Crossover (samochód)

Honda HR-V pierwszej generacji - prekursor samochodów typu crossover

Crossover — rodzaj samochodu osobowego łączącego w sobie cechy wielu segmentów nadwoziowych, który wyodrębnił się z segmentu samochodów typu SUV. Szczyt popularności samochodów tego rodzaju rozpoczął się pod koniec pierwszej dekady XXI wieku i trwa do dziś. Za jednego, z głównych prekursorów samochodów typu crossover uznaje się m.in. Toyotę RAV4, Hondę HR-V pierwszej generacji, a także europejską wersję Forda Fusion.

Początkowo w samochodach typu crossover można było zauważyć fuzję głównie nadwozi typu kombi, SUV oraz hatchback. Po premierze takich samochodów, jak Honda Crosstour pojawiać się zaczęły także nawiązania w linii nadwozia do formalnie samochodów typu liftback, co jednak w marketingowym języku jest nazywane crossoverem typu coupe.

Podział crossoverów ze względu na wielkość

W ostatnich latach rosnąca popularność samochodów typu crossover i wprowadzanie modeli w takiej formie przez kolejnych producentów sprawia, że ta forma pojazdu zyskała odrębną kategorię nadwoziową, dzieląca się już analogicznie do nadwozi takich, jak hatchback lub sedan, na przedstawicieli w różnych segmentach.

Segment A

Plik:VW Taigun.jpg

Volkswagen Taigun Concept - niezrealizowana koncepcja crossovera segmentu A koncernu Volkswagen

Najmniejszy pod względem wymiarów typ crossoverów i jednocześnie najmniej licznie reprezentowany. Za najbardziej popularnego i nie posiadającego dotychczas bezpośredniej konkurencji seryjnie produkowanego reprezentanta tego segmentu można uznać samochód japońskiego producenta Suzuki - światowy model Ignis, który był oferowany także pod markami Chevroleta, Subaru i Holdena. Powstały już 2. generacje tego samochodu i kontynuację takiego pojazdu z powodu braku wystarczającej niszy zarzucono w 2008 roku. W 2015 roku producent postanowił wznowić jednak ideę na taki pojazd i od 2017 roku m.in. w Europie i Japonii oferowane będzie trzecie wcielenie Ignisa zaliczane ponownie do crossoverów segmentu A, którego światowe premiery dla dwóch największych rynków miały miejsce w Tokio w 2015 roku oraz w Paryżu rok później. Decyzję japońskiej marki można uznać za odważną, gdyż Volkswagen, który w 2012 roku zaprezentował prototyp swojej interpretacji najmniejszego crossovera pod nazwą Taigun i planował wprowadzić taki samochód do seryjnej produkcji wraz z bliźniaczymi modelami marek SEAT i Skoda ostatecznie w 2016 roku ogłosił porzucenie takiego pomysłu z racji zbyt małych wymiarów. Jedynym, innym seryjnie produkowanym poza Ignisem, samochodem tego typu jest indyjska Mahindra KUV100, która jedna powstała z myślą o rynku wewnętrznym charakteryzującym się odrębną specyfiką. Segment crossoverów segmentu A pozostaje więc najbardziej niszowym.

Zdjęcie	Model	Rynek zbytu	Lata produkcji
	Mahindra KUV100	Indie, RPA	od 2016
	Suzuki Ignis I	Europa	2000 - 2006
	Suzuki Ignis II Chevrolet Cruze	Europa Japonia i Australia	2003 - 2008 2001 - 2008
	Suzuki Ignis III	Europa, Japonia, Indie, Australia	od 2016
	Renault Kwid	Indie	od 2015

