Czesław Młot-Fijałkowski
gen. Czesław Młot-Fijałkowski | |
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Stanowiska |
dowódca: 18 Dywizji Piechoty, Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Narew" |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
Odznaczenia | |
Czesław Młot-Fijałkowski (ur. 14 kwietnia 1892 w Okalewie, zm. 17 kwietnia 1944 w Murnau am Staffelsee) – polski dowódca wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w wojnie z bolszewikami oraz podczas I i II wojny światowej, wolnomularz, członek loży wolnomularskiej Tomasz Zan w Wilnie[1].
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Był synem Adolfa i Walerii z Ostrowskich. W latach 1904 – 1912 uczęszczał do Prywatnej Szkoły Miejskiej w Skierniewicach. Tam zdał maturę. W 1909 wstąpił do tajnej drużyny skautowej. W latach 1912–1914 studiował na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu w Leodium w Belgii. W czasie studiów działał w Drużynach Strzeleckich. W 1913 został instruktorem, a następnie dowódcą kompanii i komendantem Okręgu V PDS w Leodium. Ukończył szkołę podoficerską, szkołę podchorążych[2] i kurs oficerski w Nowym Sączu.
Od sierpnia 1914 do lipca 1917 służył w Legionach Polskich. Był dowódcą plutonu, kompanii i batalionu w 1 i 5 pułku piechoty. Dowodzony przez niego pluton stoczył 24 września[3] zwycięską walkę z Rosjanami pod Czarkowami. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie. 1 maja 1918 wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Mianowany dowódcą kompanii w 1 pułku piechoty.
Służba w Wojsku Polskim
W lutym 1919 1 pułk piechoty został przemianowany na 7 pułk piechoty Legionów. Do października 1919 dowodził III batalionem tego pułku. Od 25 października 1919 do 1 lipca 1920 dowodził Batalionem Zapasowym 42 pułku piechoty, a od lipca do października 1920 był okręgowym inspektorem piechoty w Dowództwie Okręgu Generalnego Poznań. 9 października 1920 powierzono mu obowiązki dowódcy 13 pułku piechoty. Wymienionym pułkiem, od marca 1921 stacjonującym w Pułtusku, dowodził do 16 września 1926. Od 1 listopada 1921 do 3 marca 1922 odbył kurs dowódców piechoty i piechoty dywizyjnej w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W czasie przewrotu majowego 1926 roku opowiedział się po stronie zamachowców[4] Od września 1926 do lutego 1928 był dowódcą piechoty dywizyjnej 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach. Od 28 lutego dowodził piechotą 7 Dywizji Piechoty. 28 stycznia 1929 mianowany został dowódcą 18 Dywizji Piechoty w Łomży. Obowiązki dowódcy dywizji objął 14 lutego 1929 i pełnił je do 20 lipca 1939.
24 grudnia 1929 Prezydent RP Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 4 lokatą[5].
16 lipca 1930 wojewoda białostocki zezwolił mu na zmianę nazwiska rodowego „Fijałkowski” na nazwisko „Młot-Fijałkowski”[6].
W listopadzie 1930 ukończył kurs wyższych dowódców wojskowych w Paryżu, a po powrocie do Polski kurs w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie.
23 marca 1939 Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz mianował go dowódcą Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”.
W czasie kampanii 1939 dowodził SGO „Narew” od 1 do 12 września. Wieczorem 12 września przekazał dowodzenie gen. bryg. Zygmuntowi Podhorskiemu. Według autorów „Polskich Sił Zbrojnych” w drugiej wojnie światowej" (tom I, część III, str. 85) przekazanie dowodzenia nastąpiło w wyniku załamania nerwowego generała po stracie 18 DP, którą przez wiele lat dowodził. Sam zainteresowany, w relacji ustnej spisanej przez mjr. Feliksa Liberta 17 lutego 1940 stwierdził „Wydaję rozkazy dla 18 DP, aby szła na wschód, ale rozkazy nie doszły i dywizja poszła na południe i skończyła się pod Andrzejewem. W rezultacie udaje mi się połączyć obie brygady, nad którymi oddaję dowództwo gen. Podhorskiemu, gdyż moja rola skończyła się jako dowódcy grupy operacyjnej, a nie chciałem, aby było 6 kucharzy”. Od 12 września do 5 października pozostawał w sztabie gen. Zygmunta Podhorskiego.
