Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich
52°12′09″N 20°59′12″E/52,202500 20,986667 Widok ogólny nekropolii z powietrza, od strony zachodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Warszawa |
| Adres |
ul. Żwirki i Wigury 52 |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
19,2 ha |
| Liczba pochówków |
21 468 |
| Liczba grobów |
834 |
| Data otwarcia | |
| Architekt | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°12′09″N 20°59′12″E/52,202500 20,986667
| |
| Strona internetowa | |
Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich – wojenna nekropolia żołnierzy radzieckich poległych lub zmarłych w wyniku ran i chorób odniesionych w czasie II wojny światowej znajdująca się w Warszawie przy ul. Żwirki i Wigury 51.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz został założony w latach 1949–1950, skrywa prochy 21 468[1] żołnierzy radzieckich 1 Frontu Białoruskiego, którzy polegli w walkach o Warszawę w latach 1944–1945. Ich prochy zostały ekshumowane z cmentarzy lokalnych oraz tymczasowych i przeniesione tu po 1949 roku. Nekropolię zaprojektowali Bohdan Lachert (ogólne założenie) i Władysław Niemirski (zieleń), ma ona charakter rozległego parku z elementami mauzoleum o powierzchni 19,2 ha[2]. Otwarto go w 5. rocznicę kapitulacji III Rzeszy, 9 maja 1950[3].
Cmentarz był wielokrotnie dewastowany[4][5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Prochy żołnierzy pogrzebano w 834 mogiłach, z których 294 to groby indywidualne. Centralną część cmentarza stanowi szeroka aleja, która poprzez trzy tarasy prowadzi do 21-metrowego[6] granitowego obelisku. Napis na obelisku głosił: Ku wiecznej chwale bohaterskich żołnierzy niezwyciężonej Armii radzieckiej, poległych w bojach z hitlerowskim najeźdźcą o wyzwolenie Polski i naszej stolicy Warszawy. Od ok. 2015 roku zmieniony napis głosi: Pamięci żołnierzy Armii Radzieckiej poległych o wyzwolenie Polski spod okupacji niemieckiej w latach 1944 – 1945[7].
Po obu stronach obelisku znajdują się monumentalne rzeźby żołnierzy Armii Czerwonej dłuta Jerzego Jarnuszkiewicza (Bohaterstwo) i Stanisława Lisowskiego (Ofiarność). Cmentarz otacza artystycznie skomponowana zieleń, dzieło Władysława Niemirskiego.
Pogrzebani żołnierze byli zgrupowani w następujących formacjach 1 Frontu Białoruskiego:
- 8 Gwardyjskiej Armii
- 28, 47, 48, 65, 69, 70 Armii
- 2 Armii Pancernej Grupy Kawalerii Zmechanizowanej
- 6 i 16 Armii Lotniczej
- 46 Korpusu Strzeleckiego
- 2 i 7 Korpusu Kawalerii
- 1 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Granitowy obelisk (2022) -
Rzeźby z tablicami w języku rosyjskim od strony ul. Żwirki i Wigury (2023) -
Rzeźby z tablicami w języku polskim od strony ul. Żwirki i Wigury (2023) -
Tablica poświęcona poległym w języku polskim i rosyjskim -
Jedna z kwater zbiorowych z 29 poległymi żołnierzami (2013) -
Kwatery poległych (2007)
.jpg)
.JPG)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mórawski podaje liczbę pochowanych jako 21 668.
- ↑ Mórawski podaje powierzchnię jako 19 ha.
- ↑ Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 20. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Zdewastowali największy cmentarz żołnierzy radzieckich. Swastyka i dwie czerwone stopy. metrowarszawa.gazeta.pl, 22 marca 2017. [dostęp 2017-10-14].
- ↑ Zdewastowany cmentarz. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 19 września 2017.
- ↑ Mórawski podaje wysokość obelisku jako 35 metrów.
- ↑ Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich – tylko wiatr pamięta o poległych, [w:] Warszawa w pigułce [1]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karol Mórawski: Warszawskie cmentarze. Przewodnik historyczny. Warszawa: PTTK "Kraj", 1991, s. 162-163. ISBN 83-7005-333-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Komunalne | |
|---|---|
| Wojenne | |
| Rzymskokatolickie |
|
| Starokatolickie | |
| Ewangelickie | |
| Prawosławne | |
| Żydowskie | |
| Karaimskie | |
| Muzułmańskie | |
| Inne |
