Czerpnia gujańska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czerpnia gujańska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

czaszniowate

Rodzaj

czerpnia

Gatunek

Czerpnia gujańska

Nazwa systematyczna
Couroupita guianensis Aubl.
Hist. Pl. Guiane 2: 708 1775[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiat czerpni gujańskiej
Zbliżenie kwiatu

Czerpnia gujańska (Couroupita guianensis) – gatunek drzewa z rodziny czaszniowatych. Pochodzi z północnej części Ameryki Południowej. Ze względu na duże kuliste owoce przypominające kule armatnie potoczna nazwa angielska to cannonball tree (drzewo kul armatnich), podobnie w innych językach.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Drzewo osiągające do 35 m wysokości. Korona kulista.
Liście
Naprzemianległe, podłużnie eliptyczne lub odwrotnie jajowate, długości do 30 cm. Opadają wielokrotnie w ciągu roku.
Kwiaty
Zazwyczaj na bezlistnych gałęziach pod koroną. 6 czerwonawych płatków korony, w środku biało-różowo-żółte pręciki zrośnięte razem. W nocy słodkawa woń kwiatów przyciąga zapylające je nietoperze.
Owoce
Brązowe, kuliste, o średnicy 15-24 cm, z grubą łupiną i widoczną "pokrywą", ale niepękające. Miąższ jadalny[5], ale o nieprzyjemnym zapachu, atrakcyjnym jednakże dla dzikich świń. Liczne nasiona.
Rośliny sadzone w Azji rzadko kwitną i owocują, prawdopodobnie z powodu braku zapylających je nietoperzy.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Gatunek sadzony jest powszechnie w tropikach jako drzewo ozdobne ze względu na efektowne kwiaty.

Znaczenie kulturowe[edytuj | edytuj kod]

W Indiach liczne pręciki kojarzą się ze znanymi z mitologii wężami naga, chroniącymi słupek linga w środku, będący symbolem boga Śiwy. Z tego względu kwiat nazywany jest nagalinga i wykorzystywany w kulcie hinduistycznym[6].

Również w krajach buddyjskich, jak Sri Lanka czy Tajlandia drzewo jest sadzone przy świątyniach, mylone z drzewem sala, pod którym miał narodzić się Budda[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-02-23] (ang.).
  3. ↑ Couroupita guianensis. The Plant List. [dostęp 2012-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-28)]. (ang.).
  4. ↑ Couroupita guianensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Couroupita guianensis. NTBG: Plant details. [dostęp 2012-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-27)].
  6. ↑ Nagalingam Flower/Couroupita guianensis/Ayahuma /Cannonbal… | Flickr [online], www.flickr.com [dostęp 2017-11-22] (ang.).
  7. ↑ Couroupita guianensis(Lecythidaceae) Cannon ball tree -Strong fighter for the goodness of life

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-378-9.
  • Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. A Guide to Identification and Cultivation. Portland: Timber Press, 2003. ISBN 0-88192-585-3. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czerpnia_gujańska&oldid=72327884”