Cygnini
Cygnini | |||||
Vigors, 1825 | |||||
Przedstawiciel plemienia – łabędź niemy (C. olor) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Infragromada | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Podrodzina | |||||
Plemię |
Cygnini | ||||
Typ nomenklatoryczny | |||||
Anas olor J.F. Gmelin, 1789 | |||||
| |||||
Rodzaje | |||||
|
Cygnini – monotypowe plemię ptaków pływających z rodziny kaczkowatych (Anatidae).
Zasięg występowania
Plemię obejmuje gatunki występujące w Eurazji, obu Amerykach i Australii[13].
Morfologia
Długość ciała 102–180 cm, rozpiętość skrzydeł 160–260 cm; masa ciała 3500–15500 g[14]. Długa szyja o 23 lub 24 kręgach. Dziób równo-szeroki, przy końcu płaski i zaokrąglony. Nogi krótkie z długimi palcami. Barwa łabędzi jest biała lub czarna, w młodości szaro-popielata. Pióra łabędzi są gęste i sztywne, podbite gęstym puchem, bardzo sprężystym. Ze skóry garbowanej wraz z piórami robiono kiedyś drogie futro łabędzie. Skrzydła szerokie, ogon krótki. Chód niezgrabny, lot szybki i wytrzymały.
Tryb życia
Żywią się trawą i roślinami, a także wodnymi mięczakami i innymi drobnymi zwierzętami. Pływają bardzo szybko, ustawiając pióra skrzydeł pod wiatr. Łabędzie są monogamiczne, łączą się w trwałe pary. Gniazda naziemne. W czasie wysiadywania jaj samiec ciągle strzeże samicy, bierze udział w opiece nad pisklętami. Brak dymorfizmu płciowego. Głos donośny, krzykliwy, dzięki zakrzywionej w pętlę tchawicy. Łabędź niemy wydaje dźwięki syczące i chrapliwe. Trzymają się na powierzchni wód stojących, słodkich. W czasie wędrówek nocują na brzegach morskich.
Systematyka
Etymologia
- Cygnus (Cycnus, Cignus): łac. cygnus lub cycnus „łabędź”, do gr. κυκνος kuknos „łabędź”[15].
- Chenopis (Chenopsis): gr. χην khēn, χηνος khēnos „gęś”; οψις opsis „wygląd”[16]. Gatunek typowy: Anas atrata Latham, 1790.
- Olor (Holor): łac. olor, oloris „łabędź”[17]. Gatunek typowy: Cygnus musicus Bechstein, 1809 = Anas cygnus Linnaeus, 1758.
- Sthenelus: w mitologii greckiej Sthenel (gr. Σένελος, łac. Sthenelus), był władcą Ligurii i ojcem Kyknosa (gr. Κύκνος, łac. Cycnus)[18]. Gatunek typowy: Anas melancorypha Molina, 1782.
- Sthenelides: rodzaj Sthenelus Stejneger, 1882; gr. -οιδης -oidēs „przypominający”[19]. Nowa nazwa dla Sthenelus.
- Clangocycnus: gr. κλαγγη klangē „hałas, brzęczenie”; κυκνος kuknos „łabędź”[20]. Gatunek typowy: Cygnus buccinator J. Richardson, 1831.
- Euolor: gr. ευ eu „ładny”; rodzaj Olor Wagler, 1832[21]. Gatunek typowy: Anas olor J.F. Gmelin, 1789
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące, występujące współcześnie gatunki[22]:
- Cygnus atratus – łabędź czarny
- Cygnus melancoryphus – łabędź czarnoszyi
- Cygnus olor – łabędź niemy
- Cygnus buccinator – łabędź trąbiący
- Cygnus colombianus – łabędź czarnodzioby
- Cygnus cygnus – łabędź krzykliwy
oraz wymarłe:
- Cygnus falconeri - wymarły, plejstoceński gatunek olbrzymiego łabędzia z Malty i Sycylii
- Cygnus sumnerensis – wymarły gatunek z Nowej Zelandii, dawniej uważany za podgatunek łabędzia czarnego[23]
Zobacz też
- Brzydkie kaczątko – baśń H.Ch. Andersena
- Łabędź (herb szlachecki) – herb szlachty polskiej
Przypisy
- ↑ J. Brookes: A prodromus of a synopsis animalium, comprising a catalogue raisonne, of the zootomical collection of Joshua Brookes. London: Printed by Gold and Walton, 1828, s. 102. (ang.).
- ↑ a b J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugetiere und Vögel. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 1234, 1832. (niem.).
- ↑ ''Olor'', [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Ch.T. Wood: The ornithological guide: in which are discussed several interesting points in ornithology. London: Whittaker, 1837, s. 207. (ang.).
- ↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. x. (niem.).
- ↑ L.H. Stejneger. Outlines of a monograph of the Cygninae. „Proceedings of the United States National Museum”. 5, s. 185, 1882. (ang.).
- ↑ L.H. Stejneger. Analecta Ornithologica. Second Series. X. On Old and New Generic Names. „The Auk”. 1 (3), s. 235, 1884. (ang.).
- ↑ V.A.L. Olphe-Galliard: Contributions à la faune ornithologique de l’Europe occidentale: recueil comprenant les espèces d’oiseaux que se reproduisent dans cette région ou qui s’y montrent régulièrement de passage, augmenté de la description des principales espèces exotiques les plus voisines des indigènes ou susceptibles d’ètre confondues avec elles, ainsi que l’énumération des races domestiques. Cz. zesz. 5. Bayonne: L. Lasserre, 1885, s. 2. (fr.).
- ↑ H. C. Oberholser. A Synopsis of the Genera and Species of Cygninae. „The Emu”. 8, s. 3, 1908. (ang.).
- ↑ G.M. Mathews & T. Iredale. Avian Nomenclatorial Notes. „Austral Avian Record”. 3, s. 117, 1915-19. (ang.).
- ↑ ''Cygnus'', [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J.M. Bechstein: Ornithologisches Taschenbuch von und für Deutschland, oder, Kurze Beschreibung aller Vögel Deutschlands für Liebhaber dieses Theils der Naturgeschichte. Leipzig: Carl Friedrich Enoch Richter, 1803, s. 404 (przypis). (niem.).
- ↑ F. Gill & D. Donsker: Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 8.1. [dostęp 2018-04-03]. (ang.).
- ↑ C. Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 577–579. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Cygnus.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Chenopis.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Olor.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Sthenelus.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Sthenelides.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Clangocycnus.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Euolor.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Cygnini Vigors, 1825 (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-04-03].
- ↑ N.J. Rawlence, A. Kardamaki, L.J. Easton, A.J.D. Tennyson, R.P. Scofield & J.M. Waters. Ancient DNA and morphometric analysis reveal extinction and replacement of New Zealand's unique black swans. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 284 (1859): 20170876, 2017. DOI: 10.1098/rspb.2017.0876. (ang.).
Bibliografia
- J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2018. [dostęp 2018-04-03]. (ang.).