Złotoślepiec olbrzymi
| Chrysospalax trevelyani | |||
| (Günther, 1875)[1] | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
złotoślepiec olbrzymi | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Złotoślepiec olbrzymi[3] (Chrysospalax trevelyani) – gatunek ssaka z podrodziny złotokretów (Chrysochlorinae) w obrębie rodziny złotokretowatych (Chrysochloridae).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał niemiecko-brytyjski zoolog Albert Günther nadając mu nazwę Chrysochloris trevelyani[1]. Miejsce typowe to Pirie Forest, w pobliżu King William’s Town, Prowincja Przylądkowa Wschodnia, Południowa Afryka[4][1][5][6]. Holotyp najprawdopodobniej znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[1].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Chrysospalax: gr. χλωρος khlōros ‘zielony’; σπαλαξ spalax, σπαλακος spalakos ‘kret’[8].
- trevelyani: Herbert Trevelyan (data urodzenia i śmierci nieznane), uzyskał okaz typowy złotoślepca olbrzymiego od rdzennego mieszkańca Afryki Południowej i przekazał go do Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Złotoślepiec olbrzymi występuje w południowo-wschodniej Południowej Afryce między East London a Port St. Johns w Prowincji Przylądkowej Wschodniej[6][7][4].
Morfologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Wymiary[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała samic 208–229 mm, samców 215–235 mm, długość tylnej stopy samic 21–27 mm, samców 20–28 mm; masa ciała samic 140–500 g, samców 470 g[7][10].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
- Podczas pory deszczowej samica rodzi do 2 młodych.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
- Zwyczaje i aktywność - złotoślepiec olbrzymi jest całkowicie ślepy, lecz nie wiadomo w jaki sposób znajduje on kierunek. Gdy znajdzie się w niebezpieczeństwie, bez chwili zwłoki rzuca się do swojej norki, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo.
- Pożywienie: znajdujące się na powierzchni ziemi chrząszcze, małe jaszczurki, nagie ślimaki i dżdżownice.
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EN (ang. endangered ‘zagrożony’)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e A.C.L.G. Günther. Description of a new Species of Chrysochloris from South Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1875, s. 311, 1875. (ang.).
- ↑ a b G. Bronner 2015, Chrysospalax trevelyani, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-1 [dostęp 2021-05-31] (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 20. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Chrysospalax trevelyani. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-29].
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Chrysospalax trevelyani (Günther, 1875). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-17]. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 112. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c W.A. Taylor, S. Mynhardt & S. Maree: Family Chrysochloridae (Golden Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 201. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 189, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 417. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 73. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).