Czesław Madajczyk

Czesław Madajczyk
	; Czesław Madajczyk w latach 60. XX w.
Data i miejsce urodzenia	25 października 1919 ; Jarocin
Data i miejsce śmierci	15 lutego 2008 ; Warszawa
	Profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: historia Polski, historia powszechna, wiek XX
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Uniwersytet Wrocławski
Profesura	1963
	Polska Akademia Nauk
Status	członek rzeczywisty
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Wyższa Szkoła Nauk Społecznych przy KC PZPR; Instytut Historii PAN
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czesław Madajczyk (ur. 27 maja 1921 w Jarocinie, zm. 15 lutego 2008 w Warszawie) – polski historyk, polityk, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1939 ukończył Gimnazjum Humanistyczne w Jarocinie, a w 1947 studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego w 1949 ukończył socjologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1955 został docentem, w 1963 profesorem nadzwyczajnym, a w 1972 profesorem zwyczajnym.

W okresie 1954–1958 wykładał w Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR, a od 1954 do 1956 w Wojskowej Akademii Politycznej^[1].

Był profesorem Instytutu Historii PAN w Warszawie. Od 1979 był członkiem korespondentem PAN, od 1991 członkiem rzeczywistym Akademii. Przewodniczył Komisji Historii I i II Wojny Światowej w latach 1980−1995. Był wiceprezesem Międzynarodowego Komitetu Historii II Wojny Światowej, a w latach 1982−1995 członkiem Rady Naukowej Instytutu Historii Europy w Moguncji. Był także założycielem i redaktorem kwartalnika „Dzieje Najnowsze” oraz członkiem zespołów redakcyjnych następujących czasopism: „Kwartalnik Historyczny”, „Polski Słownik Biograficzny”,„Miesięcznik Literacki”, „Słownik polskich towarzystw naukowych”, „Rocznik Nauk Politycznych”. W październiku 1981 powołany przez Plenum Komitetu Centralnego PZPR w skład Zespołu dla przygotowania naukowej syntezy dziejów polskiego ruchu robotniczego^[2]. W latach 1986−1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego.

Wydał ponad 600 prac z zakresu najnowszej historii Polski i Europy. Do dnia dzisiejszego jest autorem jedynej, cenionej także poza Polską, syntezy niemieckiej polityki okupacyjnej w Polsce w okresie II wojny światowej pt. Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. Prowadził badania nad kulturą w latach wojny (Inter Arma non silent Musae. The War and the Culture 1939-1945 1939-1945). Pod jego redakcją wydany został kilkutomowy zbiór dokumentów o powstaniu warszawskim (Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim]. Nie straciły na znaczeniu także badania nad Generalnym Planem Wschodnim (Vom Generalplan Ost zum Generalsiedlungsplan). W 1989 wydał publikację dotyczącą zbrodni katyńskiej.

Niektórzy historycy zarzucają mu polityczne zaangażowanie i dyspozycyjność w stosunku do władz komunistycznych^[3]^[4].

W 1948 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, a następnie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Do 1990 był członkiem polsko-radzieckiej partyjnej komisji historyków PZPR i KPZR.

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim oraz Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy II klasy.

Otrzymał nagrodę państwową I stopnia, nagrodę Ministerstwa Obrony Narodowej oraz nagrodę „Polityki” za książkę Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce^[5].

Został wyróżniony jeszcze dwukrotnie nagrodą „Polityki” za książki Generalna Gubernia w planach hitlerowskich i Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim^[5].

W 1978 otrzymał nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zamościu za całokształt badań nad dziejami Zamojszczyzny^[5].

W 1979 otrzymał nagrodę „Problemów” za popularyzację wiedzy historycznej^[5].

Był laureatem zespołowych nagród: Sekretarza Naukowego PAN i Ludowej Spółdzielni Wydawniczej za wydawnictwo źródłowe: Zamojszczyzna - Sonderlaboratorium SS^[5].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był synem Stanisława i Heleny z domu Nicke. Z małżeństwa z Zofią Wojtasińską miał dwóch synów: profesora historii Piotra i Jacka. Mieszkał w Warszawie.

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. I, II, Wyd. PWN, Warszawa 1970
- Die Okkupationspolitik Nazideutschlands in Polen 1939-1945, Akademie-Verlag, Berlin 1987 (skrócona wersja w języku niemieckim)
Inter Arma non silent Musae. Wojna i kultura 1939–1945, PIW, Warszawa 1977
Kultura europejska a faszyzm, Warszawa 1979
Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim (red.), PIW, Warszawa 1974
Faszyzm i okupacje 1938–1945. Wykonywanie okupacji przez państwa Osi w Europie, t. I-II. Warszawa 1983
Dramat katyński, Warszawa 1989
Generalny Plan Wschodni. Zbiór dokumentów, pod red. Cz. Madajczyka, Warszawa 1990
Vom Generalplan Ost zum Generalsiedlungsplan, Saur, München - New Providence - London - Paris 1994
Klerk czy intelektualista zaangażowany? Świat polityki wobec twórców kultury i naukowców europejskich w pierwszej połowie XX wieku, Poznań 1999

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Jerzy Wiatr w Trybuna Szczególne zwierciadło (archiwum). trybuna.com.pl.
↑ Trybuna Robotnicza, nr 208, 19 października 1981, s. 2
↑ Tajne oblicze GL-PPR. Zebrane i wydane przez Marka J. Chodakiewicza i Piotra Gontarczyka
↑ "A od kogo mieli się uczyć dzisiejsi młodzi historycy? Od dyżurnego komunisty gomułkowca Czesława Madajczyka, w którego sztandarowej pracy trudno odróżnić, co jest ściągnięte z dokumentów Delegatury Rządu, a co jest jego własną "oryginalną" analizą, bo naukowiec ten był tak oszczędny w przypisach?" Marka J. Chodakiewicza rozmowa z Małgorzatą Rutkowską. Polonica
↑ ^a ^b ^c ^d ^e CzesławC. Łuczak CzesławC., Wkład profesora Czesława Madajczyka do rozwoju badań naukowych nad dziejami najnowszymi, „Dzieje Najnowsze”, 1-2, Wrocław 1981 .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Czesław Madajczyk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2022-12-30] .^{[martwy link]}
Czesław Madajczyk, Okupacja Niemiec 1945−1948, oprac. Piotr Madajczyk, Warszawa 2009 (ostatnia, niedokończona praca Czesława Madajczyka)

[1] Jerzy Wiatr w Trybuna Szczególne zwierciadło (archiwum). trybuna.com.pl.

[2] Trybuna Robotnicza, nr 208, 19 października 1981, s. 2

[3] Tajne oblicze GL-PPR. Zebrane i wydane przez Marka J. Chodakiewicza i Piotra Gontarczyka

[4] "A od kogo mieli się uczyć dzisiejsi młodzi historycy? Od dyżurnego komunisty gomułkowca Czesława Madajczyka, w którego sztandarowej pracy trudno odróżnić, co jest ściągnięte z dokumentów Delegatury Rządu, a co jest jego własną "oryginalną" analizą, bo naukowiec ten był tak oszczędny w przypisach?" Marka J. Chodakiewicza rozmowa z Małgorzatą Rutkowską. Polonica

[KJP-5] CzesławC. Łuczak CzesławC., Wkład profesora Czesława Madajczyka do rozwoju badań naukowych nad dziejami najnowszymi, „Dzieje Najnowsze”, 1-2, Wrocław 1981 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]