Cmentarz Garnizonowy w Toruniu
 Wschodnia część cmentarza | |
| Nazwa pełna |
Cmentarz Komunalny nr 1 w Toruniu |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Grudziądzka 22/30 |
| Typ cmentarza |
komunalny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Data otwarcia |
1839 |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°01′02,94″N 18°36′26,25″E/53,017483 18,607292
| |
Cmentarz Garnizonowy w Toruniu (oficjalnie: Cmentarz komunalny nr 1) – dawny cmentarz wojskowy (obecnie cmentarz komunalny nr 1), znajdujący się przy ul. Grudziądzkiej 22/30 w Toruniu[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Odkąd Toruń stał się istotnym punktem na militarnej mapie Prus, stacjonujący w mieście garnizon rozrastał się. W roku 1816 władze miasta zgodziły się więc, by w zamian za odszkodowanie pieniężne, przekazać wojsku obszar, który posłużyć miał żołnierzom jako cmentarz[2]. Ten teren był położony w połowie drogi między murami miejskimi a stawami przy Kaszowniku[3]. Cmentarz wojskowy służył garnizonowi toruńskiemu jedynie do roku 1839, jako że wówczas z pretensjami o zajmowany przez nekropolię obszar zgłosił się jego dawny właściciel[4]. Tak też na przełomie lat 1839/1840 zrodziła się potrzeba wytyczenia nowego miejsca grzebalnego dla żołnierzy stacjonujących w Toruniu. Powstał wówczas istniejący do dziś cmentarz, nadal powszechnie nazywany cmentarzem garnizonowym. Nekropolia kilkakrotnie zmieniała swój kształt[5]. Po roku 1928 poszerzono ją o obszar przylegający od zachodu[6].
Wartości architektoniczne i historyczne[edytuj | edytuj kod]
Mimo XIX-wiecznego rodowodu, na terenie cmentarza zachowało się niewiele obiektów pochodzących z pierwszych dziesięcioleci jego istnienia. Są to:
- żeliwny krzyż położony na skrzyżowaniu dwu głównych alejek – fundacja monarchy pruskiego Fryderyka Wilhelma IV (lata czterdzieste XIX w.)[6];
- grób Hedwig Wahl z 1861 roku[7].
Nie zachowała się mogiła francuskich jeńców zatrudnionych przy budowie i modernizacji toruńskiej twierdzy w latach siedemdziesiątych XIX w[7].
Na cmentarzu chowano żołnierzy niemieckich i jeńców wojennych z I wojny światowej, żołnierzy poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej, przedstawicieli białej emigracji rosyjskiej i ukraińskiej w Toruniu, 552 żołnierzy radzieckich poległych podczas II wojny światowej[8]. Ponadto na cmentarzu pochowano porucznika powstania styczniowego Piotra Wróblewskiego (zm. 1928), emerytowanego byłego prezydenta senatu galicyjskiego w Sądzie Najwyższym w Wiedniu Władysława Aleksandra Münnicha, reżysera teatralnego Hugona Morycińskiego, historyka Witolda Łukaszewicza[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cmentarz komunalny nr 1, ul. Grudziądzka 22-30. torunskiecmentarze.pl. [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Niedzielska 1992 ↓, s. 62.
- ↑ Niedzielska 1992 ↓, s. 63.
- ↑ Niedzielska 1992 ↓, s. 63-64.
- ↑ Niedzielska 1992 ↓, s. 64.
- ↑ a b Niedzielska 1992 ↓, s. 65.
- ↑ a b Niedzielska 1992 ↓, s. 66.
- ↑ Niedzielska 1992 ↓, s. 66-67.
- ↑ Niedzielska 1992 ↓, s. 67.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Magdalena Niedzielska: Toruńskie cmentarze. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1992. ISBN 83-85196-66-8.
| Cmentarze |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inne |
|