5 października 1939, po bitwie pod Kockiem, dostał się do niewoli niemieckiej, w której pozostawał do śmierci. Przebywał w Oflagach: IV A Hohnstein, IV B Königstein, VIII E Johannisbrunn i VII A Murnau. W tym ostatnim obozie zmarł w 1944[7] na zawał serca i został pochowany na tamtejszym cmentarzu.
Był żonaty z Ireną Daab, córką Adolfa (1902 – 1975). Miał dwoje dzieci: syna Adolfa i córkę Marię Walerię (ur. 1933), która wyszła za Andrzeja Stefana Zakrzeńskiego (1929 – 2001), syna Stefana i Teresy z Przewłockich (primo voto hr. Rostworowskiej), właścicieli dóbr Gałęzów na Lubelszczyźnie[8].
Awanse
- podporucznik – 5 listopada 1914
- porucznik – 2 lipca 1915
- kapitan – 1 listopada 1916 (54 lokata na liście starszeństwa oficerów piechoty Legionów Polskich z dnia 12 kwietnia 1917)
- major – 1919
- podpułkownik – 1920, zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
- pułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 17 lokatą w korpusie oficerów piechoty
- generał brygady – 1 stycznia 1930[9]
Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski- 1928[10]
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
Opinie
Doskonały dowódca, bardzo dobrze organizuje pracę wyszkoleniową. Decyzja trafna,pewna i szybka. Olbrzymia energia. Wychowawca słabszy, działa nieraz ujemnie, zbyt dużo pijąc, chociaż pod tym względem poprawił się znacznie.Taktycznie przygotowany do wyższego dowodzenia, /-/gen.Bukacki-Burhardt[11].
Przypisy
- ↑ Cezary Leżeński, Legiony to braterska nuta... czyli od Legionów do masonów, Wolnomularz Polski, nr 40, listopad-grudzień 2003, s. 15.
- ↑ Generałowie II Rzeczypospolitej s. 179
- ↑ Generałowie II Rzeczypospolitej s. 180
- ↑ Antoni Czubiński, Przewrót majowy 1926 roku, Warszawa 1989, s. 182.
- ↑ Dziennik Pers. MSWojsk. Nr 5 z 20.02.1930 r.
- ↑ Dziennik Pers. MSWojsk. Nr 14 z 20.09.1930 r.
- ↑ Stefan Majchrowski: Za drutami Murnau. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970, s. 150.
- ↑ Genealogia Andrzeja Stefana Zakrzeńskiego
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr. 21 z 24 grudnia 1929
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11.11.1928
- ↑ „Generalny Inspektor Sił Zbrojnych Biuro Inspekcji” – opinie generałów 1937r
Bibliografia
- Czesław Młot-Fijałkowski, Relacja dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” o przygotowaniach terenu i działaniach grupy W: Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wybór i oprac. Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07709-6, ss. 257-259,
- Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991, s. 134,
- H. P. Kosk, Generalicja Polska, tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1998,
- Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6, s.
- Waldemar Strzałkowski, Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r., Młot-Fijałkowski Czesław (1892-1944) w: Jurga Tadeusz, Obrona Polski 1939, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990, wyd. I, ISBN 83-211-1096-7, ss. 795-796,
- Ferdynand Markiewicz, Zarys historii wojennej 7-go Pułku Piechoty Legionów, Warszawa 1928,
- Kazimierz Goch, Zarys historii wojennej 13-go Pułku Piechoty, Warszawa 1929, s. 36,
- Marian Porwit, Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, tom II Odwrót i kontrofensywa, Warszawa 1983, wyd. II, ISBN 83-07-00645-7, s. 200,
- Artur Kuprianis, Generał brygady Czesław Młot-Fijałkowski (1892-1944), Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2004, ISBN 83-88542-82-6, 303 strony,
- Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 177-181. ISBN 83-7021-096-1.
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 795-796. ISBN 83-211-1096-7.
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Internowani w Beniaminowie
- Jeńcy Oflagu VII A Murnau
- Ludzie związani ze Skierniewicami
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Oficerowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Polscy wolnomularze (II Rzeczpospolita)
- Uczestnicy bitwy pod Kockiem (1939)
- Uczestnicy walk przewrotu majowego 1926 (strona Józefa Piłsudskiego)
- Urodzeni w 1892
- Zmarli w 1944
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918
- Żołnierze Polnische Wehrmacht