Cmentarz wojenny nr 178 – Woźniczna
 nr rej. A-1173/M z 5.11.2009
| |
.jpg) Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
277 m² |
| Liczba pochówków |
128 |
| Liczba grobów |
6+24 |
| Data ostatniego pochówku | |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Pleśna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 49°56′15,5″N 20°57′59,0″E/49,937639 20,966389
| |
Cmentarz wojenny nr 178 w Woźnicznej – zabytkowy cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Woźniczna w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 62[1].
Opis cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz znajduje się na północno-zachodnim stoku Słonej Góry; na skraju lasu, z dala od zabudowań[2]. Zaprojektował go Heinrich Scholz, został zbudowany na planie koła o średnicy ok. 18 m. Jego centralne miejsce zajmuje kurhan (tumulus) z wysokim drewnianym krzyżem łacińskim, pełniącym rolę pomnika centralnego. Otacza go niski kamienny murek zwieńczony krenelażem. W zamyśle projektanta ma on przypominać mur obronny. W obrębie kopca znajdują się 4 zbiorowe mogiły, w których pochowano 75 żołnierzy rosyjskich. W kręgu wokół kurhanu ustawiono nagrobki w postaci betonowych steli zwieńczonych żeliwnymi krzyżami. Nagrobki żołnierzy rosyjskich wieńczy krzyż dwuramienny, a pozostałe jednoramienny. Na stelach zamocowano blaszane tabliczki z inskrypcją. Jedna ze stel jest inna – ma półokrągłe zakończenie z dwuramiennym krzyżem i tabliczkę informującą o liczbie pochowanych[3].
Polegli[edytuj | edytuj kod]
W sześciu grobach zbiorowych i 24 pojedynczych pochowano łącznie 128 żołnierzy, w tym 116 armii rosyjskiej i 12 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Na tabliczkach stel z dwuramiennymi (rosyjskimi) krzyżami jest data 1914, co sugeruje, że żołnierze rosyjscy polegli w tym roku. Wszyscy są nieznani. Wśród żołnierzy armii austro-węgierskiej z nazwiska znanych jest 10. Wszyscy polegli w maju 1915 r., a więc podczas bitwy pod Gorlicami. Walczyli oni w:
- 2 Tyrolskim Pułku Strzelców Cesarskich (niem. 2. Regiment der Tiroler Kaiserjäger) z okręgiem uzupełnień – w Brixen (wł. Bressanone),
- 59 Pułku Piechoty Austro-Węgier (niem. Salzburg-oberösterreichisches Infanterieregiment Nr. 59) z okręgiem uzupełnień w Salzburgu,
- 82 Pułku Piechoty Austro-Węgier (niem. Ungarisches Infanterieregiment Nr. 82) z okręgiem uzupełnień w Székelyudvarhely, obecnie Odorheiu Secuiesc w Rumunii.
Losy cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, przybyły bowiem nowe, świeższe cmentarze i dramatyczne historie nowej wojny. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero w latach 90. zaczęto odnawiać cmentarze z I wojny[1]. Cmentarz nr 178 był remontowany. Nie odtworzono go jednak całkowicie w pierwotnej formie. Na archiwalnych zdjęciach widać, że posiadał ogrodzenie w postaci kamiennego muru i wejście z furtką między dwoma wysokimi, murowanymi słupkami[3]. W 2017 r. część kamieni z rozebranego muru ułożono wokół murku centralnego kopca.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa. Rewasz, 1997. ISBN 83-85557-38-5.
- ↑ Pogórze Ciężkowickie i Strzyżowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2005. ISBN 978-83-7605-211-3.
- ↑ a b Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 2. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002. ISBN 83-85988-57-2.