Segment B

Segment miejskich crossoverów zapoczątkowała Toyota w 2007 modelem na rynek amerykański Scion xD, który dopiero półtora roku później trafił na rynek europejski, jako Toyota Urban Cruiser. Na skalę światową segment miejskich crossoverów spopularyzowała Kia, która w 2008 roku zaprezentowała model Soul. W Europie kolejni byli FIAT z modelem Sedici. Pierwszym modelem tego typu, który odniósł z kolei spektakularny sukces światowy z Europą na czele był Juke, który przyczynił się do późniejszego zachęcenia, głównie europejskich producentów, do przedstawienia konkurencyjnych modeli. Od 2013 roku po premierze takich modeli, jak Opel Mokka, Peugeot 2008, czy Renault Captur można zaobserwować rosnącą popularność segmentu miejskich crossoverów, która przyczynia się do lawinowego wzrostu reprezentantów w tej klasie samochodów. Miejskie crossovery łączą cechy, głównie hatchbacków i SUV-ów, a przez swoją formę użytkową zaczynają też powoli wypierać z gam producentów miejskie kombi, np. Peugeot 207 SW został zastąpiony w gamie przez Peugeota 2008. Miejskie crossovery wyjątkowo rzadko są oferowane z opcją napędu na cztery koła i jeszcze rzadziej są w takiej opcji kupowane przez klientów. Z tego powodu Jeep Renegade, który odwrotnie do trendów w segmencie posiada walory samochodu terenowego, jest częściej uznawany za miejskiego SUV-a, aniżeli crossovera. Od 2017 roku można spodziewać się pojawienia się kolejnych modeli w tym segmencie m.in od Volkswagena, Seata i Skody. Ponadto, mimo posiadania już w tej klasie swoich reprezentantów, kolejne miejskie crossovery będące wewnętrzną alternatywą do oferowanych już modeli zaprezentował już Opel ze swoim Crosslandem X, a niebawem także Citroen, Kia i Hyundai.

Zdjęcie	Model	Rynek zbytu	Lata produkcji
	Chevrolet Trax Holden Trax	Europa (do 2014), Ameryka Pn, Ameryka Pd, Afryka, Azja Australia	od 2013
	Citroën C3 Aircross II	Europa, Australia	od 2017
	Citroën C3-XR	Chiny	od 2015
	Citroën C4 Cactus	Europa, Australia	od 2014
	Fiat Sedici	Europa, Australia	2008 - 2014
	Fiat 500X	Europa, Japonia, Ameryka Pn, Australia	od 2014
	Ford EcoSport II	Europa, Ameryka Pd, Ameryka Pn, Afryka, Azja, Australia	od 2014
	Honda HR-V I	Europa, Azja, Ameryka Pd, Australia	1999 - 2006
	Honda HR-V II Honda Vezel	Europa, Ameryka Pn, Australia, Azja Japonia	od 2014 od 2013
	Hyundai Creta Hyundai ix25	Azja, Rosja, Afryka, Ameryka Południowa Chiny	od 2014
	Hyundai Kona	Europa, Ameryka Północna, Australia	od 2017
	Kia Soul I	Europa, Azja, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Australia	2008 - 2013
	Kia Soul II	Europa, Azja, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Australia	od 2013
	Kia KX3	Chiny	od 2015
	Kia Stonic	Europa, Ameryka Północna, Australia	od 2017
	Mazda CX-3	Europa, Ameryka Północna, Japonia, Australia	od 2015
	Nissan Juke Infiniti ESQ	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia Chiny	od 2010 od 2015
	Opel Crossland X	Europa	od 2017
	Opel Mokka Buick Encore	Europa Ameryka Północna	od 2014
	Peugeot 2008	Europa, Ameryka Pd, Australia	od 2014
	Renault Captur Renault Kaptur	Europa, Australia Rosja, Ameryka Południowa	od 2013 od 2015
	SEAT Arona	Europa, Australia	od 2017
	Škoda Yeti	Europa, Australia	2009 - 2017
	SsangYong Tivoli	Europa, Korea	od 2015
	Suzuki SX4	Europa, Azja, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Australia	2006 - 2014
	Toyota Urban Cruiser Scion xD	Europa, Japonia, Australia Ameryka Północna	2008 - 2014
	Volkswagen T-Cross	Europa, Ameryka Północna, Australia	od 2018
	Volkswagen T-Roc	Europa, Australia	od 2017

