Kluzjowate

Kluzjowate
	; Clusia lanceolata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	kluzjowate
	Nazwa systematyczna
	Clusiacaceae Lindley; Nat. Syst. Bot., ed. 2: 74. 13 Jun 1836, nom. cons.
Synonimy
	nom. alt.: Guttiferae Juss., Gen. Pl.: 255. 4 Aug 1789; nom. cons.;
	nom. alt.: Guttiferae Juss., Gen. Pl.: 255. 4 Aug 1789; nom. cons.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kluzjowate, okrętnicowate (Clusiacaceae Lindl., Guttiferae Juss.^[3]) – rodzina roślin zielnych i drzewiastych z rzędu malpigiowców. Obejmuje ok. 750 gatunków grupowanych w 14 rodzajów. Rośliny te występują w strefie międzyzwrotnikowej^[4], we florze Polski brak jej rodzimych przedstawicieli. Do ważnych roślin użytkowych należy uprawiany powszechnie w tropikach mangostan właściwy, ale i inne gatunki z rodzaju mangostan dostarczają jadalnych, choć bardziej kwaśnych owoców. W Ameryce Południowej dla jadalnych owoców uprawia się także gatunki Platonia insignis, Moronobea coccinea i Garcinia brasilensis. Z nasion roślin z rodzaju Allanblackia i gatunku Garcinia indica pozyskuje się oleje służące do wyrobu margaryn odpowiednio w Afryce Zachodniej i Azji. Z soku mlecznego niektórych gatunków wyrabia się barwniki^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Zimozielone krzewy i drzewa, zarówno naziemne jak i rosnące jako epifity. Różne części roślin pokryte są gruczołkami, a w pędach znajdują się rurki mleczne wydzielające w przypadku uszkodzenia biały lub żółty sok mleczny. Wzdłuż pędów wytwarzają często korzenie powietrzne^[4].
Liście: Naprzeciwległe, rzadko okółkowe, bez przylistków u nasady, ale czasem z parą gruczołków. Blaszki zwykle ogonkowe, pojedyncze, całobrzegie^[4].
Kwiaty: Zebrane w wierzchotkowe kwiatostany w szczytowej części pędów lub w kątach liści, rzadziej wyrastają pojedynczo. Kwiaty są obupłciowe lub jednopłciowe i zawsze promieniste. Działki kielicha występują w liczbie dwóch, czterech lub pięciu (rzadko do 20) i są zwykle wolne. Płatki korony w liczbie (najczęściej) czterech lub pięciu, są wolne. Pręciki liczne, rzadziej tylko cztery, są wolne lub wyrastają zebrane w pęczki. Pylniki pękają podłużnymi pęknięciami. Zalążnia górna, powstaje z 1–5 owocolistków (rzadko 20), z których każdy tworzy szyjkę słupka lub zrastają się w jedną. Znamię jest siedzące^[4].
Owoce: Torebki lub jagody zawierające nasiona z osnówkami lub oskrzydlone^[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

W przeszłości rodzina była różnie ujmowana, w tym często szeroko, jako Guttiferae obejmując rośliny wyodrębniane obecnie w rodziny dziurawcowatych, gumiakowatych i Bonnetiaceae. Podział na mniejsze rodziny nastąpił po odkryciu siostrzanej relacji między dziurawcowatymi i zasennikowatymi^[4].

Pozycja systematyczna i podział według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina wąsko definiowana (tylko 14 rodzajów) jako grupa siostrzana dla Bonnetiaceae, wchodzi w skład kladu wspólnego m.in. z dziurawcowatymi w obrębie rzędu malpigiowców (Malpighiales)^[2].

←

Ctenolophonaceae

	Erythroxylaceae – krasnodrzewowate

	Rhizophoraceae – korzeniarowate

	Irvingiaceae – irwingiowate

	Pandaceae

Ochnaceae – ochnowate

	Clusiaceae – kluzjowate

	Bonnetiaceae

Calophyllaceae – gumiakowate

	Hypericaceae – dziurawcowate

	Podostemaceae – zasennikowate

Podział i wykaz rodzajów^[5]

kluzjowate

Clusieae

	Garcinieae

	Symphonieae

Podrodzina Clusieae Choisy

Chrysochlamys Poeppig
Clusia L. – kluzja, okrętnica
Dystovomita (Engl.) D'Arcy
Tovomita Aublet
Tovomitopsis Planchon & Triana

Podrodzina Garcinieae Choisy

Allanblackia Bentham
Garcinia L. – mangostan

Podrodzina Symphonieae Choisy

Lorostemon Ducke
Montrouziera Planchon & Triana
Moronobea Aublet
Pentadesma Sabine
Platonia Mart.
Symphonia L.f.
Thysanostemon Maguire

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-01] (ang.).
↑ Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 Kodeksu Nomenklatury Botanicznej Division II. Rules and Recommendations. Chapter III. Nomenclature of taxa according to their rank. Section 2. Names of families and subfamilies, tribes and subtribes
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 309-310. ISBN 978-1-842466346.
↑ List of Genera in HYPERICACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2009-12-12] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-01] (ang.).

[3] Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 Kodeksu Nomenklatury Botanicznej Division II. Rules and Recommendations. Chapter III. Nomenclature of taxa according to their rank. Section 2. Names of families and subfamilies, tribes and subtribes

[christenhusz-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 309-310. ISBN 978-1-842466346.

[5] List of Genera in HYPERICACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2009-12-12] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]