Czas letni

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Czas letniczas urzędowy, który dane państwo przyjmuje dla okresu roku uznawanego za okres letni, zazwyczaj wyprzedzający o godzinę czas strefowy.

Do oznaczania czasu letniego stosowany jest skrót DST pochodzący od ang. określenia Daylight Saving Time. Dla krajów stosujących czas środkowoeuropejski (CET), stosuje się skrót CEST (ang. Central European Summer Time).

     Obszary, na których wprowadzany jest czas letni

     Obszary, na których kiedyś wprowadzany był czas letni, ale obecnie tego zaniechano

     Obszary, na których nigdy nie wprowadzono czasu letniego

Historia[edytuj | edytuj kod]

Jako pierwszy o potrzebie stosowania czasu letniego pisał Benjamin Franklin w 1784. Jednakże humorystyczna wymowa tego artykułu sprawiła, że nie zaczęto się do niej stosować (Franklin postulował, by ludzie wstawali i kładli się spać wcześniej).

Poważnie temat zmiany czasu opisał Brytyjczyk William Willett w broszurce „Waste of Daylight”, wydanej w 1907 r. Jednak pomimo znacznego lobby w rządzie brytyjskim nie udało mu się przeforsować tego pomysłu.

Niekiedy jako twórcę tego rozwiązania podaje się George’a Vernona Hudsona, który chciał „lepiej wykorzystać długie dni lata”[1].

Pionierami we wprowadzeniu czasu letniego byli Niemcy. W czasie I wojny światowej[1], 30 kwietnia 1916, w Rzeszy i sojuszniczych Austro-Węgrzech oraz na okupowanych terenach Polski i Bałkanów, czas przesunięto o godzinę do przodu. Dzień 1 maja rozpoczął się 30 kwietnia o godzinie dwudziestej trzeciej, a 30 września zakończył się o godzinie 1 w nocy[2]. W 1917 roku zmiana nastąpiła w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedziałek); wskazówki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzecią[3] i czas letni obowiązywał do nocy z 16 na 17 września[4]. Podobnie było w 1918 roku[5][6].

Niedługo później i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stanów Zjednoczonych wyjaśnił podział na strefy czasowe w USA i wprowadził na czas trwania wojny obowiązek stosowania czasu letniego w celu oszczędności paliwa służącego do produkcji prądu. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwalił Uniform Time Act wprowadzając po raz pierwszy podczas pokoju możliwość korzystania z czasu letniego[1].

W Polsce zmiana czasu została wprowadzona między I a II wojną światową tylko raz, w 1919 roku, później w czasie II wojny światowej, podczas okupacji hitlerowskiej[7] w takich samych terminach, jak w Rzeszy Niemieckiej[8], następnie w latach od 1945 do 1949, od 1957 do 1964, od 1977. Do 1995 czas letni w Polsce był odwoływany w ostatnią niedzielę września (a wprowadzany w ostatnią niedzielę marca tak jak obecnie). Wcześniej dni zmiany czasu w Polsce były ogłaszane w Monitorze Polskim i tak na przykład w 1964 zmiana czasu na letni nastąpiła dopiero 31 maja, a na standardowy (nazywany potocznie zimowym) 27 września[9].

Obecnie czas letni stosowany jest w 50[potrzebny przypis] państwach, mianowicie: we wszystkich krajach Europy, oprócz Białorusi i Islandii (oraz oprócz Rosji, Turcji i Kazachstanu, których większość terytorium znajduje się w Azji); na większości terytorium USA i Kanady oraz w niektórych innych krajach Ameryki Północnej i Południowej; na Cyprze, w Izraelu i w Egipcie; w Nowej Zelandii oraz w australijskich stanach Australia Południowa, Wiktoria, Nowa Południowa Walia i Tasmania.

Czas zimowy[edytuj | edytuj kod]

W Czechosłowacji, zimą 1946/1947 zastosowano czas zimowy, kiedy od 1 grudnia 1946 do 23 lutego 1947 czas został przesunięty o 1 godzinę do tyłu w stosunku do czasu strefowego (więc w odwrotnym kierunku niż czas letni)[potrzebny przypis].

Plany zaprzestania zmiany czasu w Unii Europejskiej[edytuj | edytuj kod]

W roku 2018 Unia Europejska przeprowadziła internetową ankietę, w której zdecydowana większość ankietowanych opowiedziała się za zaprzestaniem zmian czasu. W marcu 2019 Parlament Europejski zatwierdził plan zniesienia zmiany czasu w państwach unijnych od roku 2021[10], jednak Rada Unii Europejskiej opóźnia dalsze działania w tej sprawie[11]. Komisja Europejska w 2021 roku wezwała wszystkie kraje członkowskie UE do przygotowania "przepisów prawnych, na podstawie których będą kontynuowane dotychczasowe ustalenia związane ze zmianami czasu".

W 2022 r. w Polsce przyjęto rozporządzenie w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2022-2026. Czas letni obowiązuje w Polsce od ostatniej niedzieli marca do ostatniej niedzieli października.

Zalety i wady stosowania czasu letniego[edytuj | edytuj kod]

Najczęściej przywoływanym argumentem przemawiającym za wprowadzeniem czasu letniego jest oszczędność energii elektrycznej[12]. Jednakże nie ma zgody co do opłacalności stosowania czasu letniego – m.in. z uwagi na zmieniające się zużycie energii elektrycznej każdego roku oraz zmiany zużycia prądu zależnie od pogody. W Nowej Zelandii, w pierwszym tygodniu po zmianie czasu, zużycie energii elektrycznej zmniejszyło się o 5%; badania w USA wykazały mniejsze zużycie energii elektrycznej o 1% każdego dnia[13]. Według innych naukowców, w jednym ze stanów w USA – Indianie – zmiana czasu powoduje więcej strat, niż korzyści[14]. Wyjaśniono to zwiększonym korzystaniem z klimatyzatorów i wentylatorów[1].