Segment C

Kompaktowe crossovery zyskały na popularności w drugiej połowie I dekady XXI wieku. Początek wyodrębnieniu się temu rodzajowi samochodów dał Nissan z modelem Qashqai, który zdefiniował kompaktowego crossovera - podwyższony samochód mający więcej cech hatchbacka, a mniej minivana i kombi. Kategoria kompaktowych crossoverów często mylona jest z kompaktowymi SUV-ami. Mimo, iż samochody z tych dwóch rodzin konkurują ze sobą na rynku, to istotna różnica między nimi to najczęściej niższy prześwit oraz nadwozie, a także mniej cech nawiązujących do samochodu terenowego u kompaktowych crossoverów. Z czasem rozwoju segmentu crossoverów segmentu C najsilniejszymi graczami w tej klasie pojazdów są Renault, Mitsubishi i Suzuki. W segmencie długo obecny jest też Jeep z modelem Compass, którego pierwsza generacja z lat 2005 - 2016 nie odniosła jednak sukcesu rynkowego. Jednym, z najnowszych samochodów tej podkategorii crossoverów jest model C-HR Toyoty, stylem będący odpowiedzią na takie auta, jak Nissan Qashqai czy Renault Kadjar, a także druga generacja Subaru XV.

Zdjęcie	Model	Rynek zbytu	Lata produkcji
	Citroën C4 Aircross	Europa, Australia, Chiny	2012 - 2017
	Citroën C5 Aircross	Europa, Australia, Chiny	od 2017
	Jeep Compass I	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Australia	2006 - 2016
	Kia Niro	Europa, Ameryka Pn, Korea, Australia	od 2016
	Mitsubishi ASX Mitsubishi Outlander Sport Mitsubishi RVR	Europa, Australia Ameryka Północna Japonia	od 2010
	Mitsubishi Eclipse Cross	Europa, Japonia, Ameryka Pn, Australia	od 2017
	Nissan Qashqai I Nissan Dualis	Europa, Ameryka Pd, Afryka Japonia, Australia	2006 - 2013
	Nissan Qashqai II Nissan Rogue Sport	Europa, Azja, Ameryka Pd, Australia Stany Zjednoczone	od 2013 od 2017
	Opel Grandland X	Europa	od 2017
	Peugeot 3008 I	Europa, Australia	2009 - 2016
	Peugeot 4008 I	Europa, Australia, Chiny	2012 - 2016
	Peugeot 3008 II Peugeot 4008 II	Europa, Australia Chiny	od 2016
	Renault Kadjar	Europa, Australia	od 2015
	SEAT Ateca	Europa, Australia	od 2016
	Škoda Karoq	Europa, Australia	od 2017
	Subaru XV I Subaru XV Crosstrek I	Europa, Australia Ameryka Północna	2012 - 2017
	Subaru XV II Subaru XV Crosstrek II	Europa, Australia Ameryka Północna	od 2017
	Suzuki SX4 S-Cross	Europa, Ameryka Pd, Australia, Azja	od 2014
	Toyota C-HR	Europa, Ameryka Północna, Australia	od 2016
	Volkswagen Tiguan II	Europa, Ameryka Północna, Japonia, Australia	od 2015

