Cmentarz wojenny nr 114 – Rzepiennik Strzyżewski
 nr rej. A-1362/M z 14.10.2013[1]
| |
.jpg) Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Liczba pochówków |
147 |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Rzepiennik Strzyżewski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 49°47′58,4″N 21°02′40,5″E/49,799556 21,044583
| |
Cmentarz wojenny nr 114 – Rzepiennik Strzyżewski – zabytkowy cmentarz z I wojny światowej, znajdujący się we wsi Rzepiennik Strzyżewski, w gminie Rzepiennik Strzyżewski, powiecie tarnowskim, województwie małopolskim. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W IV okręgu Łużna cmentarzy tych jest 27[2].
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz znajduje się jako oddzielna kwatera na cmentarzu komunalnym w Rzepienniku Strżyżewskim[2]. Projektantem był Jan Szczepkowski. Cmentarz zbudowany został na planie prostokąta na stoku opadającym w stronę jaru. Głównym elementem ozdobnym jest wysoki i widoczny z daleka obelisk. Jest osadzony na schodkowym, trójstopniowym, betonowym fundamencie i murowany z kamienia ciosanego. Na przedniej ścianie posiada duży, malowany na biało krzyż łaciński. Ogrodzenie cmentarza składa się z murowanych z kamieni solidnych słupków, pomiędzy którym zawieszono metalowe rury. W narożach są fragmenty pełnego muru, i umieszczono tam kamienne ławeczki. Nagrobki rozłożone oryginalnie, nie w rzędach jak na większości cmentarzy zachodniogalicyjskich, lecz promieniście. 4 nagrobki oficerów odróżniają się od pozostałych. Umieszczone są przed przednią strona obelisku i posiadają osadzone na betonowym cokole żeliwne krzyże łacińskie z okrągłą glorią. Wszyscy polegli oficerowie byli w stopniu porucznika. Pozostałe nagrobki to betonowe stele z krzyżami na froncie[3]:
Na cmentarz są dwa wejścia. Jedno prowadzi kilkunastoma krętymi schodkami od dolnej strony cmentarza (obecnie jest rzadko używane), drugie od cmentarza komunalnego[2].
Polegli[edytuj | edytuj kod]
Pochowano tu 147 żołnierzy, w tym[2]:
- 128 żołnierzy armii rosyjskiej,
- 19 żołnierzy armii austro-węgierskiej.
Żołnierze ci polegli w grudniu 1914 r. i kwietniu 1915 r. Zidentyfikowano 57 z nich[3]. Ponadto w kronice parafialnej wymienieni są z nazwiska dwaj żołnierze (prawdopodobnie zostali pochowani na cmentarzu komunalnym)[4].
Losy cmentarza[edytuj | edytuj kod]
W 1915 r. po wygranej bitwie pod Gorlicami i przepędzeniu Rosjan dalej na wschód, monarchia austro-węgierska przystąpiła do budowy cmentarzy. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, nie dbano o nie i ulegały niszczeniu[2]. Ten cmentarz zachował się jednak w dość dobrym stanie, dokonano też jego remontu. M.in. uzupełniono brakujące rury ogrodzenia, a stele pomalowano na biało. Obecnie jednak różni się nieco od pierwotnego. Przy dolnej bramce umieszczono tablicę informacyjną.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2015-05-20].
- ↑ a b c d e Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom I. Beskid Niski i Pogórze. Warszawa: Rewasz, 1995. ISBN 83-85557-20-2.
- ↑ a b Gmina Sękowa. [dostęp 2015-05-15].
- ↑ Rzepiennik Strzyżewski (114). Spis poległych. [dostęp 2015-05-15].