Według niektórych badaczy, innym skutkiem wprowadzenia czasu letniego jest zwiększone bezpieczeństwo na drogach, ponieważ kierowcy preferują porę dzienną[15][16]. Oddziaływanie to należy traktować jako hipotetyczne, gdyż paradoksalnie, wg raportów bezpieczeństwa w ruchu drogowym, publikowanych rokrocznie przez policję, więcej wypadków zdarza się w czasie dobrych warunków i widzialności, a mniej w złych warunkach i nocą. Ciekawym skutkiem mogą też być wcześniejsze powroty do domu, przed zapadnięciem zachodu Słońca, przez co zmniejsza się liczba włamań do domów[13].

Krótszy sen przy zmianie czasu może powodować zwiększoną liczbę wypadków drogowych, depresje i zawały serca[1].

Przeprowadzana dwa razy każdego roku zmiana czasu powoduje komplikacje w wielu dziedzinach życia, jak również może powodować pewne koszty organizacyjne, logistyczne itp. Na przykład w transporcie kolejowym przy odwoływaniu czasu letniego pociągi pasażerskie, które są na trasie w chwili przestawiania zegarów, muszą wydłużyć postój o co najwyżej godzinę na najbliższym posterunku ruchu lub punkcie ekspedycyjnym, na którym mają postój handlowy, aby jechać dalej zgodnie z rozkładem jazdy. Natomiast przy wprowadzaniu czasu letniego, wszystkie pociągi, które są na trasie w chwili przestawiania zegarów, są opóźniane o dodatkową godzinę. Przestawienie czasu z letniego na standardowy sprawia kłopoty również w transporcie lotniczym oraz systemach informatycznych (kłopoty przeliczania przy przechowywaniu i wyświetlaniu czasu w zależności od pory roku). Aby uniknąć problemów, banki z reguły na ten czas całkowicie blokują dostęp do swoich usług.

Przestawianie wskazań zegarów[edytuj | edytuj kod]

Zmiana czasu ze strefowego na letni polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 2.00 na godzinę 3.00
Zmiana czasu z letniego na strefowy polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 3.00 na godzinę 2.00

W całej Unii Europejskiej (dyrektywa UE 2000/84/EC[17]) w ostatnią niedzielę marca o 1:00 czasu uniwersalnego (w zależności od strefy czasowej o 22:00, 00:00, 01:00, 02:00 lub 03:00 czasu lokalnego) zegary przestawia się godzinę do przodu, a w ostatnią niedzielę października o 1:00 czasu uniwersalnego (w zależności od strefy czasowej o 23:00, 1:00, 2:00, 3:00 lub 4:00 czasu lokalnego), o godzinę do tyłu. Zatem czas letni trwa około 7 miesięcy, czyli przez większą część roku.

Powyższe reguły obowiązują w Polsce od 1996 roku. Jednak formalnie w Polsce czas letni wprowadzany i odwoływany jest zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 marca 2022 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2022–2026[18]. Takiego rodzaju rozporządzenia wydaje się na podstawie art. 3 ustawy z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej[19].

Zgodnie z rozporządzeniem zmiana czasu ze strefowego na letni polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 2:00 na godzinę 3:00, która jest godziną początkową czasu letniego. Zmiana w drugą stronę, tj. z czasu letniego na czas strefowy, polega na cofnięciu wskazań zegarów z godziny 3:00 z powrotem na godzinę 2:00, którą w celu uniknięcia pomyłek oznacza się dodatkową literą „a”. Po tej godzinie (od 2a:00 do 3a:00) następuje godzina 3:01 czasu środkowoeuropejskiego.

Nie w każdym roku zmieniano czas o tej samej godzinie[20]. Na przykład z zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z 1962 czas przesunięty w nocy z 26 maja na 27 maja był z godziny 1:00 na godzinę 2:00[21].

Czas letni w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Czas letni w Polsce to UTC+2, czyli CEST.

Czas podstawowy w Polsce to UTC+1, czyli CET.

