Dąb algierski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dąb algierski
Ilustracja
Liście i żołądź
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bukowce

Rodzina

bukowate

Rodzaj

dąb

Gatunek

dąb algierski

Nazwa systematyczna
Quercus canariensis Willd.
Enum. Pl. 975 1809[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

brak danych

Dąb algierski (Quercus canariensis Willd.) – gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Występuje naturalnie w Maroku, Algierii, Tunezji, Hiszpanii oraz Portugalii[5][6]. Ponadto bywa uprawiany[6]. Na Wyspach Kanaryjskich wyginął w 1938 roku z powodu działalności człowieka[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Częściowo zimozielone drzewo dorastające do 20–30 m wysokości. Korona drzewa jest szeroko rozpostarta. Pień osiąga 1 m średnicy. Kora jest spękana, gruba i ma czarniawą barwę. Gałązki są szarozielone, początkowo gęsto owłosione, lecz z czasem stają się gładkie i bezwłose. Pąki mają wąskostożkowaty kształt, mierzą 7 mm długości, z jasnobrązowymi łuskami pokrytymi białym owłosieniem[5].
Liście
Blaszka liściowa ma kształt od odwrotnie jajowatego do podługowatego lub eliptycznego. Mierzy 6–18 cm długości oraz 4–7 cm szerokości, jest z 7–14 parami płytkich, ząbkowanych klapek na brzegu, ma niemal sercowatą nasadę. Ma 12–14 par żyłek drugorzędnych odchodzących od nerwu głównego pod kątem mniejszym niż 32°. Widoczne gołym okiem są także żyłki trzeciorzędne. Młode liście są wełnisto owłosione, z cienkimi, długimi, płowymi, pojedynczymi, luźnymi włoskami, lecz z czasem łysieją z wyjątkiem kątów żyłek. Górna powierzchnia dojrzałych liści ma matową, ciemnozieloną barwę i jest bezwłosa, natomiast od spodu jest sina z włoskami wzdłuż nerwów. Mają tylko jedną warstwę komórek epidermy o grubości 0,1–0,2 mm. Ogonek liściowy ma ciemnoróżowawą barwę, początkowo jest owłosiony, lecz z czasem łysieje, ma 15–25 mm długości[5].
Kwiaty
Są rozdzielnopłciowe. Kwiaty męskie są zebrane w kotki mierzące 4–8 cm długości. Kwiaty żeńskie osadzone są na krótkich szypułkach, mają owłosiony okwiat, zawierają 3 lub 4 owocolistki[5].
Owoce
Orzechy zwane żołędziami o jajowato obłym kształcie, dorastają do 25–35 mm długości, zebrane po 2–3 na szypułkach o długości 0,5–1 cm. Osadzone są w miseczkach o półkulistym kształcie, z owłosionymi, wybrzuszonymi łuskami o lancetowatym kształcie. Orzechy otulone są w miseczkach do 35% ich długości[5].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rośnie w lasach, w pobliżu cieków[6]. Występuje na wysokości od 700 do 1000 m n.p.m. Jest rośliną częściowo zimozieloną – zimą część liści pozostaje zielona, lecz niektóre przebarwiają się na brązowo. Kwitnie od kwietnia do maja, natomiast owoce dojrzewają w tym samym roku. Jest wytrzymały na mróz. Preferuje gleby wapienne, lecz może rosnąć także na ciężkim gliniastym podłożu. Charakteryzuje się szybkim tempem wzrostu. Może osiągać wiek ponad 300 lat[5].

W 1990 i 1991 roku w zaroślach dębu algierskiego zaobserwowano zagrożony wyginięciem gatunek ptaka – kowalika algierskiego[7].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

W uprawie może tworzyć płodne mieszańce z dębem szypułkowym (Q. robur) – Q. × carrissoana[5].

Ponadto tworzy mieszańce[5]:

Ochrona[edytuj | edytuj kod]

Dąb algierski występuje między innymi w Parku Narodowym Taza w Algierii, gdzie jest gatunkiem dominującym razem z Q. afares i dębem korkowym[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-12] (ang.).
  3. a b Quercus canariensis Willd.. The Plant List. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
  4. Quercus canariensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. a b c d e f g h i Quercus canariensis. Oaks of the World. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
  6. a b c Quercus canariensis. Plantes & botanique. [dostęp 2017-03-12]. (fr.).
  7. F. Vuilleumier, M. LeCroy & E. Mayr. Appendix IV. Additional notes on 13 species reported on previous accounts. „Bulletin of British Ornithologists' Club”. 112, s. 302, 1992. ISSN 0007-1595. 
  8. Taza. BirdLife Data Zone. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).