Czarny Kościół
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Rumunii  | |||||||||||||||
| 45,64101°N 25,58803°E/45,641010 25,588030 | |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Czarny Kościół[1] (rum. Biserica Neagră, niem. Schwarze Kirche, węg. Fekete templom) – kościół w Braszowie w południowo-wschodnim Siedmiogrodzie w Rumunii.
Świątynia została zbudowana przez Sasów siedmiogrodzkich w stylu późnogotyckim w XIV wieku. Jest największą budowlą sakralną Rumunii[2], największym późnogotyckim kościołem halowym na wschód od Wiednia[2] i największym kościołem luterańskim w regionie[3].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Czarny Kościół znajduje się w zachodniej części miasta. Jest otoczony przez ulicę Curtea Honterus, będąc jedynym budynkiem po wewnętrznej części łuku tej ulicy[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początkowo katolicka budowla była znana jako kościół św. Marii, drugi z kolei na tym miejscu. Budowę rozpoczęto pod koniec wieku XIV w 1383 roku[5] a ukończono w 1477 roku[3]. Wiadomo, że początkowo kościół zarządzany był przez księdza Tomasza (zm. 1410), którego grób znajduje się w okolicy chóru.
W XVI wieku świątynię przejęli ewangelicy, a w 1542 roku jeden z pierwszych kaznodziei protestanckich Johannes Honterus poprowadził msze w języku niemieckim[3]. Pomnik Honterusa stoi przed kościołem. W 1689 roku kościół spłonął, co spowodowało, iż jego elewacja nosi czarną opaleniznę[6]. Mieszkańcy zaczęli nazywać świątynię Czarnym Kościołem, a nazwa ta upowszechniła się w XIX i XX wieku[7].
W latach 1710–1720 nastąpiła znacząca przebudowa kościoła, związana z powiększeniem się potrzeb parafii[4]. Na przełomie XIX i XX wieku w kościele przeprowadzono pierwsze prace konserwatorskie. Przywrócenie stanu pierwotnego było planowane na lata 1937–1942, jednakże z powodu wojny zaniechano ich. Ostatnie prace renowacyjne na dużą skalę były prowadzone w 1984 roku[4].
Architektura i wyposażenie wnętrz[edytuj | edytuj kod]
Czarny Kościół został zbudowany w stylu późnogotyckim. Ma 89 metrów długości i 38 szerokości. Wysokość wieży południowej wynosi 65 metrów[3]. Czyni go to największym kościołem gotyckim Rumunii. Czarny Kościół jest kościołem obronnym, który w razie wojny służył jako schronienie dla mieszkańców miasta[8].
Wnętrze kościoła jest mieszaniną stylów – początkowe gotyckie wnętrze spłonęło[6]. Z oryginalnego gotyckiego wyposażenia zachowały się jedynie chrzcielnica z 1472 roku, malowidło ścienne w południowym przedsionku wykonane w technice al secco ukazujące Maryję z Jezusem pomiędzy św. Katarzyną i św. Barbarą oraz trzy późnogotyckie tablice ołtarzowe z przedstawieniami ukrzyżowania, biczowania, dwunastoletniego Chrystusa w świątyni, obrzezania i zaślubin Maryi[9]. W kościele znajdują się największe organy Siedmiogrodu z 4000 piszczałek[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 109. posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b Evangelische Kirche A.B. in Kronstadt: Die Schwarze Kirche. [dostęp 2011-12-25]. (niem.).
- ↑ a b c d Birgitta Gabriela Hannover: Rumänien entdecken: Kunstschätze und Naturschönheiten. Trescher Verlag, 2007, s. 125. ISBN 978-3-89794-104-5. [dostęp 2012-12-25]. (niem.).
- ↑ a b c Biserica Neagra – Brasov judetul Brasov. hoinari.ro. [dostęp 2011-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-31)]. (rum.).
- ↑ Evangelische Kirche A.B. in Kronstadt: Geschichte. [dostęp 2011-12-25]. (niem.).
- ↑ a b Zuzanna Klim (red.): Rumunia i Bułgaria. Bielsko-Biała: Pascal, 2010, s. 66.
- ↑ Harald Roth: Kronstadt in Siebenbürgen: Eine kleine Stadtgeschichte. Böhlau Verlag Köln Weimar, 2010, s. 164. ISBN 978-3-412-20602-4. [dostęp 2011-12-25]. (niem.).
- ↑ Biserica Neagra, Braşov. welcometoromania.ro. [dostęp 2011-12-11]. (rum.).
- ↑ a b Birgitta Gabriela Hannover: Rumänien entdecken: Kunstschätze und Naturschönheiten. Trescher Verlag, 2007, s. 126. ISBN 978-3-89794-104-5. [dostęp 2012-12-25]. (niem.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Biserica Neagra Brasov 360°. www.vrbrasov.ro. [dostęp 2011-12-25]. (rum.).