Rok Wprowadza się Odwołuje się Podstawa prawna,
inne przypisy, uwagi
1917 16 kwietnia 17 września [22]
1918 15 kwietnia 16 września [23]
1919 15 kwietnia
15 kwietnia, 1 października
31 maja 1922 r.
16 września, 31 maja 1922 r.
Polska[24][25]
Wielkopolska[26][25][27]
1922 31 maja [28][27] (→ GMT+1[27])
1945 30 kwietnia[29] 1 listopada[30] [potrzebny przypis]
1946 14 kwietnia[31] 7 października[20][32] (?) [27][a][potrzebny przypis]
1947 4 maja[33] 5 października[20][32] (?) [27][a][potrzebny przypis]
1948 18 kwietnia[34] 3 października[35] [36]?[27][b][potrzebny przypis]
1949 10 kwietnia[37] 2 października[38] [36]?[27][b][potrzebny przypis]
1957 2 czerwca 29 września [39][40][27]
1958 30 marca 28 września [39][41][27]
1959 31 maja 4 października [39][42][27]
1960 3 kwietnia 2 października [39][43][27]
1961 28 maja 1 października [39][44][27]
1962 27 maja 30 września [39][21][27]
1963 26 maja 29 września [39][45][27]
1964 31 maja 27 września [39][46][27]
1977 3 kwietnia 25 września [47][48][27]
1978 2 kwietnia 1 października [47][49][27]
1979 1 kwietnia 30 września [47][50][27]
1980 6 kwietnia 28 września [47][51][27]
1981 29 marca 27 września [47][52][27]
1982 28 marca 26 września [47][53][27]
1983 27 marca 25 września [47][54][27]
1984 25 marca 30 września [47][55][27]
1985 31 marca 29 września [47][56][27]
1986 30 marca 28 września [47][57][27]
1987 29 marca 27 września [47][58][27]
1988 27 marca 25 września [47][59][27]
1989 26 marca 24 września [47][60][27]
1990 25 marca 30 września [47][61][27]
1991 31 marca 29 września [47][61][27]
1992 29 marca 27 września [47][61][27]
1993 28 marca 26 września [47][61][27]
1994 27 marca 25 września [47][61][27]
1995 26 marca 24 września [62][27]
1996 31 marca 27 października [63][64][27]
1997 30 marca 26 października [63][64][27]
1998 29 marca 25 października [63][65][27]
1999 28 marca 31 października [63][65][27]
2000 26 marca 29 października [63][65][27]
2001 25 marca 28 października [63][65][27]
2002 31 marca 27 października [63][66][27]
2003 30 marca 26 października [63][66][27]
2004 28 marca 31 października [19][67][63][66][27]
2005 27 marca 30 października [19][67][63][66][27]
2006 26 marca 29 października [19][67][63][66][27]
2007 25 marca 28 października [19][67][27]
2008 30 marca 26 października [19][67][27]
2009 29 marca 25 października [19][68][27]
2010 28 marca 31 października [19][68][27]
2011 27 marca 30 października [19][68][27]
2012 25 marca 28 października [19][69][27]
2013 31 marca 27 października [19][69][27]
2014 30 marca 26 października [19][69][27]
2015 29 marca 25 października [19][69][27]
2016 27 marca 30 października [19][69][27]
2017 26 marca 29 października [19][70]
2018 25 marca 28 października [19][70]
2019 31 marca 27 października [19][70]
2020 29 marca 25 października [19][70]
2021 28 marca 31 października [19][70]
2022 27 marca 30 października [19][18]
2023 26 marca 29 października [18]
2024 31 marca 27 października [18]
2025 30 marca 26 października [18]
2026 29 marca 25 października [18]
Lata Czas letni – zmiana godziny Przypisy, uwagi
Wprowadzenie Odwołanie
1917-1918 2:00 → 3:00 3:00 → 2:00 [22][23]
1919 2:00 → 3:00
2:00 → 3:00
?
3:00 → 2:00
Polska[71][72][73][74][74]
Wielkopolska[26][27]
1922
24:00 → 23:00 [28][27] (→ GMT+1[27])
1945 0:05 → 1:05[29] 2:00 → 1:00[30] [potrzebny przypis]
1946 24:00 → 1:00[31] 2:00[20][32] → 1:00 (?) [potrzebny przypis]; wprowadzenie: 13/14 kwietnia[31]
1947 2:00 → 3:00[33] 2:00[20][32] → 1:00 (?) [potrzebny przypis]
1948–1949 2:00 → 3:00[34][37] 3:00 → 2:00[35][38] [36]?[potrzebny przypis]
1957–1964
1977–1987
1:00 → 2:00 2:00 → 1:00 [40][41][42][43][44][21][45][46][27]
[48][49][50][51][52][53][54][55][56][57][58][27]
1988–2021 2:00 → 3:00 3:00 → 2:00 [59][60][61][62][64][65][66][67][68][69][70][27][c]

Niewymienione w powyższych tabelach akty prawne dotyczące czasu letniego to jeszcze uchwała z dnia 21 września 1949 roku uchylająca uchwałę z 1947 roku oraz uchwała z dnia 4 grudnia 1972 r. uznająca, że utraciła moc uchwała z 1956 roku i jej akty wykonawcze[75][76][27].

Lata Czas letni – dzień tygodnia Przypisy, uwagi
Wprowadzenie Odwołanie
1919 trzeci wtorek kwietnia trzeci wtorek września [27][d]
1922
ostatnia środa (dzień) maja [27][e]
1945 ostatni poniedziałek (dzień) kwietnia pierwszy czwartek (dzień) listopada [77]
1946 druga niedziela kwietnia pierwszy poniedziałek października poniedziałek to 14 kwietnia[77]
1947 pierwsza niedziela maja pierwsza niedziela października [77]
1948 trzecia niedziela kwietnia [77]
1949 druga niedziela kwietnia [77]
1957 pierwsza niedziela czerwca ostatnia niedziela września [27][f]
1958 ostatnia niedziela marca [27][f]
1959 ostatnia niedziela maja pierwsza niedziela października [27][f]
1960 pierwsza niedziela kwietnia [27][f]
1961–1964 ostatnia niedziela maja ostatnia niedziela września [27][f]
1977–1980 pierwsza niedziela kwietnia [27][f]
1981–1995 ostatnia niedziela marca [27][f]
1996–2021 ostatnia niedziela października [27][f][g][17][h]

Podczas II wojny światowej w krajach okupowanych przez Niemcy obowiązywał czas niemiecki, w tym czas letni[27]. A czas letni w Niemczech obowiązywał wtedy w okresach:

Rok Wprowadza się Odwołuje się
1940–1942*1 1 kwietnia 1940 2:00 CET[79][80] 2 listopada 1942 3:00 CEST[81]
1943 29 marca 2:00 CET[81] 4 października 3:00 CEST[82]
1944 3 kwietnia 2:00 CET[82] 2 października 3:00 CEST[83]
1945 2 kwietnia 2:00 CET[83] *2
*1nieprzerwanie
*2od zakończenia wojny przepisy dotyczące czasu zmieniane przez państwa okupujące Niemcy

W Generalnym Gubernatorstwie czas letni wprowadzono po raz pierwszy 1 kwietnia 1940 roku (o godz. 2:00)[84]. Jego zmiany można częściowo śledzić w dostępnej w internecie gazecie Nowy Głos Lubelski[84][85][86][87][88].

