Cień (archetyp)
Cień – składnik osobowości. W koncepcji struktury osobowości zaproponowanej przez Junga to jeden z bardziej wyodrębnionych archetypów (obok persony, animy i animusa). Pojęciowo zbliżony do id w koncepcji Zygmunta Freuda.
Podział[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnić można:
- cień osobisty – przynależy do nieświadomości indywidualnej i może przyjmować ustrukturalizowaną formę kompleksu,
- cień zbiorowy – archetypowy składnik nieświadomości zbiorowej.
Cień zbiorowy[edytuj | edytuj kod]
Archetyp cienia konstytuują zwierzęce popędy, odziedziczone według Junga po niższych gatunkach w procesie ewolucji. Uosabia on zwierzęcą naturę człowieka i obejmuje m.in. pojęcie grzechu pierworodnego (z jego projekcją w formie szatana lub wroga).
Cień osobisty[edytuj | edytuj kod]
Cień osobisty zawiera części osobowości, które zostały uprzednio:
- wyparte
- odszczepione
wskutek braku akceptacji środowiska w którym rozwój danej osoby zachodził[1].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Cień odpowiada za pojawianie się w świadomości oraz zachowaniu człowieka nieakceptowanych społecznie, negatywnych uczuć, myśli lub działań. Jest „ciemną stroną” osobowości, a jego źródła umiejscowione są w nieświadomości zbiorowej. Jako jeden ze składników osobowości nadaje jej bardziej spontaniczny, otwarty i ognisty charakter.
Cień podlega procesowi projekcji, lecz jedynie na osoby tej samej płci. Nosicieli projekcji cienia dana osoba może odszukać wśród osób do których czuje niechęć[2] i które równocześnie manifestują cechy wartościowane subiektywnie jako wysoce niepożądane[3].
Możliwe jest również utożsamienie się z cieniem. Ekscentryczne zachowania indyjskich awadhutów wyjaśnia zajściem właśnie tego zjawiska Georg Feuerstein w pracy Holy Madness: The Shock Tacticts and Radical Teachings of Crazy-Wise Adepts, Holy Fools, and Rascal Gurus[4].
Indywiduacja[edytuj | edytuj kod]
Psychologia analityczna Carla Gustava Junga objaśnia, zachodzący w trakcie rozwoju jednostki (indywiduacja), proces o nazwie integracja cienia[5]. Umożliwia on wykorzystanie składowych cienia jako nowych zasobów osobowości.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cień zawsze stoi za sterem. W: Maja Storch: Tęsknota silnej kobiety za silnym mężczyzną. Robert Reszke (przeł.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Szafa, 2002, s. 28. ISBN 83-88141-03-1.
- ↑ Tajemna przewodniczka. W: Maja Storch: Tęsknota silnej kobiety za silnym mężczyzną. Robert Reszke (przeł.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Szafa, 2002, s. 35. ISBN 83-88141-03-1.
- ↑ Tajemna przewodniczka. W: Maja Storch: Tęsknota silnej kobiety za silnym mężczyzną. Robert Reszke (przeł.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Szafa, 2002, s. 36. ISBN 83-88141-03-1.
- ↑ Hinduizm / Asceci śiwaiccy. W: Jacek Sieradzan: Szaleństwo w religiach świata. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Wanda, 2005, s. 381. ISBN 83-89448-16-5.
- ↑ Cień zawsze stoi za sterem. W: Maja Storch: Tęsknota silnej kobiety za silnym mężczyzną. Robert Reszke (przeł.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Szafa, 2002, s. 33. ISBN 83-88141-03-1.