Segment D

Segment, którego początki sięgają momentu, kiedy drugie generacja modelu Kia Sorento z SUV-a terenowym charakterze wyewoluowały w szosowe crossovery, wymiarowo odpowiadające klasie średniej. Chwilę potem drogą koreańskich producentów poszedł Nissan z trzecim wcieleniem X-Traila. Oba modele przy okazji premiery najnowszych generacji wymiarowo awansowały do segmentu crossoverów klasy średniej. Segment ten, podobnie jak kompaktowe crossovery, często jest traktowany przez klientów z racji częstego wyboru opcji 4x4, jako samochody także na drogi nieutwardzone, przez co granica między crossoverami klasy średniej, a dużymi SUV-ami również się zaciera. Crossovey klasy średniej łączą najczęściej cechy minivanów i samochodów terenowych i przez swoje walory użytkowe często stanowią groźną, wewnętrzną konkurencję dla minivanów, których popularność konsekwentnie spada. Najnowszym reprezentantem segmentu, który zaczyna się coraz bardziej rozrastać jest nowa generacja Peugeota 5008, która z kompaktowego minivana ewoluowała w crossovera segmentu D oraz Škoda Kodiaq.

Zdjęcie	Model	Rynek zbytu	Lata produkcji
	Kia Sorento III	Europa, Azja, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Australia	od 2015
	Mitsubishi Outlander III	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia	od 2012
	Nissan X-Trail III Nissan Rogue II	Europa, Ameryka Pd, Australia Ameryka Północna	od 2013
	Peugeot 5008 II	Europa, Australia	od 2017
	SEAT Tarraco	Europa, Australia	od 2018
	Škoda Kodiaq	Europa, Australia	od 2016
	Volkswagen Tiguan Allspace	Europa, Ameryka Północna, Australia	od 2017

Segment E

Segment najrzadziej reprezentowany. Tworzy go wąska gama samochodów, które mimo zwiększonego prześwitu i sporych wymiarów nadwozia nie posiadają większych cech samochodów terenowych. Segment ten zyskał popularność, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, a w Europie wciąż pozostaje niszą. Jednym, z najnowszych reprezentantów, jest najnowsze wcielenie Renault Espace, które wyewoluowało w tę klasę crossoverów z segmentu dużych vanów. Innym znanym modelem europejskiego producenta (de facto będący amerykańską konstrukcją) w tym segmencie jest Fiat Freemont.

Zdjęcie	Model	Rynek zbytu	Lata produkcji
	Dodge Journey Fiat Freemont	Ameryka Pn, Ameryka Pn, Australia Europa, Chiny	od 2008 od 2011
	Nissan Murano I	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia	2003 - 2007
	Nissan Murano II	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia	2007 - 2014
	Nissan Murano III	Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia	od 2014
	Subaru Tribeca	Europa, Ameryka Pd, Australia Ameryka Północna	2005 - 2014
	Renault Espace V	Europa, Australia	od 2014

Segment Premium

Segment B

Zdjęcie	Model	Rynek zbytu	Lata produkcji
	Audi Q2	Europa, Australia	od 2016
	Mini Countryman I	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia	2010 - 2016

Segment C

Zdjęcie	Model	Rynek zbytu	Lata produkcji
	Audi Q3	Europa, Australia	od 2012
	BMW X1 I	Europa, Ameryka Pn, Australia	2009 - 2015
	BMW X1 II	Europa, Ameryka Pn, Australia	od 2015
	BMW X2	Europa, Ameryka Pn, Australia	od 2018
	Infiniti QX30	Europa, Ameryka Pn, Australia	od 2015
	Jaguar E-Pace	Europa, Ameryka Pn, Australia	od 2017
	Mercedes-Benz klasy GLA	Europa, Ameryka Pn, Australia	od 2014
	Mini Countryman II	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia	od 2016
	Volvo XC40	Europa, Ameryka Pn, Ameryka Pd, Azja, Australia	od 2017

Także marki premium wyczuły panującą od paru lat na rynku koniunkturę i sukcesywnie wprowadzają kolejne modele, reprezentujące marki premium w segmencie crossoverów. Także i tu zaczynają się pojawiać reprezentanci kolejnych podkategorii, które aktualnie są reprezentowane w dwóch: miejskie (Audi Q2, BMW X1) oraz kompaktowe (Audi Q3, Infiniti QX30, Mercedes-Benz GLA).