Z kolei według niektórych źródeł na obszarach Polski okupowanych przez Związek Radziecki wprowadzono „czas dekretowy”, moskiewski (GMT+3)[89], bez czasu letniego.

Czas letni na obszarze późniejszej odrodzonej Polski wprowadzano już podczas I wojny światowej w Niemczech[90][91][92], na terenach zajętych przez Niemcy[93][94][95][96][97][98] oraz na obszarach okupowanych pod zarządem austro-węgierskim[99][100][101][102][103][104][105][106][107]. Po raz pierwszy został wprowadzony 1 maja 1916 roku[90][99][93][102][103][104][105] (30 kwietnia 11:00 → 1 maja 12:00[90][99][102][103][104][105]).

W Niemczech przed 1940 rokiem oraz w Austrii przed 1920 rokiem czas letni obowiązywał w okresach:

Rok Wprowadza się Odwołuje się Podstawa prawna
1916 30 kwietnia 23:00 CET 1 października 1:00 CEST [90][99]
1917 16 kwietnia 2:00 CET 17 września 3:00 CEST [91][100]
1918 15 kwietnia 2:00 CET 16 września 3:00 CEST [92][101]
W tabeli pominięto odnośniki do przepisów dla Bośni i Hercegowiny
znajdującej się wtedy pod administracją Austro-Węgier i do przepisów zmienionych.

Czas letni na świecie[edytuj | edytuj kod]

