Cimochy (województwo warmińsko-mazurskie)
53°58′04″N 22°41′05″E/53,967778 22,684722| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
357[2] |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
19-404[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOE |
| SIMC |
0771460 |
Położenie na mapie gminy Wieliczki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleckiego  | |
| 53°58′04″N 22°41′05″E/53,967778 22,684722[1]
| |
Cimochy (niem. Reuss[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Wieliczki.
Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 655 oraz rozpoczyna bieg droga wojewódzka nr 661.
Nazwa wsi wywodzi się od ruskiej formy imienia Tymoteusz (Czymoch – jeden z zasadźców wsi). W przeszłości używano też innych nazw: Gross Czymochen, Domäne Czymochen, Zarnowa, Dzimochen. W roku 1928 Cimochy otrzymały niemiecką nazwę urzędową Reuss.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W roku 1476 komtur z Pokarmina nadał w tej miejscowości Klimkowi Rusinowi i jego bratu Czymochowi 15 włók nad Strumykiem Twardowskim na prawie magdeburskim z obowiązkiem jednej służby zbrojnej. Wieś otrzymała przywilej lokacyjny od księcia Albrechta Hohenzollerna 20 lipca 1548 roku. Sześciu sołtysów – zasadźców otrzymało tu 6 włók sołeckich boru oraz 60 do zasiedlenia chłopami czynszowymi.
W 1800 roku znajdował się w Cimochach majątek i siedziba domeny państwowej. Jako duża osada przygraniczna Cimochy miały dwie komory celne, urząd pocztowy istniał od 1860 r. Trzyklasowa szkoła powstała tu w 1758 roku, a w latach międzywojennych we wsi był urząd żandarmerii, szkoła zawodowa, praktykę prowadził lekarz dentysta, akuszerka, było też kilka zakładów rzemieślniczych. W 1938 roku wieś liczyła 849 mieszkańców.
Powszechnie wiadomo, że wczesnym rankiem 1 września 1939 r. Niemcy zaatakowali Polskę, naruszając na głównych kierunkach natarcia nasze granice. Prawie nieznane są natomiast przypadki polskich ataków na obiekty położone po niemieckiej stronie granicy. Jednym z takich epizodów września 1939 r. był atak dwóch szwadronów 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich na mazurską wieś Reuss, czyli dzisiejsze Cimochy. Polski atak nastąpił w nocy z 2 na 3 września. Szwoleżerowie po krótkiej walce pokonali obsadę niemieckiej strażnicy granicznej, zniszczyli urządzenia stacji kolejowej, po czym się wycofali. Uprowadzono jeńców, zdobyto trochę uzbrojenia i na krótko ostudzono wojenne zapały okolicznej ludności niemieckiej. Atak szwoleżerów na Reuss upamiętnia tablica na ścianie szkoły podstawowej w Cimochach.
W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Cimochy, po jej zniesieniu w gromadzie Wieliczki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Parafia[edytuj | edytuj kod]
Parafię ewangelicką założono w 1906 roku i w latach 1906-1909 liczyła ona 2210 osób, w tym 1600 Polaków. Już jednak w 1912 wykazywano ich tu – i to pod nazwą Mazurów – jedynie 1000 na 2282 parafian. Od pastora wszakże stale wymagano znajomości języka "mazurskiego". Nabożeństwa ewangelickie były odprawiane w budynku szkolnym do drugiej wojny światowej.
Ludność katolicka, która się tu osiedliła, urządziła kaplicę w przedwojennej sali widowiskowo-kinowej. Parafię katolicką kanonicznie erygowano 15 stycznia 1977 roku. Budowę obecnego kościoła zakończono w 1987 roku. Do parafii należą miejscowości: Cimochy, Cimoszki, Szeszki i Wierzbowo.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17803
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 170 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia Żydów w Cimochach na portalu Wirtualny Sztetl
- Siedziba gminy Wieliczki
