Czułkowce
| Tentaculata[1] | |||
| Hatschek, 1888 | |||
 Phoronis hippocrepis | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Nadtyp |
czułkowce | ||
| Synonimy | |||
| |||
Lofoforowce (Lophophorata[2]), czułkowce (Tentaculata[1] = Molluscoidea) – hipotetyczny takson (czasami w randze nadtypu), obejmujący trzy typy morskich bezkręgowców: kryzelnice (Phoronida), mszywioły (Bryozoa) i ramienionogi (Brachiopoda). Cechą łączącą te zwierzęta jest obecność charakterystycznego organu, zwanego lofoforem.
W odniesieniu do tej grupy obcenie używa się[3] raczej nazwy Lophophorata, wprowadzonej przez Libbie Henriettę Hyman[2] (a nie starszej, wprowadzonej przez Bertholda Hatscheka, nazwy czułkowce[4]), ponieważ czułki mogą występować u różnych zwierząt, nazwy Tentaculata użyto wczesniej w innym znaczeniu, a ponadto Hatschek zaliczał do Tentaculata również kielichowate[2]. W wyniku wczesnych analiz molekularnych koncepcja Lophophorata została odrzucona[5], natomiast obecnie jest zwykle przyjmowana, choć nie bez zastrzeżeń[6][3]. Lofoforowce wchodzą w obręb większej grupy, określanej jako Lophotrochozoa.
Szczególnie bliskie pokrewieństwo łączy ramienionogi i kryzelnice, określane łącznie jako Brachiozoa[7]; z kambru znane są tommotiidy – są to bazalne Brachiozoa; niektóre z nich mają jednocześnie cechy ramienionogów i kryzelnic[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Nazwa Tentaculata była wcześniej (w 1825) użyta przez Eschscholtza dla jednej z gromad żebropławów.
- ↑ a b c L.H. Hyman, The Invertebrates. Volume V: Smaller coelomate groups, New York–London–Toronto: McGraw-Hill, 1959, LCCN 40-5368 (ang.).
- ↑ a b Gonzalo Giribet, Gregory D. Edgecombe, The invertebrate tree of life, Princeton Oxford: Princeton University Press, 2020, ISBN 978-0-691-17025-1 [dostęp 2023-07-18].
- ↑ Berthold Hatschek: Lehrbuch der Zoologie, eine morphologische Übersicht des Thierreiches zur Einführung in das Studium dieser Wissenschaft. Fischer, Jena, 1888.
- ↑ Adam Urbanek: Jedno istnieje tylko zwierzę...: myśli przewodnie biologii porównawczej. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2007. ISBN 978-83-88147-08-1.
- ↑ Richard C. Brusca, Wendy Moore, Stephen M. Shuster, Invertebrates, wyd. 3rd ed, Sunderland (Mass.): Sinauer associates publishing, 2016, ISBN 978-1-60535-375-3 [dostęp 2023-07-18].
- ↑ T. Cavalier-Smith, A revised six-kingdom system of life, „Biological Reviews”, 73 (3), 2007, s. 203–266, DOI: 10.1111/j.1469-185X.1998.tb00030.x [dostęp 2023-07-18] (ang.).
- ↑ Jin Guo i inni, A Cambrian tommotiid preserving soft tissues reveals the metameric ancestry of lophophorates, „Current Biology”, 32 (21), 2022, 4769–4778.e2, DOI: 10.1016/j.cub.2022.09.011, ISSN 0960-9822 [dostęp 2023-07-18] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.