Półkula północna. UTC-9:00

Półkula północna. UTC-8:00

Półkula północna. UTC-7:00

Półkula północna. UTC-6:00

Półkula północna. UTC-5:00

Półkula północna. UTC-4:00

Półkula południowa. UTC-3:00

Półkula północna. UTC-3:00

Półkula północna. UTC-2:30

Półkula północna. UTC-2:00

Półkula południowa. UTC-2:00

Półkula północna. UTC+0:00

Półkula północna. UTC+1:00

Półkula północna. UTC+2:00

Półkula południowa. UTC+2:00

Półkula północna. UTC+3:00

Półkula północna. UTC+4:30

Półkula północna. UTC+5:00

Półkula południowa. UTC+5:00

Półkula północna. UTC+6:00

Półkula południowa. UTC+10:30

Półkula południowa. UTC+11:00

Półkula południowa. UTC+11:30

Półkula południowa. UTC+13:00

Półkula południowa. UTC+13:45

Półkula południowa. UTC+14:00

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Bartnicka 2012 w tym przypadku podaje tylko zakres lat: 1946-1949[27].
  2. a b Bartnicka 2012 w tym przypadku podaje tylko zakres lat: 1946-1949 oraz tytuł uchwały z 1947 roku bez wskazania wynikającego z niej okresu obowiązywania czasu letniego[27].
  3. Dla lat 2017–2021 Bartnicka 2012 nie wymienia już bezpośrednio godzin wprowadzenia i odwołania czasu letniego. Podaje jednak zasady przyjęte w Dyrektywie 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r. w sprawie ustaleń dotyczących czasu letniego[27][17].
  4. Bartnicka 2012 używa formy „po trzecim wtorku”[27]. W kalendarzu[77] łatwo jednak sprawdzić, że jest to wtorek.
  5. Bartnicka 2012 używa formy „po ostatniej środzie maja”[27]. W kalendarzu[77] łatwo jednak sprawdzić, że jest to wciąż środa (czas jest zmieniany z 24:00 na 23:00).
  6. a b c d e f g h Bartnicka 2012 nie używa formy „pierwsza / ostatnia niedziela” ale „po pierwszej / ostatniej sobocie”[27]. W kalendarzu[77] łatwo jednak sprawdzić, że jest to zawsze niedziela tego samego miesiąca. Ponadto termin „ostatnia niedziela” jest też używany w Dyrektywie 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r.[17].
  7. Dla lat 2017–2021 Bartnicka 2012 nie wymienia już bezpośrednio dni tygodnia wprowadzenia i odwołania czasu letniego. Podaje jednak zasady przyjęte w Dyrektywie 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r. w sprawie ustaleń dotyczących czasu letniego[27][17].. Dni tygodnia dla dat podanych w rozporządzeniu można też odczytać z kalendarza[70][77].
  8. Dyrektywa 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r. w sprawie ustaleń dotyczących czasu letniego: od 2002 r. godz. 1.00, czasu uniwersalnego (GMT) w ostatnią niedzielę marca - godz. 1.00, czasu uniwersalnego (GMT) w ostatnią niedzielę października[17]. Polska podpisała traktat akcesyjny do Unii Europejskiej 16 kwietnia 2003 r.[78], a stała się pełnoprawnym członkiem 1 maja 2004 r.[potrzebny przypis].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e John Pavlus. Czas letni. „Świat Nauki”. 10 (230), s. 59, październik 2010. ISSN 0867-6380. 
  2. Zmiana czasu w Austryi Czas 1916 nr 205 z 22 kwietnia s. 1
  3. Czas letni na kolejach Czas 1917 nr 174 z 14 kwietnia s. 1
  4. Wiadomości bieżące. Z miasta. Powrót do czasu zimowego Kurier Warszawski 1917 nr 257 s. 1
  5. Kronika. Czas letni Czas 1918 nr 172 z 15 kwietnia s. 2
  6. Kronika. Czas zimowy Czas 1918 nr 406 z 14 września s. 2
  7. M. T. Wójciuk. Czas letni w czas okupacji. „Mówią Wieki”. 3/13 (638), s. 33-36, marzec 2013. ISSN 1230-4018. 
  8. Michał Tomasz Wójciuk: Czas letni na terytorium Generalnego Gubernatorstwa w latach 1940–1944. W: Czy mamy coś nowego do powiedzenia? : II wojna światowa w badaniach młodych historyków. Małgorzata Krupecka (red.), Katarzyna Utracka (red.). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW), 2014, s. 155, seria: W służbie Niepodległej. ISBN 978-83-64181-40-5.
  9. M.P. z 1964 r. nr 33, poz. 143
  10. Parlament Europejski za zniesieniem zmiany czasu w UE
  11. Przestawiamy zegarki, bo Unia nie ma czasu na likwidację zmiany czasu
  12. Oszczędność liczona w ułamkach
  13. a b Wiedza i życie, styczeń 2004. Strony 68-69
  14. Matthew J. Kotchen, Laura E. Grant. Does Daylight Saving Time Save Energy? Evidence from a Natural Experiment in Indiana. „NBER Working Paper”. No. 14429, October 2008. DOI: 10.3386/w14429. [dostęp 2016-02-25]. 
    Matthew J. Kotchen, Laura E. Grant. Does Daylight Saving Time Save Energy? Evidence from a Natural Experiment in Indiana. „The Review of Economics and Statistics”. 93 (4), s. 1172-1185, October 14, 2011. MIT Press. DOI: 10.1162/REST_a_00131. [dostęp 2016-02-25]. 
  15. Heather Ward, Nigel Shepherd, Sandy Robertson, Mary Thomas: Night-time accidents. (ang.).
  16. B. Mascialino, S. Garbarino, M.A. Penco, S. Squarcia, F. De Carli, L. Nobili, M. Beelke, F. Ferrillo: Prophylactic naps can reduce car accidents risk in shift-workers. (ang.).
  17. a b c d e f Dyrektywa 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r. w sprawie ustaleń dotyczących czasu letniego. (Dz. Urz. WE L 31 z 02.02.2001)
  18. a b c d e f Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 marca 2022 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2022–2026. (Dz.U. z 2022 r. poz. 539)
  19. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Ustawa z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. (Dz.U. z 2004 r. nr 16, poz. 144)
  20. a b c d e Kazimierz M. Borkowski, Wszystko o czasie (2) – na co dzień i w astronomii
  21. a b c Zarządzenie nr 33 Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 kwietnia 1962 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1962 r. (M.P. z 1962 r. nr 32, poz. 146)
