „Mélanges biologiques tirés du Bulletin de l’Académie impériale des sciences de St. Pétersbourg”. 3 (2), s. 210, 1859. (fr. • łac.).
↑ С.И. Огнев. „Бюллетень Московского Общества Испытателей Природы. Отдел биологический”. 33, s. 14, 1925. (ros.).
↑ ^a ^b А.И. Аргиропуло. Роды и виды хомяков (Cricetinae) Палеарктики. „Труды Зоологического института Академии наук СССР”. 1 (3/4), s. 245, 1933. (ros.).
↑ H.H. Воронцов & Е.П. Крюкова: Хромосомы и систематическое положение хомяков рода Allocricetulus из Зайсанской котловины и описание новой формы. W: H.H. Воронцов (red.): Материалы ко II Всесоюзному совещанию по млекопитающим. Млекопитающие: эволюция, кариология, систематика, фаунистика. Nowosybirsk: 1969, s. 99. (ros.).
↑ ^a ^b ^c ^d K.K. Tsytsulina K.K., N. Formozov & B.N.F.& B. Sheftel N. Formozov & B.N.F.& B., Allocricetulus eversmanni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-15] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ J. Ziomek, A. Banaszek. Chomik europejski. „Monografie Przyrodnicze”. 19, 2008. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. ISSN 1428-6823. (pol.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Allocricetulus eversmanni. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-15].
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 11, OCLC 637083062 (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 130. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 286. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[itis-1] Allocricetulus eversmanni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Brandt-2] J.F. von Brandt. Quelques remarques sur les espèces du genre Cricetus de la Faune de Russie. „Mélanges biologiques tirés du Bulletin de l’Académie impériale des sciences de St. Pétersbourg”. 3 (2), s. 210, 1859. (fr. • łac.).

[Ognev-3] С.И. Огнев. „Бюллетень Московского Общества Испытателей Природы. Отдел биологический”. 33, s. 14, 1925. (ros.).

[Argyropulo-4] А.И. Аргиропуло. Роды и виды хомяков (Cricetinae) Палеарктики. „Труды Зоологического института Академии наук СССР”. 1 (3/4), s. 245, 1933. (ros.).

[Vorontsov&Kryukova-5] H.H. Воронцов & Е.П. Крюкова: Хромосомы и систематическое положение хомяков рода Allocricetulus из Зайсанской котловины и описание новой формы. W: H.H. Воронцов (red.): Материалы ко II Всесоюзному совещанию по млекопитающим. Млекопитающие: эволюция, кариология, систематика, фаунистика. Nowosybirsk: 1969, s. 99. (ros.).

[iucn-6] K.K. Tsytsulina K.K., N. Formozov & B.N.F.& B. Sheftel N. Formozov & B.N.F.& B., Allocricetulus eversmanni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-15] (ang.).

[Cichocki&inni-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Banaszek-8] J. Ziomek, A. Banaszek. Chomik europejski. „Monografie Przyrodnicze”. 19, 2008. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. ISSN 1428-6823. (pol.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Allocricetulus eversmanni. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-15].

[Jaeger-11] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 11, OCLC 637083062 (ang.).

[Beolens&inni-12] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 130. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[Pardiñas&inni-13] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 286. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]