  22. a b Rozporządzenie C. i K. Jenerał-Gubernatora wojskowego z dnia 3 kwietnia 1917 r. dotyczące zaprowadzenia czasu letniego na rok 1917. (Dz. Rozp. C. i K. Zarz. Wojsk. w Polsce z 1917 r. Cz. VII, poz. 35)
  23. a b Rozporządzenie C. i K. Jenerał-Gubernatora wojskowego z dnia 26 marca 1918 r. dotyczące zaprowadzenia czasu letniego na rok 1918. (Dz. Rozp. C. i K. Zarz. Wojsk. w Polsce z 1918 r. Cz. VI, poz. 21)
  24. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 5 kwietnia 1919 r. o wprowadzeniu czasu letniego (Dz. Urz. MSW z 1919 r. Nr 23, poz. 302)
  25. a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1919 r. o utrzymaniu obecnej rachuby czasu przez cały rok (M.P. z 1919 r. nr 214, poz. 0)
  26. a b Tygodnik Urzędowy z 1919 r. Nr 1, poz. 3. 1919-03-20. [dostęp 2012-10-22]. (pol.).
  27. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb Małgorzata Bartnicka. Czas letni w przepisach. „ARCHITECTURAE et ARTIBUS”. 3, s. 5-17, 2012. [dostęp 2016-02-23]. 
  28. a b Ustawa z dnia 11 maja 1922 r. o rachubie czasu. (Dz.U. z 1922 r. nr 36, poz. 307)
  29. a b Wprowadzenie czasu letniego. „Rzeczpospolita”. R. 2, nr 114=254, s. 4, 30 kwietnia 1945. Warszawa: „Czytelnik”. [dostęp 2016-02-26].  (czas letni od 30 kwietnia, 0,05 → 1,05, na podst. postanowienia Rady ministrów z dnia 24 kwietnia 1945 r.)
  30. a b Czas zimowy. „Trybuna Robotnicza”. R. III, nr 249=256, s. 7, 1 listopada 1945. Katowice: Komitet Wojewódzki Polskiej Partii Robotniczej. [dostęp 2016-02-26].  (czas zimowy od 1 listopada, 2:00 → 1:00, czas zimowy wprowadzony uchwałą Rady Ministrów)
  31. a b c Zmiana czasu. „Rzeczpospolita”. R. 3, 1946 nr 97=593, s. 1, 8 kwietnia 1946. Warszawa: Spółdzielnia „Czytelnik”. [dostęp 2016-02-26].  (4 maja 2:00 → 3:00, zarządził Minister Administracji Publicznej)
  32. a b c d Marek Rostkowski: Horoskop urodzeniowy. Astromix.pl, 2014-10-17. [dostęp 2016-02-24].
  33. a b Czas letni od 4 maja. „Przyjaciel Ludu : Tygodnik Społeczno-Polityczny”. R. 58, 1947, nr 7-8, s. 10, 1947-05-04. Kraków: Naczelny Komitet Wykonawczy S. L.. [dostęp 2016-02-26].  (13 kwietnia 24:00 → 14 kwietnia 1:00, Ministerstwo Administracji Publicznej na podstawie uchwały Rady Ministrów z dnia 28 marca 1946 r.)
  34. a b Czas letni. „Dziennik Bałtycki”. R. IV, 1948, nr 85, s. 1, 1948-03-26. Gdańsk: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”. [dostęp 2016-02-26].  (18 kwietnia 2:00 → 3:00, zarządził Minister Administracji Publicznej na podstawie uchwały Rady Ministrów z dn. 2. 10. 1947)
  35. a b Czas zimowy od 3 października. „Dziennik Bałtycki”. R. IV, 1948, nr 268, s. 1, 1948-09-28. Gdańsk: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”. [dostęp 2016-02-26].  (3 października 3:00 → 2:00, zarządził Minister Administracji Publicznej)
  36. a b c Uchwała Rady Ministrów z dnia 2 października 1947 w sprawie stosowania na obszarze Państwa czasu letniego i zimowego (nieopublikowana)
  37. a b Od dziś czas letni. „Trybuna Robotnicza”. 1949, nr 93=1482, s. 1, 1949-04-10. Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”. [dostęp 2016-02-26].  (10 kwietnia 2:00 → 3:00, na mocy zarządzenia Ministra Administracji Publicznej)
  38. a b Od 2 października obowiązuje czas zimowy. „Trybuna Robotnicza”. 1949, nr 249=1628, s. 3, 1949-09-16. Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”. [dostęp 2016-02-26].  (2 października 3:00 → 2:00, zarządził minister administracji publicznej)
  39. a b c d e f g h Uchwała nr 782 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1956 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego. (M.P. z 1956 r. nr 104, poz. 1197)
  40. a b Zarządzenie nr 111 Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 maja 1957 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1957 r. (M.P. z 1957 r. nr 38, poz. 245)
  41. a b Zarządzenie nr 34 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 lutego 1958 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1958 r. (M.P. z 1958 r. nr 14, poz. 84)
  42. a b Zarządzenie nr 60 Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 1959 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1959 r. (M.P. z 1959 r. nr 35, poz. 159)
  43. a b Zarządzenie nr 36 Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 marca 1960 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1960 r. (M.P. z 1960 r. nr 29, poz. 134)
  44. a b Zarządzenie nr 34 Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 lutego 1961 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1961 r. (M.P. z 1961 r. nr 21, poz. 100)
  45. a b Zarządzenie nr 68 Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 maja 1963 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1963 r. (M.P. z 1963 r. nr 40, poz. 198)
  46. a b Zarządzenie nr 41 Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 maja 1964 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1964 r. (M.P. z 1964 r. nr 33, poz. 143)
  47. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Uchwała nr 3 Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 1977 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego. (M.P. z 1977 r. nr 1, poz. 3)
  48. a b Zarządzenie nr 3 Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 1977 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1977 r. (M.P. z 1977 r. nr 1, poz. 4)
  49. a b Zarządzenie nr 7 Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 1978 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1978 r. (M.P. z 1978 r. nr 1, poz. 8)
  50. a b Zarządzenie nr 13 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 1979 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1979 r. (M.P. z 1979 r. nr 3, poz. 30)
  51. a b Zarządzenie nr 6 Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 1980 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1980 r. (M.P. z 1980 r. nr 4, poz. 16)
  52. a b Zarządzenie nr 7 Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 marca 1981 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1981 r. (M.P. z 1981 r. nr 7, poz. 60)
  53. a b Zarządzenie nr 4 Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1982 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1982 r. (M.P. z 1982 r. nr 8, poz. 50)
  54. a b Zarządzenie nr 3 Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 1983 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1983 r. (M.P. z 1983 r. nr 4, poz. 26)
  55. a b Zarządzenie nr 3 Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 stycznia 1984 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1984 r. (M.P. z 1984 r. nr 3, poz. 23)
  56. a b Zarządzenie nr 3 Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 1985 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1985 r. (M.P. z 1985 r. nr 2, poz. 16)
  57. a b Zarządzenie nr 5 Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 lutego 1986 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1986 r. (M.P. z 1986 r. nr 6, poz. 39)
  58. a b Zarządzenie nr 9 Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 lutego 1987 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1987 r. (M.P. z 1987 r. nr 7, poz. 50)
  59. a b Zarządzenie nr 6 Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 marca 1988 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1988 r. (M.P. z 1988 r. nr 9, poz. 77)
  60. a b Zarządzenie nr 47 Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1988 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1989 r. (M.P. z 1988 r. nr 33, poz. 299)
  61. a b c d e f Zarządzenie nr 21 Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1989 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w latach 1990-1994. (M.P. z 1989 r. nr 41, poz. 330)
  62. a b Uchwała nr 29 Rady Ministrów z dnia 7 marca 1995 r. w sprawie wprowadzenia czasu letniego i zimowego w 1995 r. (M.P. z 1995 r. nr 13, poz. 162)
  63. a b c d e f g h i j k Ustawa z dnia 18 stycznia 1996 r. o czasie letnim. (Dz.U. z 1996 r. nr 29, poz. 128)
  64. a b c Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 1996 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego w roku 1996 i 1997. (Dz.U. z 1996 r. nr 31, poz. 136)
  65. a b c d e Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 1998 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego w latach 1998-2001. (Dz.U. z 1998 r. nr 12, poz. 44)
  66. a b c d e f Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego w latach 2002-2006. (Dz.U. z 2001 r. nr 143, poz. 1613)
  67. a b c d e f Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2004 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2004-2008. (Dz.U. z 2004 r. nr 45, poz. 418)
  68. a b c d Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2009-2011. (Dz.U. z 2008 r. nr 236, poz. 1627)
  69. a b c d e f Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego w latach 2012-2016. (Dz.U. z 2012 r. poz. 33)
  70. a b c d e f g Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017–2021. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1833)
  71. Czas letni. „Gazeta Lwowska”. R. 109, 1919, nr 84, s. 3, 1919-04-11. Lwów. [dostęp 2016-02-26].  (Polska 15 kwietnia 2:00 → 3:00, na podstawie uchwały Rady Ministrów)
  72. Kronika - czas letni na kolejach. „Gazeta Lwowska”. R. 109, 1919, nr 87, s. 4, 1919-04-15. Lwów. [dostęp 2016-02-26].  (14 na 15 kwietnia 2:00 → 3:00)
  73. Czas letni. „Gazeta Podhalańska. Dodatek do Gazety Podhalańskiej nr 15”. R. VII, 1919, nr 15, s. 12, 1919-04-13. Nowy Targ. [dostęp 2016-02-25].  (15 kwietnia 2:00 → 3:00)
  74. a b Czas letni. „Katolik”. R. 52, 1919, nr 131, s. 1, 1 listopada 1919. Bytom: „Katolik”, Spółka Wydawnicza z ogr. odp.. [dostęp 2016-02-25].  (czas letni miał trwać do 15 września, już 1 listopada a jeszcze nie odwołano)
  75. Uchwała Rady Ministrów z dnia 21 września 1949 r. w sprawie stosowania czasu środkowo-europejskiego na obszarze Państwa. (M.P. z 1949 r. nr 71, poz. 906)
  76. Uchwała nr 304 Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utraty mocy obowiązującej niektórych uchwał Rady Ministrów, Prezydium Rządu, Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów i Komitetu Ministrów do Spraw Kultury, ogłoszonych w Monitorze Polskim. (M.P. z 1972 r. nr 58, poz. 311)
  77. a b c d e f g h i Kalendarz systemu operacyjnego Windows
  78. Traktat dotyczący przystąpienia m.in. Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, podpisany w Atenach w dniu 16 kwietnia 2003 r. (Dz.U. z 2004 r. nr 90, poz. 864)
  79. Verordnung über die Einführung der Sommerzeit vom 23. Januar 1940, RGBl. (Deutsches Reichsgesetzblatt Teil I), S. 232–233.
  80. Verordnung über die Verlängerung der Sommerzeit vom 2. Oktober 1940, RGBl. (Deutsches Reichsgesetzblatt Teil I), S. 1322.
  81. a b Verordnung über die Wiedereinführung der Normalzeit im Winter 1942/1943 vom 16. Oktober 1942, RGBl. (Deutsches Reichsgesetzblatt Teil I), S. 593–594.
  82. a b Verordnung über die Wiedereinführung der Normalzeit im Winter 1943/44 vom 20. September 1943, RGBl., S. 542.
  83. a b Verordnung über die Wiedereinführung der Normalzeit im Winter 1944/45 vom 4. September 1944, RGBl. (Deutsches Reichsgesetzblatt Teil I), S. 198.
  84. a b 6-go października cofamy wskazówki zegarów. „Nowy Głos Lubelski”. R. 1, 1940, nr 142, s. 3, 27 września 1940. Lublin. [dostęp 2016-02-25].  (Gubernia Generalna - czas letni od 1 kwietnia (2:00), planowany powrot do zimowego 6 października (3:00 → 2:00) )
  85. Czas letni nadal obowiązuje. „Nowy Głos Lubelski”. R. 1, 1940, nr 150, s. 1, 6-7 października 1940. Lublin. [dostęp 2016-02-25].  (Gubernia Generalna - czas letni obowiązuje aż do odwołania)
  86. Zachowanie czasu letniego. „Nowy Głos Lubelski”. R. 2, 1941, nr 196, s. 3, 23 sierpnia 1941. Lublin. [dostęp 2016-02-25].  (informacja z Berlina - czas letni utrzymany również zimą 1941/1942)
  87. Od poniedziałku czas letni. „Nowy Głos Lubelski”. R. 4, 1943, nr 73, s. 3, 28-29 marca 1943. Lublin. [dostęp 2016-02-25].  (czas letni od 29 marca (2:00 → 3:00) )
  88. Na drodze do jednolitego czasu europejskiego. „Nowy Głos Lubelski”. R. 5, 1944, nr 81, s. 2, 5 kwietnia 1944. Lublin. [dostęp 2016-02-25].  (czas letni od nocy 2/3 kwietnia w większej części Europy)
  89. Maciej Orzeszko: Requiem dla czasu letniego. Blogpublika.com, październik, 2010 (opublik.: październik 25, 2015 17:33). [dostęp 2016-02-24].
  90. a b c d Bekanntmachung über die Vorverlegung der Stunden während der Zeit vom 1. Mai bis 30. September 1916 vom 6. April 1916, RGBl., S. 243.
  91. a b Bekanntmachung über die Vorverlegung der Stunden während der Zeit vom 16. April bis 17. September 1917 vom 16. Februar 1917, RGBl., S. 151.
  92. a b Bekanntmachung über die Vorverlegung der Stunden während der Zeit vom 15. April bis 16. September 1918 vom 7. März 1918, RGBl., S. 109.
  93. a b W sprawie „czasu letniego”. „Kurjer Warszawski : wydanie wieczorne”. R. 96, 1916, nr 210, s. 3, 31 lipca 1916. Warszawa: B. Kiciński. [dostęp 2016-02-25].  (1 maja - 30 września)
  94. Rozporządzenie o czasie urzędowym w okresie od 16 kwietnia do 17 września 1917. Verordnungsblatt für das General-Gouvernement Warschau. 1917 nr 68 (2 IV). Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego. 1917 nr 68 (2 IV)
  95. Czas letni. „Kurjer Warszawski : wydanie wieczorne”. R. 97, 1917, nr 46, s. 5, 15 lutego 1917. Warszawa: B. Kiciński. [dostęp 2016-02-25].  (15 kwietnia - 15 września)
  96. Urzędowe. Nowy czas letni. „Głos Stolicy : dziennik polityczny popołudniowy”. R. 2, 1917, nr 53 (84), s. 5, 22 lutego 1917. Warszawa: Druk. Polska ; Witold Giełżyński. [dostęp 2016-02-25].  (16 kwietnia (2:00 → 3:00) - 17 września (3:00 → 2:00) )
  97. Czas letni. „Kurjer Warszawski : wydanie wieczorne”. R. 97, 1917, nr 98, s. 2, 10 kwietnia 1917. Warszawa: B. Kiciński. [dostęp 2016-02-25].  (jenerał-gubernatorstwo warszawskie - 16 kwietnia (2:00 → 3:00) - 17 września (3:00 → 2:00) )
  98. Czas letni. „Kurjer Warszawski : wydanie wieczorne”. R. 98, 1918, nr 103, s. 3, 15 kwietnia 1918. Warszawa: B. Kiciński. [dostęp 2016-02-25].  (Warszawa - 15 kwietnia (zegarki o godzinę do przodu) - 16 września)
  99. a b c d RGBl. Nr. 111/1916: Verordnung des Gesamtministeriums vom 21. April 1916, betreffend die Einführung der Sommerzeit für das Jahr 1916. In: Reichsgesetzblatt für die im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. LVI. Stück, ausgegeben am 22. April 1916, S. 247 (online bei alex.onb.ac.at)
  100. a b RGBl. Nr. 115/1917: Verordnung des Gesamtministeriums vom 9. März 1917, betreffend die Einführung der Sommerzeit für das Jahr 1917. In: Reichsgesetzblatt für die im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. L. Stück, ausgegeben am 18. März 1917, S. 279 (online bei alex.onb.ac.at)
  101. a b Änderung mit RGBl. Nr. 106/1918: Verordnung des Gesamtministeriums vom 25. März 1918, betreffend die Einführung der Sommerzeit für das Jahr 1918. In: Reichsgesetzblatt für die im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. L. Stück, ausgegeben am 26. März 1818, S. 267 (online bei alex.onb.ac.at)
  102. a b c Czas letni w Krakowie. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”. Rok VII, 1916, nr 119, s. 4, 1 maja 1916. Kraków: Drukarnia „IKC” w Krakowie. [dostęp 2016-02-25].  (1 maja (30 kwietnia 11:00 → 1 maja 12:00) - 1 października (1:00 → 12:00), Rozporządzenie ministerstwa ... z dnia 21 kwietnia 1916 Nr 111 Dz.U.P.)
  103. a b c Kronika. Kraków 29 września. „Nowa Reforma (wydanie poranne)”. R. XXXV, 1916, nr 490, s. 2, 1916.09.29. Kraków: Rudolf Osman. [dostęp 2016-02-25].  (1 maja (30 kwietnia 11:00 → 1 maja 12:00) - 1 października (1:00 → 12:00) )
  104. a b c Rozporządzenie Naczelnego wodza armii z dnia 23 kwietnia 1916. Nr. 56. dotyczące zaprowadzenia czasu letniego w roku 1916. Dziennik Urzędowy C. i K. Komendy Obwodu Krasnostawskiego, 1916, R. 2, nr 8 [dostęp: 2016-02-25] (1 maja (30 kwietnia 11:00 → 1 maja 12:00) - 1 października (1:00 → 12:00) )
  105. a b c OBWIESZCZENIA. „Ziemia Lubelska”. R. 11, 1916, nr 225, s. 2, 1916-05-10 (środa). Lublin: T. Kostecki. [dostęp 2016-02-25].  (1 maja (30 kwietnia 11:00 → 1 maja 12:00) - 1 października (1:00 → 12:00) )
  106. Czas letni. „Ziemia Lubelska”. R. 12, 1917, nr 189, s. 3, 15 kwietnia 1917. Lublin: T. Kostecki. [dostęp 2016-02-25].  (jenerał-gubernatorstwo warszawskie - 16 kwietnia (2:00 → 3:00) - 17 września (3:00 → 2:00) )
  107. Zaprowadzenie czasu letniego we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. R. 108, 1918, nr 80, s. 4, 9 kwietnia 1918. Lwów: Drukarnia Władysława Łozińskiego. [dostęp 2016-02-25].  (Lwów - 15 kwietnia 2:00 → 3:00 - 16 września 3:00 → 2:00